Çay Eksperliği Mesleği Hakkında Bilgi
Çay fabrikalarına ait yaş çay alım yerlerinde, standartlara uygun körpe yaş çay alımını, muhafazası ve fabrikaya nakliyesini sağlayan kişi "Çay Eksperi" olarak adlandırılır.
Çay eksperliği programının amacı, çay bitkisinin yetiştirilmesi, çay yapraklarının işlenerek içilecek çay haline gelmesi, ürünün pazarlanması, işlerinde çalışacak ara insan gücünü yetiştirmektir. Çay eksperlerinin başlıca alanı Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Çaykur’a bağlı kuruluşlar ve özel sektördür.
Çay Eksperliğinin Mesleki Görevleri
Yaş çay satın alınması işleminde üreticiyle ilk teması çay eksperi yapmaktadır. Bu nedenle kaliteli çay alımı ve işlenmesinde en önemli görev ekspere düşmektedir.
Çay Eksperi görevleri:
- Kaliteli çay bitkisinin yetiştirilmesi konusunda üreticileri aydınlatmak,
- Üreticilerle sürekli ve iyi ilişkiler içerisinde bulunarak talep ve problemlerini fabrika yetkililerine bildirmek,
- Yaş çay alım yerlerinde görevli diğer elemanların sevk ve idaresiyle, görevlerini talimat ve yönetmelik hükümleri çerçevesinde yürütmelerini sağlamak,
- Üreticilerin, alım yerine getirmiş oldukları yaş çayları kontrol ederek, fabrikada bildirilen yaş çay alımı programı dahilinde satın almak,
- Alım yerlerine getirilen çayların sergi bezlerine serilerek karıştırılıp havalandırılmasını sağlamak,
- Alım yerlerine getirilen çayları, standartlara uygunluğu halinde bekletilmeden satın almak,
- Ürün içindeki standartlara uymayan kart, uzun dipli kısımlar ve yabancı bitki artıklarını seçtirmek, uygun hale getirildikten sonra satın almak,
- Satın alınan çayın kalitesinden sorumlu olmak, vb. görev ve işlemleri yerine getirir.
Mesleğin Gerektirdiği Özellikler
Çay eksperi olmak için gereken özellikler:
▪ Biyolojiye ve ekonomiye ilgi duyan,
▪ Bitki yetiştirmekten ve açık havada çalışmaktan hoşlanan,
▪ Başkaları ile işbirliği yapabilen,
▪ Bedence güçlü kimseler olmaları gerekir.
Görme, işitme duyusunda, el ve ayaklarda ileri derecede bozukluk mesleğin yürütülmesini engeller.
Çalışma Ortamı ve Koşulları
Çay eksperleri büroda ve arazide görev yaparlar. Mühendislerle işçiler arasındaki iletişim ve koordinasyonu sağlar. Çalışırken çay üreticileri, meslektaşları ve mühendislerle iletişim halindedirler. İş yerinde hem malzeme, hem de insanlarla ilgilidirler.
Kullanılan Araç-Gereçler
Hesap makinesi, Bilgisayar, Büro malzemeleri gibi araç-gereçler kullanılmaktadır.
Eğitim ve Öğretim
Üniversiteye bağlı Meslek Yüksekokulu "Çay Eksperliği" bölümlerinde eğitim verilmektedir.
Mesleğin eğitim süresi 2 yıldır. Eğitim süresince; mesleğin gerektirdiği nitelikler göz önünde bulundurularak teorik ve uygulamaya yönelik bilgiler verilir.
Eğitimini başarı ile tamamlayanlara Çay eksperliği önlisans diploması verilmektedir.
Mesleğin eğitimini alabilmek için; Lise veya dengi okul mezunu olmak; Meslek liselerinin, ÖSYS Kılavuzunda belirtilen bölümlerinden mezun olanlar "Çay Eksperliği" önlisans programına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Ayrıca mezunlar, yükseköğretime giriş sınavlarında başarılı oldukları takdirde, ÖSYS Kılavuzunda belirtilen programlara yerleştirilebilirler.
Çalışma Alanları ve İş İmkanı
Çay eksperliği programını bitirenler; kamu kuruluşlarında tekniker kadrosuyla çalışabilirler. Ayrıca özel kuruluşlarda teknik ara elemanı olarak çalışma şansına sahiptirler. Özel kuruluşlarda denetleyicilik, yöneticilik, üretim gibi görevler üstlenebilirler.
Ülkemizde son dönemlerde uygulamaya çalışılan kamu açıklarının kapatılması ve bütçenin personel giderlerinin asgariye indirilmesi politikaları sonucunda kamu kesiminde iş bulma olanağı azdır. Ancak çay sektörünün devamlılığı ve özel kuruluşlarda çalışma şansının olması nedeniyle, çay eksperliği teknikerlerinin işsizlik riski düşüktür. Çay eksperliğinin başlıca çalışma alanı Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAYKUR) ve bağlı kuruluşlardır.
Kazanç Durumu
Eğitim sonunda kamu kuruluşlarında çalışanlar 10. derecenin 1. kademesinden göreve başlamakta; teknik hizmetler sınıfından ücret almaktadırlar. Bu ücret asgari ücretin 2 katı civarındadır.
Özel kuruluşlarda çalışma durumunda ise alınan ücret işin pozisyonu, teknikerin yeteneği, tecrübesi ve işletmenin büyüklüğüne göre değişmektedir.
Çay Eksperliği Hakkında Diğer Bilgiler:
Programın Amacı: Çay eksperliği programının amacı, çay bitkisinin yetiştirilmesi, çay yapraklarının işlenerek içilecek çay haline gelmesi, ürünün pazarlanması işlerinde çalışacak ara insangücünü yetiştirmektir.
Programda Okutulan Belli Başlı Dersler: Çay eksperliği programında genel matematik ve genel kimya, iklim bilgisi, bitki beslenmeleri ve gübrelenmesi, zirai mücadele, zirai yayım vehaberleşme ve haberleşme, çay yapımı gibi dersler okutulmaktadır.
Gereken Nitelikler: Çay eksperliği programında okumak isteyen bir kimsenin biyolojiye ve ekonomiye ilgi duyması, bitki yetiştirmekten ve açık havada çalışmaktan hoşlanması beklenir.
Mezunların Kazandıkları Ünvan ve Yaptıkları İşler: Çay eksperliği programını bitirenlere “Çay Eksperi” ünvanı verilir. Çay eksperi, çay ekim alanlarını belirler, kaliteli çay bitkisinin yetiştirilmesinde gözetilecek hususlar konusunda üreticileri aydınlatır, kaliteli çay yapraklarının alımı, çayın üretimi ve pazarlanması ile ilgili işlemleri yürütür.
Çalışma Alanları: Çay eksperlerinin başlıca çalışma alanı, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve Çaykura bağlı kuruluşlardır. | 