İletişim Becerileri

 İletişim nedir?

İki birimin arasında birbirleriyle ilgili mesaj alış-verişini içeren bir süreçtir. ( Spencer ve Wilson, 1988)

Birey ya da bireyler arasında anlamlar yüklü simgeler gönderilmesi, alınması, işlenmesi, yeniden gönderilmesi, yeniden alınması, yeniden işlenmesi sürecidir.( İnceoğlu, 1993)

   “Kısaca kişilerin birbirini en iyi şekilde anlamasıdır.”

İnsanlar arasındaki bütün konuşmalar iletişim değildir.

İletişimde bilgi akışı iki yönlüdür.

 Kişiler arası iletişim:

Kişilerin;

• sözlü yada sözsüz mesajlarla
• birbirlerine duygu, düşünce, bilgi ilettikleri
• bu iletileri anlamaya ve yorumlamaya çalıştıkları bir süreçtir.

 Sözlü iletişim:

    İletişimde Dil ve Dil-ötesi:

• §İnsanların karşılıklı konuşmaları, mektuplaşmaları dille iletişim olarak kabul edilir.
• §Dil-ötesi iletişim sesin niteliği ile ilgilidir. Ses tonu, sesin hızı, kelimelerin vurgusu, duraklamalar önemlidir.
• §Dille iletişimde NE söylendiği, dil-ötesi iletişimde NASIL söylendiği önem taşır.

 Sözsüz iletişim:

İnsanlar konuşma ve yazışma olmadan da birbirleri ile iletişim kurarlar.

• Yüz ve Beden
• Bedensel Temas
• Mekan kullanımı
• Araçlar

 Yüz ve Beden:

• El ve vücut hareketleri
• Beden duruşu
• Yüz ifadesi
• Göz teması

 Bedensel Temas

• Çeşitli bedensel temaslar kurarak karşımızdaki insanlara mesajlar iletiriz
• El öpme, el sıkışma gibi
• Bedensel temasın anlamı kültürden kültüre farklılık gösterir. Toplulukçu ülkelerde aynı cinsten iki insanın birbirlerine yakın davranmaları samimiyeti simgelerken, bireyci batı toplumlarında bu yakınlaşma çok farklı şekillerde yorumlanabilir.

 Mekan Kullanımı

• İnsanlar, başka insanlara olan uzaklık ve yakınlıklarını ayarlayarak da mesajlaşabilirler.
• Sevdiğimiz ve tanıdığımız kişilerin daha yakınında durmayı tercih ederken, tanımadıklarımız ya da hoşlanmadıklarımızdan daha uzak bir mesafede durmayı yeğleriz.
• Mekan kullanımı sınırlarımızın ifade etmenin de bir yoludur.
• Aynı zamanda bir statü göstergesi de sayılabilir.genelde önde olmak, yüksekte oturmak yüksek statü göstergesi olarak yorumlanır.

 Araçlar

• Birtakım cansız nesneler yoluyla da karşımızdakine mesaj iletiriz.
• Kıyafetler
• Takılar
• Rozetler
• Kokular
• Bayraklar gibi.

 İLETİŞİM ENGELLERİ

• Emretmek, yönetmek
• Tehdit etmek, uyarmak
• Akıl vermek, teşvik etmek
• Çözüm, öneri sunmak
• Ders vermek, tartışmak
• Yargılamak, eleştirmek, suçlamak
• Övmek, olumlu değerlendirmeler
• Dalga geçmek, utandırmak
• Yorumlamak
• Desteklemek, teselli etmek
• Şakalaşmak, oyalamak
• Sorgulamak
• İma etmek

 DİNLEME

• İletişim her şeyden önce dinleme becerisi ile başlar

 İNSANLAR DİNLERKEN HANGİ DÜZEYLERİ KULLANIRLAR?
Önemsememe: Dinliyormuş gibi görünebilir ama dinlemiyordur.

Seçici dinleme: Söylenenin bazı kısımları ile ilgileniyor, diğerlerini atlıyordur.

Dikkatle dinleme: Söylenen kelimelere dikkat edilir, hangi kelimelerin kullanıldığı iyi bilinir.

Empatik dinleme: Karşıdaki kişiyi, onunla birlikte anlamayı amaçlar. Aktif bir dinleme sürecidir.

 NE ZAMAN DİNLEMEYİZ?

• İstemiyorsak,
• Gerçekten umursamıyorsak,
• İletişim engellerini çok sık kullanıyorsak,
• Kendi şablonlarımızla olayı anlamaya çalışıyorsak,
• Onun yaptığı bir şeye kızgınsak,
• Çıkarlarımız çatışıyorsa, kabul etmek zorunda hissediyorsak,
• Kendimizde çözemediğimiz bir problemi sezinlemişsek,
• Kızgın olduğumuz birini ona transfer etmişsek

DİNLEYEMEYİZ

KENDİNİ DOĞRU İFADE EDEBİLME
İLETİLER DOLAYSIZ OLMALI

İLETİLER ANINDA OLMALI

İLETİLER AÇIK VE DÜRÜST OLMALI

 “Sen dili”

• Bizim hakkımızda bir ileti göndermez
• Odak noktası karşımızdaki kişidir
• Sorumluluk karşı tarafa yüklenir
• Suçlayıcıdır
• Savunucu tutuma neden olur
• İncitici olabilir
• Sağlıklı iletişimi engeller

  “Ben dili”

• “BİZE AİT” duygu ve düşünceleri ifade eder
• Duygunun nedeni anlaşıldığı için iletişim sağlıklıdır
• Sorumluluk bize aittir
• Suçlayıcı değildir
• Savunmaya itmez
• Ben iletisi alan kişi başkalarını düşünmeyi de öğrenir
• Konuşan kişiyi de rahatlatır

  “Sen Dili” yerine “Ben Dili”

• Sen Dili yerine Ben Dili Kullandığımızda Karşımızdaki kişi;
• Kendini suçlanmış hissetmez
• Savunmaya geçmez
• İletişimi sürdürmeye istekli olur
• Bizi ve kendini daha iyi anlama fırsatını yakalar
• Sen dili mesajı:  “ Sen beni kızdırdın”
• Ben dili mesajı:  “ Kendimi kızgın hissediyorum”
• Sen dili mesajı:  “ Telefonu bir daha sakın yüzüme kapatma!
• Ben dili mesajı:  “ Telefonun yüzüme kapatılmasından hoşlanmıyorum ve öfkeleniyorum.
• Sen dili mesajı:  “ Çok gürültü ediyorsun, ders anlatmamı mahvettin.”
• Ben dili mesajı:  “ Gürültü dikkatimi dağıttığı için ders anlatmakta güçlük çekiyorum. Bu da benim canımı sıkıyor.”

 KİŞİLER ARASI İLETİŞİMDE ÇATIŞMA VE ÇÖZME

  ZORLAMA:  (kazan-kaybet)

• Taraflardan biri kendi çözüm yolunu karşı tarafa kabul ettirme çabasındadır.
• Karşı tarafın ne hissettiği önemli değildir.
• İlişki önemli değildir
• Çatışma çözülmemiştir.

KAÇINMA: (kaybet-kaybet)

• Çatışma görmezden gelinir.
• Çatışmanın ortaya çıkması istenmiyordur.
• Çözüm yoktur.

KARŞI TARAFA UYMA: (kaybet-kazan)

• Kişi kendi öncelikleriniz göz ardı eder
• İlişkinin sürmesine öncelik verir
• Duyguların açıkça ifade edilmemesi çatışmayı geçici olarak önler.

UZLAŞMA

• Orta yoldur.
• Kazanan, kaybeden yoktur.
• Taraflar tam bir tatmin sağlayamaz.

İŞBİRLİĞİ: (kazan-kazan)

• Sorunun çözümüne yöneliktir.
• Her iki tarafça kabul edilen bir çözüm söz konusudur.
• Yaratıcıdır.
• Çözümler kalıcıdır
• İlişkiler gelişir.

İletişimi Etkili Hale Getirmenin Yolları

• Karşımızdaki kişilere saygı duyarak,
• Koşulsuz kabul ve ilgi göstererek,
• Önemli ve değerli olduklarını hissettirerek,
• İleteceğimiz mesajı açık ve net biçimde sunarak,
• Dilin anlaşılır şekilde kullanarak,
• Duygu, düşünce ve davranışların tutarlı olmasını sağlayarak,
• Empati ile dinleyerek,
• İletişim engellerinden uzak durarak
• Kendimizi doğru ifade ederek,
• Sen dili yerine Ben dilini kullanarak, daha etkili iletişim kurabiliriz.