DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ÇOCUK EDEBİYATI’NIN GELİŞİMİ

( Makale )

Onur AKBAŞ

Toplumda üretken zihne sahip bireylerin yetişmesinde, aile ile başlayan eğitim sürecinde Çocuk edebiyatının rolü inkar edilmez bir gerçektir. Çocuğun ilerde üretken bir zihne sahip olabilmesi için geniş bir hayal gücüne sahip olması gereklidir ki bu da ancak çocuğun kelime haznesinin genişliği ile mümkündür. Zira kişinin hayal gücü, kullandığı kelimelerin sayısıyla doğru orantılıdır. Çocuğa kelime haznesini geliştireceği imkanı sağlamak ise yazar, şair ve sanatçılarımızın Çocuk Edebiyatı alanında yapacakları, bireysel gelişime yönelik profesyonel çalışmaları ile mümkün olacaktır. Tabii ki Çocuk edebiyatı konusunda kapsamlı bir çalışma yapabilmek de başlangıçta bu edebiyatın Tarihi gelişiminden haberdar olmayı gerektirir ki uzun soluklu ve sağlam projeler -geçmişteki eksikler de göz önüne alınarak- ortaya konabilsin. Biz bu çalışmamızda Çocuk Edebiyatının kısaca tanımı, gerek evrensel planda gerekse ülkemizde tarihi gelişim süreci üzerinde duracağız.

Çocuk Edebiyatının Tanımı:
Her şeyden önce Çocuk Edebiyatının tanımını yapabilmek için öncelikle bu kelime gurubunu meydana getiren “Çocuk” ve “Edebiyat” kavramlarının ne anlama geldiğini bilmek gerekir:
“Türkçe Sözlük’te “çocuk”, bebeklik çağı ile erginlik çağı arasındaki gelişme döneminde bulunan insan; “edebiyat” ise, olay, düşünce, duygu ve imajların dil aracılığı ile biçimlendirilmesi sanatı olarak tanımlanmaktadır Tamlamayı oluşturan sözcüklerden de anlaşılacağı üzere, “çocuk edebiyatı” deyimiyle, 2 - 14 yaşları arasındaki kimselerin ihtiyacını karşılayan bir edebiyat alanı anlatılmak istenmektedir “1 Yukarıdaki ifadelerden de anlaşılacağı üzere “çocuk” kavramı belli bir gelişme dönemini ihtiva eden önemli bir süreçtir. Bu süreçte bireyin zekası da hızlı bir gelişim içindedir. Bu hızlı süreçte zekayı doyurabilecek ve o zeka seviyesine hitap edebilecek sağlıklı ve sağlam ürünlere ihtiyaç vardır. Biz çalışmamızın esasını teşkil eden gelecek iki bölümde çocuğun zihinsel ve kültürel gelişimine katkıda bulunacak çalışmaların istenilen ölçüde ortaya konulup konulamadığı konusunda bilgi sahibi olmak için Dünya ve Türk edebiyatlarında Çocuk edebiyatının gelişimi üzerinde duracağız.

Dünyada Çocuk Edebiyatı’nın Gelişimi:
Yazının olmadığı buna bağlı olarak da yazılı bir kültürel birikimin olmadığı çağlarda her Bilimsel ve Sosyal alanda olduğu gibi çocuk eğitiminde ve bu eğitimin iktiza ettirdiği çocuk edebiyatı alanında da bu boşluğu sözlü kültürün
ürünleri doldurmaktaydı. Eğitimin bir kültür aktarımı işi olduğu düşüncesinden yola çıkacak olursak, kişiye ait olduğu ya da ait olması gerektiği kültürü bebeklikten sonraki gelişme döneminin hızlı olduğu bir ikinci döneme kadarki süreçten başlamak gereklidir. Bunun bilincinde olan yaz öncesi dönemin insanı da bu konuda Masallara, Hikayelere, Ninnilere ve halk ozanlarının yazdığı manzum hikayelere başvurdular.

Dokümanın Tamamı için tıklayınız...