Paralel ve Meridyenler Hakkında Bilgi

Paraleller (Enlem)

Enlem ve paralel genelde aynı anlamda kullanılır fakat paralel çizgi adı, enlem ise bu çizginin Ekvator’a olan uzaklığının açısal değeridir. Enlem; derece, dakika ve saniye olarak ifade edilir.

Kutup noktalarından eşit uzaklıkta bulunan noktaları birleştiren daireye Ekvator denir. Ekvatora paralel olan ve birer derece aralıklarla geçen dairelere Paralel daireleri denir. Paralel dairelerini başlangıç yeri olan ekvator, sıfır numaralı paralel dairesini oluşturur. Ekvator dünyayı kuzey ve güney olmak üzere iki eşit yarıküreye ayırır.

Paraleller hayali birer çemberdir ve yerlerinin belirlenmesi eksen ile ekvator düzlemi arasındaki 90⁰ lik açının birer derecelik aralıklarla bölünmesi sonucu sağlanmıştır. Ekvator en büyük paralel olarak kabul edilir ve 0⁰ olarak gösterilir.

Paralellerin Özellikleri:

1- Birer derece aralıklarla geçirilen dairelerdir.
2- Kutuplara doğru çevre uzunlukları küçülür.
3- Aralarındaki uzaklık birbirine eşit ve 111km dır.
4- Doksan kuzey, doksan güney olmak üzere 180 paralel vardır.
5- Paraleller doğu batı yönlüdür.
6- Paralellerden bir noktanın enlemini belirlemede yararlanılır.
7- Başlangıçları ekvatordur. Bazı paralellere özel adlar verilir. Yengeç, Oğlak dönenceleri gibi.

Meridyenler (Boylam)

360° olan Ekvator çemberinin birer derecelik aralıklara ayrılmasıyla oluşturulmuş çemberlere meridyen denir.

Başlangıç meridyeni (0°), İngiltere'ni başkenti Londra yakınlarındaki Greenwich Gözlem Evi'nden geçer. Bir başka deyişle; bir kutup noktasından diğer kutup noktasına uzanan, Ekvator ve Paralelleri dik kestiği varsayılan yaylara meridyen denir.

Başlangıç meridyeninin dünyanın diğer tarafındaki devamı ve onu tam çember haline getiren diğer meridyen yayı 180⁰ meridyenidir. 

Meridyenlerin Özellikleri:

1- Birer derece aralıklarla geçirilmişlerdir.

2- Ekvatoru ve paralelleri dik keserler.
3- 360 meridyen yayı bulunmaktadır.
4-Başlangıç meridyenini tam daireye tamamlayan karşıt meridyen yayı 180 meridyendir.
5- Birbirini izleyen iki meridyen arasındaki uzaklık, yalnız Ekvator üzerindeki 111 km.dır.
6- Meridyen yayları eşit uzunluktadır.
7- Kutuplara doğru birbirlerine yaklaşır ve kutuplarda birleşirler.
8- Başlangıç meridyeni ile karşıt meridyeni, Dünyayı doğu ve batı olmak üzere iki yarı küreye ayırır.
9- Birbirini izleyen iki meridyen arasındaki zaman farkı 4 dakikadır.
10- Başlangıç meridyeninin karşısında yer alan 180 meridyen gün değiştirme çizgisi olarak esas alınmıştır.