ÖZNEL ANLATIM

Kişinin düşünce ve duygularına dayanan,kişisel görüşlerini,yorumlarını,değerlendirmelerini içeren,kişiden kişiye değişebilen yargılardır.Bu yargıların kanıtlanabilir niteliği yoktur.

NESNEL  ANLATIM

Özellikleri ölçülebilir , kanıtlanabilir ve herkese göre aynı olan,değişik yorumlara meydan vermeyen, kişiden kişiye değişmeyen yargılardır.

“ Bence, bana göre’’ düşüncesinin yeri  yoktur.

DOĞRUDAN ANLATIM

Başkasına ait bir sözün, görüşün veya düşüncelerin hiçbir değişikliğe uğratılmadan olduğu gibi aktarıldığı cümlelerdir.

DOLAYLI ANLATIM

Başkasına ait bir sözün, görüşün veya düşüncelerin söylendiği biçimde değil de bazı değişiklikler yapılarak aktarıldığı cümlelerdir.

SEBEP – SONUÇ CÜMLELERİ

Eylemin gerçekleşme nedeniyle  birlikte verildiği  cümlelerdir. Temel yargının gerçekleşmesinde etkili olan gerekçe açıklanır.Cümlede sebebi belirten ek ya da sözcüğün yerine“nedeniyle’’ kelimesi getirilerek sebep- sonuç cümleleri bulunabilir.

AMAÇ – SONUÇ CÜMLELERİ

Eylemin hangi amaçla meydana geleceği  açıklanır.Ulaşılmak istenen maksat belirtilir.Cümlede  amaç belirten ek ya da sözcüğün yerine “ amacıyla’’ kelimesi getirilerek  amaç – sonuç cümleleri bulunabilir.

KOŞUL- SONUÇ CÜMLELERİ

Bu cümlelerde temel yargının yani sonucun gerçekleşmesi için başka bir durumun gerçekleşmesi gerekir.Cümlede koşul bildiren ek  ya da sözcüğün yerine“ koşuluyla/şartıyla’’ kelimesi getirilerek koşul-sonuç cümleleri bulunabilir.

VARSAYIM CÜMLELERİ

Gerçekleşmiş bir durumun gerçekleşmemiş gibi ya da gerçekleşmemiş bir durumun gerçekleşmiş gibi anlatıldığı cümlelerdir.Bu cümlelerde “ varsayalım, farz edelim, kabul edelim, tut ki,düşün ki vb. ‘’ gibi kalıp ifadeler  yer almaktadır.

OLASILIK CÜMLELERİ

Bir durumun ya da olayın olabilmesinin, gerçekleşmesinin beklendiğinin ama kesinliğinin olmadığının belirtildiği cümlelerdir.Kesin olmayan yargılardır.Belki anlamı vardır.

KARŞILAŞTIRMA CÜMLELERİ

İki veya daha fazla varlık ya da durumun farklıları belirtilerek yapılan kıyaslama cümleleridir.“ göre, kadar,en,daha, gibi’’ sözcüklere dikkat edilmelidir.

BENZETME CÜMLELERİ

Aralarında çeşitli yönlerden ilgi bulunan iki varlıktan zayıf olanın,güçlü olana benzetildiği cümlelerdir.

ELEŞTİRİ CÜMLELERİ

Bir kişinin, bir eserin, bir konunun doğru ya da hatalı yönlerini ifade eden cümlelerdir. Eleştiri olumlu da  olabilir olumsuz da olabilir.

SİTEM CÜMLELERİ

Bir kişiye yaptığı hareketin, veya söylediği sözün üzüntü,alınganlık, kırgınlık gibi duygular uyandırdığını öfkelenmeden belirtme durumudur.

HAYIFLANMA CÜMLELERİ

Bir durumdan ya da yapılan yanlıştan , kaybedilen bir fırsattan dolayı üzüntüyü bildiren cümlelerdir.Pişmanlık anlamı vardır.

YAKINMA CÜMLELERİ

Bir durum veya olaydan memnun olmamayı, şikayet ederek anlatan cümlelerdir.

ÜSLUP CÜMLELERİ

Bir duyguyu,düşünceyi anlatma,söyleme biçimidir.Sözcüklerin seçimi ve kullanımı gibi dil ve anlatımla ilgili özelliklerin bütünüdür.

KÜÇÜMSEME CÜMLELERİ

Bir şeye değer ya da önem vermeme,bir şeyle alay etme,niteliklerini küçümseme anlamı vardır

AZIMSAMA CÜMLELERİ

Bir şeyin miktarını az bulma, yeterli görmeme anlamı vardır.Genellikle ölçülebilir ( nicelik) özelliklerle ilgili cümlelerdir.

ÖN YARGI CÜMLELERİ

Kesinliği tam olarak bilinmeyen olaylarla ilgili önceden kesin bir yargı belirten cümlelerdir.Peşin hüküm vardır.

ÖZ ELEŞTİRİ CÜMLELERİ

Kişinin kendine yönelik yaptığı eleştiri cümleleridir.

TANIM CÜMLELERİ

Bir varlığın ya da kavramın ne olduğunu açıklayan cümlelerdir.“ Bu nedir’’ sorusunun cevabını içerir.

BEKLENTİ CÜMLELERİ

Bir olayın gerçekleşmesini isteme, bekleme anlamı içeren cümlelerdir.“Ummak , sanmak’’ eylemlere dikkat edilmelidir

ABARTMA CÜMLELERİ

Bir olay ya da durumun olduğundan daha fazla  ya da daha az gösterildiği cümlelerdir.

ÖNERİ CÜMLELERİ

Bir durumla ilgili sorunları çözmek üzere veya daha iyi olması için öne sürülen teklif anlamı içeren cümlelerdir.

ONAYLAMA CÜMLELERİ

Bir sözün, bir işin,bir davranışın doğru ve yerinde  bulunarak kabul edildiğini ,tasdik  edildiğini  bildiren cümlelerdir.

DEĞERLENDİRME CÜMLELERİ

Bir sanatçının , bir eserin,  bir olayın veya bir davranışın iyi veya kötü yönlerini  ortaya  konulduğu cümlelerdir

ÖRTÜLÜ ANLAM

Bir cümlenin anlamından çıkarılabilecek diğer anlamlara denir. Cümlede açıkça söylenmemiş ama ulaşılabilecek  düşünce ve fikirleri içerir.Cümleden çıkarılabilecek yardımcı düşüncelerdir.

KİNAYELİ ANLATIM

Bir sözün hem gerçek hem mecaz anlama gelecek şekilde kullanılmasının yanında iğneleyici olarak tam karşıtını düşündürecek  biçimde kullanıldığı cümlelerdir