İlkbahar
İlkbahar veya ilkyaz, doğa döngüsünde kış ile yaz arasındaki mevsimdir. Kuzey yarım kürede Martve Haziran arasıdır.
İlkbaharda ağaçlar çiçek açar, hava sıcaklığı artmaya başlar. Bu mevsimde karların erimesi ve bol miktarda yağışların yağması ile su yatakları olan dereler, göller, göletler ve barajlar su ile dolar.
Bilhassa bu mevsimde yerel hava depresyonu olarak meydana gelen hava değişikliklerinde halk arasında Kırk İkindi adı verilen sağanak yağışlar başlar. Bu yağışlarla şiddetli gök gürültüsü, yıldırım düşmesi, dolu tehlikesi ve sel felaketleri de görülür. Bazen bu yağışlar çiftçilere çok zarar verir.
MEVSİM BAŞLANGIÇLARI ve BU TARİHLERİN ÖZELLİKLERİ
21 MART ve 23 EYLÜL (Bahar Başlangıçları)
- Güneş ışınları Ekvator’a dik gelir.
- Güneş ışınları her iki yarımküreye aynı açılarla gelir.
- Dünya’daki durgun sularda gel-git genliği artar.
- 21 Mart tarihinden 23 Eylül tarihine kadar ışınlar Ekvator’un kuzeyindeki noktalara dik geldiğinden Kuzey Yarımküre’de gündüzler, Güney Yarımküre’den daha uzundur. 23 Eylül’den 21 Mart’a kadar ise Güney Yarımküre’deki gündüzler Kuzey Yarımküre’den daha uzundur.
- 21 Mart Kuzey Kutup Noktası’nda, 23 Eylül ise Güney Kutup Noktası’nda 6 aylık gündüzün başlangıç tarihleridir. Güneş, ekinokslarda tam doğudan doğup tam batıdan batar.
- Güneş’ten her iki yarımküreye gelen enerji miktarı eşit olmasına rağmen, sıcaklık birikiminin farklı olması nedeniyle, sıcaklıklar eşit değildir.
- Güneş ışınları kutup noktalarına teğet geçtiğinden, aydınlanma dairesi kuup noktaları üzerinde oluşmuştur. Kutuplarda alacakaranlık yaşanır.
- Tüm Dünya’da gece ve gündüz süreleri eşittir (Ekinoks).
- Aynı meridyen üzerindeki tüm noktalarda Güneş aynı anda doğup, aynı anda batar.
- Her iki yarımkürede bahar mevsimlerinin başlangıcıdır. 21 Mart Kuzey Yarımküre’nin ilkbaharı, Güney Yarımküre’nin sonbaharıdır. 23 Eylül Güney Yarımküre’nin ilkbaharı, Kuzey Yarımküre’nin sonbaharıdır.
Bu iki tarihte gerçekleşen farklı olayları da şöyle sıralamak mümkündür:
21 Mart
- Kuzey Yarımküre’de ilkbahar, Güney Yarımküre’de sonbahar başlangıcıdır.
- Güney Yarımküre yaz, Kuzey Yarımküre kış mevsiminden çıktığı için (sıcaklık birikimi nedeniyle) Güney Yarımküre daha sıcaktır.
- 21 Mart’tan sonra ışınlar Ekvator’un kuzeyine daha dik geleceği için Kuzey Yarımküre’de gündüzler daha uzun olur.
Kuzey Kutup Noktası’nda 6 ay süreli gündüzün, Güney Kutup Noktası’nda ise 6 ay süreli gecenin başlangıcıdır. |