Müze Hakkında Bilgi
Kültürel ya da tarihsel değeri olan nesnelerin toplanarak sergilendiği yerlere müze adı verilir. Müzeler, toplumların bilim ve sanat ürünleri ile yer altı ve yer üstü zenginliklerini sergilemek amacıyla oluşturulmuş kurumlardır. Yüzyıllar boyunca toprak altında saklı kalmış tarihî eserlerin gün ışığına çıkarılarak sergilenmesi, toplumu oluşturan bireylerin geçmişi daha iyi tanımalarına olanak sağlar.
Ayrıca müzeler, toplumu aydınlatmak amacıyla insan soyunun gelişimi, doğa olaylarının oluşumu ve teknolojinin geçirdiği değişim gibi konularda araştırmalar yapan bilimsel merkezlerdir.
Müzenin Amacı
Müzeler, tarihin eski dönemlerinde yaşamış toplumları bilim ve sanat açısından inceleyerek, hem günümüzü hem de geleceği aydınlatmak amacını taşıyan kurumlardır.
Müzelerde bulunan nesnelerin anlam ve önemi müze içinde ve dışında yazılı ve sözlü olarak, ayrıca rehber eşliğinde yapılan gezilerle açıklanır. Böylece, ziyaretçilerin müzede yer alan eserler hakkında ayrıntılı bilgi edinmeleri sağlanır. Sergiledikleri geçmişe ait eserlerle, ülkelerin ulusal değerlerinin oluşmasına önemli katkılarda bulunan müzeler, aynı zamanda etkin katılım ve kalıcı öğrenmeyi sağlayan eğitim kurumlarıdır.
Müze Türleri Nelerdir?
Müzeler bilim, sanat, folklor ve antika eşyalar gibi çeşitli konularda toplanmış eserleri bir arada sunabileceği gibi doğa tarihi, etnografya ve havacılık gibi sadece tek bir konuyu içeren eserleri de sergileyebilir. Müze türlerini şu şekilde sınıflara ayırabiliriz:
- Arkeoloji Müzeleri:
Arkeologların yaptıkları kazılar sonucunda ortaya çıkarılan buluntuların sergilendiği müzelerdir.
Örneğin; İzmir Arkeoloji Müzesi
- Etnografya Müzeleri:
Geçmiş uygarlıklara ait gelenek, görenek, giysi ve gündelik hayat ile ilgili çeşitli eserlerin sergilendiği müzelerdir.
Örneğin; Ankara Etnografya Müzesi
- Tarih Müzeleri:
Bir ülkenin, bir toplumun ya da bir kişinin tarihsel gelişimini, sistemli bir biçimde inceleyen ve açıklayan müzelerdir. Tarih müzeleri, yazılı ve görsel belgeleri bir araya getirerek hem ziyaretçilerin hem de araştırmacıların hizmetine sunmaktadır.
Örneğin; Selçuk-Efes Müzesi, Anadolu Medeniyetleri Müzesi
- Güzel Sanatlar Müzeleri:
Resim, müzik ve heykel gibi güzel sanat dallarında ortaya konulan yapıtların sergilendiği müzelerdir.
Örneğin; İstanbul Arkeoloji Müzesi
- Açık Hava Müzeleri:
Tiyatro, arena, agora gibi kapalı bir mekânda sergilenmesi mümkün olmayan yapıtlar, açık hava müzelerinde sergilenmektedir.
Örneğin; TCDD Açık Hava Buharlı Lokomotif Müzesi
- Bilim Müzeleri:
Bilim ve teknolojinin tarih boyunca geçirdiği değişim, bilim müzelerinde sergilenmektedir.
Örneğin; Atatürk Eğitim Müzesi
- Askerî Müzeler:
Çeşitli dönemlere ait askerî malzeme ve silâhların sergilendiği müzelerdir.
Örneğin; Ankara Kurtuluş Savaşı Müzesi (1. TBMM Binası)
- Özel Müzeler:
Kişi veya kuruluşlar tarafından, çeşitli konularda bir araya getirilmiş eserlerin yer aldığı müzelerdir.
Örneğin; Vehbi Koç Vakfı Sadberk Hanım Müzesi
Türkiye'de Müzecilik
Müzedeki yapıtların saklanması, korunması ve sunulması için gerekli teknik bilgileri içeren bilimsel çalışma alanına müzecilik adı verilir. Müzecilik; müzenin kurulması, müzede yer alan eserlerin kimin tarafından ne zaman yapıldığının belirlenmesi, sınıflanması, gerekliyse onarılması ve ısı, nem gibi dış etkenlerden korunması gibi konularda faaliyet gösterir.
Ülkemizde müzecilik, 19. yy. ortalarında başladı. 1846 yılında, Sultan Abdülmecit'in emri ile, bazı eski eserler ve eski silâhlar Aya İrini Kilisesi'nde toplandı. Daha sonra1868 yılında, Ali Paşa'nın sadrazamlığı sırasında, bu kilise ve içerisindeki eserler "Müze-i Hümâyûn" adı altında ilk müze olarak açıldı. Bu dönemde Maarif Nezareti, Osmanlı Devleti sınırları içerisinde bulunan tüm tarihî eserlerin İstanbul'a gönderilmesi konusunda bir emir yayınladı. 1881 yılında, Osman Hamdi Bey müze müdürü olunca, gerçek anlamda müzecilik çalışmaları başladı. Osman Hamdi Bey 1883 yılında eski eserlerin yurt dışına çıkışını önleyen "Eski Eserler Kanunu"nu hazırladı. Yine bu dönemde, Anadolu'daki kazılar denetim altına alındı.
Müzecilik, özellikle Atatürk'ün ilgisiyle, Cumhuriyet Dönemi'nde büyük önem kazandı. Atatürk'ün emri ile, bir yandan yeni müzeler kurulurken bir yandan da bazı tarihsel anıt ve yapılar müze olarak kabul edildi. Yine bu dönemde, müzecilik ayrı bir bilim dalı olarak ortaya çıktı. 1945 yılında dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel, bugün Anadolu'yu bir açık hava müzesi durumuna getiren önemli çalışmaların temelini attı. Ülkemizde son yıllarda, müzecilik alanında önemli çalışmalar yapılmaktadır. Bugün yurdumuzun her ilinde ve ilçelerimizin bazılarında halka açık müzeler yer almaktadır
Müzelerde Uyulması Gereken Kurallar
Müzelerde sergilenen özgün ve eşine az rastlanır nitelikteki eserlerin, yangın, hırsızlık, nem, ısı, ışık ve toz gibi koşullardan zarar görmemesi için müze yönetimleri tarafından önlem alınması gerekir. Ayrıca, müzelerde yer alan tarihî eserlerin korunması için müzeyi gezen ziyaretçilerin de uymak zorunda olduğu bazı kurallar vardır. Bu kurallar şöyle özetlenebilir:
- Eserlere zarar vermemek ve hiçbir şekilde dokunmamak,
- Yaydığı zararlı ışınlarla tarihî eserlere zarar verebileceğinden dolayı, fotoğraf çekerken flâş kullanmamak,
- Müze içerisinde başkalarını rahatsız edecek şekilde yüksek sesle konuşmamak,
- Müze bir grup halinde ziyaret ediliyorsa gruptan ayrılmamak,
- Sergi salonu içerisinde herhangi bir şey yiyip-içmemek.
Türkiye'deki Sanal Müzeler
Eczacıbaşı Sanal Müzesi
Eczacıbaşı Koleksiyonu'ndan 75 Resim , Fikret Mualla Seçkisi gibi bölümleri bulunan “sanal müze” oldukça geniş kapsamlı. Dünyadaki müzelere de ulaşabileceğiniz site, Türk sanatçıların eserlerini görme fırsatı sağlıyor.
http://www.sanalmuze.org
Vehbi Koç Vakfı Sadberk Hanım Müzesi
Sadberk Hanım Müzesi’nde sergilenen eserleri görebileceğiniz site, eserler hakkında detaylı bilgi vermesi nedeniyle çok da faydalı. Sayfalardaki, “Java Versiyonu” yazısına tıklarsanız, fotoğraf üzerinde eserlerin tanımlarını görebilirsiniz.
http://www.sadberkhanimmuzesi.org.tr/
Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü'ne Bağlı Müzeler
Siteden, Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü'ne bağlı müzelerin genel bilgilerine ve sergilenen eserlerin resimlerine ulaşabilirsiniz.
http://www.kultur.gov.tr/bakanlik/b-anit.html
Selçuk-Efes Müzesi Web Sitesi
Müze hakkında genel bilgiye yer veren sitede, müzenin resimlerine yer verilmiş.
http://168.144.62.140/img/museum/muze.html
Kaynak: www.yorumla.net |
