Kırık Kalp Sendromu Hakkında Bilgi

Kırık Kalp Sendromu Nedir?

Strese bağlı kardiyomiyopati olarak da bilinen Kırık Kalp Sendromu, duygusal ya da fiziksel gerginlik sonucu oluşan bir durumdur. Vücutta kortizol ve adrenalin gibi stres hormonu düzeylerindeki ani yükselme, kalbin üzerinde sersemletici etki göstererek kalp kasılmasında bozukluk ile sonuçlanabiliyor. Bu durum göğüs ağrısı ve nefes darlığının ön planda olduğu, kalp krizini taklit eden kırık kalp hastalığına yol açıyor.

Hasta kendini kalp krizi geçiriyormuş gibi hisseder. Hastada EKG bulgusu da, kan testleride kalp krizini andırır. Fakat esas olay, kalbin sol tarafının balonlaşması vardır ve hastanın kalp krizine yol açacak olan koroner damarları normaldir. Kalp damar tıkanıklığı olup olmadığını anlamak için yapılan koroner anjiyografide tıkanıklık bulunmaz. Sıklıkla bozulan kalp kasılma fonksiyonları 2-6 hafta içinde normale döner. Bu hastalığın neden ve nasıl oluştuğu tam olarak bilinmiyor. Bir teoriye göre, stres sonrası artan dopamin, efedrin gibi nöroileticiler (katekolaminler) sorumlu tutuluyor.

Kırık Kalp Sendromunun Sebepleri Nelerdir?

Literatüre bakıldığında; bir yakının ölümü, sevgili ile ayrılma, biri ile kavga ya da tartışma, spor yarışmaları, doğal afetler, başka bir şehre taşınma, trafik kazaları, topluluk önünde yapılan konuşmalar, evcil hayvan ölümü, ameliyata alınacak olma gibi birçok farklı stres etkeninin hastalığı tetiklediği tespit edilmiş.

Sevilen bir kişiden ayrılma veya onu kaybetme, aldatılma, yaşanılan travmalar, şoklar, depresyon, stresli bir diş çekimi gibi kişinin duygu durumunu negatif etkileyen olayların yaşanması ya da çocuk sahibi olmak, ikramiye kazanmak gibi sevinçli bir haber almak bu sendromu doğurabilir.

Kadınlarda erkeklere oranla çok daha fazla görülmektedir. Daha çok menopoz sonrası kadınlarda aşırı stress yaratan bir durum sonucunda ortaya çıktığı görülmektedir. Ancak bu rahatsızlık her yaştaki kadın ve erkekleri etkileyebilir. Bu hastalığı tetikleyen etken genelde yoğun bir stres ve psikolojik sıkıntıdır. Bu süreçte özellikle ilk ay içerisinde kalp krizi riskinde artış olduğu düşünülürse kırık kalp sahibi kişilerin hekim desteği almaktan çekinmemesi gerekir.

Kırık Kalp Sendromunun Belirtileri Nelerdir?

Hastalar daha çok gögüs ağrısı, daha az sıklıkla nefes darlığı ile başvursa da nadir olarak kardiyojenik şok, ventriküler aritmiler, kalp durması gelişen vakalar arasındadır.

Kişiyi duygusal olarak etkileyen olaylar aynı zamanda kalbin işleyişini de etkileyerek dengesini bozmaktadır. Stres hormonlarının aşırı salgılanmasıyla birlikte adrenalin hormonu fazlalaşır, mutluluk hormonu olan endorfin salgılanması ise azalır. Kalbin çalışmasında anormallikler görülür. Bu değişimler metabolizmayı etkiler ve kişide bazı belirtiler oluşur. En yaygın görülen belirtiler kalp çarpıntısı, nefes darlığı, göğüste sıkışma ve ağrıdır. Kişiler tarafından kalp krizi gibi yaşansa da Kırık Kalp Sendromunda koroner arter tıkanması yoktur. Yapılan EKG ve kan testlerinde de iki hastalık arasında farklar bulunmaktadır. Tetkikler yapılmadan önce kişiye belirtiler olmadan önce ani duygu değişimlerine neden olan bir olay yaşayıp yaşamadığı sorulması önemlidir. Bu olaylar üzücü veya stresli bir olay ya da mutlu bir olay olabilir.

Kırık kalp sendromunun, kalp krizi ile başvuran hastaların %1.7-2.2’sinde bulunduğu bildiriliyor. Aslında belirli ve kesin bir tedavisi yoktur. Günler haftalar içinde kendiliğinden düzelme ihtimali vardır. Nadiren de olsa ağır kalp yetersizliği nedeni ile ölümle de sonuçlanabilmektedir. Tüm kırık kalp sendromu olgularında, hastaneye yatırılan hastalarda ölüm oranı %1.2’dir.

Kırık Kalp Sendromunun Tanı ve Teşhisi

Kırık kalp sendromu ve akut koroner sendrom kliniği çok benzediği için acil olarak yada en azından kronik safhada bu sendromu tam teşhis edebilmek için anjiografi ve kateterizasyon yapılıdır. Kırık kalp sendromlu bir hastada koroner damarlar normal fakat en son görüntüde kalp kası bozuk, anevrizmatik yani balonlaşmış hale gelmiştir.

Kırık Kalp Sendromu Klinik tanı kriterleri şu şekildedir:

1)  Tek damarın beslediği alandan daha geniş bir alanda geçici midventriküler akinezi/diskinezi olması (apikal tutulum eşlik edebilir) ve sıklıkla tetikleyen stres faktörünün bulunması.

2)  Yeni gelişen ST segment yükselmesi veya T dalga negatifliği gibi EKG değişiklikleri olması veya orta dü- zeyde troponin yüksekliğinin bulunması,

3)  Koroner anjiyografide anlamlı darlık yani yüzde 50'den küçük veya akut plak rüptürünün saptanmaması,

4)  Feokromositoma ve miyokarditin ekarte edilmesi

Kırık Kalp Sendromunun Tedavisi

Tedavi genellikle destek tedavisi şeklindedir. Klinik tablo akut koroner sendroma çok benzediği için hastalara ilk yaklaşımın akut koroner sendrom tedavisi gibi yapılması tavsiye edilmektedir ancak acil yada öncelikli koroner anjıografi yapılarak akut koroner sendromun dışlanması gerekmektedir.

Biventriküler tutulum olan hastalarda kalp yetersizliği  gelişebildiği  için  standard  kalp  yetersizliği tedavisi yapılmalıdır. Ayrıca BİYOREZONANS  tedavileri uygulanmaktadır.

Kırık Kalp Sendromunun tedavisinde ilaç kullanımı ve/veya yaşam değişiklikleri önerilmektedir.

İlaç Tedavisi: Kan basıncı problemleri, kan pıhtılarını önlemek ve stres hormonlarının düzenlenmesi için çeşitli ilaçlar verilebilmektedir. Bu tedavi kalp işlevselliğini eskisi gibi yerine getirebildiğinde tamamlanır.

Yaşam Değişiklikleri: Stresi yönetebilmek, başa çıkabilmek ve daha rahat bir insan olabilmek önemlidir. Kişiye bu becerileri kazanması ve duygusal ve fiziksel sağlığını arttırması yönünde yönlendirmeler yapılabilir. Bu doğrultuda kişi psikoterapiye yönlendirilebilir ve/veya çeşitli fiziksel aktiviteler, hobiler, nefes ve rahatlama teknikleri önerilebilir. Ayrıca hayatında stres yaratan şeylerden uzaklaşması, pozitif ve destekleyici ilişkiler içerisinde olması önerilir.

Geçmişten Günümüze Kırık Kalp Sendromu Hakkında Bilgi

Stres ve kalp hastalıkları arasındaki ilişki çok eski yıllardan beri biliniyor. Aulus Cornelius Celsus (yaklaşık M.S. I. yy. – Roma), Roma’nın en büyük tıp yazarı olarak kabul edilen bir hekimdi. Yazdığı tarım, askerlik sanatı, felsefe, hukuk ve tıp konularını kapsayan ansiklopedinin sadece tıp bölümü günümüze ulaşmış durumda. De Medicina (Tıp üzerine) başlıklı bu bölüm, halen tıp alanındaki en önemli klasik kaynaklardan biri olarak kabul ediliyor. Celsus, De Medicina’nın bir bölümünde korku, üzüntü, öfke gibi zihni olumsuz olarak etkileyen olayların kalbi de etkileyebileceğini belirtiyor.

Kan dolaşımını ilk kez tanımlayan bilim insanı William Harvey, 1628 yılında kaleme aldığı bir yazıda, kalbin sadece pompa görevi gören bir organ olmadığını, zihni ve psikolojiyi etkileyen korku, üzüntü, kıskançlık, aşk, hırs, ağrı, sevinç, heyecan gibi birçok durumun kalbi de olumsuz etkileyebileceğini söylüyor. Napolyon’un doktoru Corvisart ise ‘’kalp hastalıkları zihnin ihtiraslarına bağlıdır’’ diyerek bu ilişkiyi dramatik şekilde ifade ediyor.

Bu ve benzeri birçok tarihsel bilgiye rağmen, bu durumun bilimsel olarak adının konulması ancak günümüzden 29 yıl önce oldu. Sato ve arkadaşları 1990 yılında yayınladıkları çalışmada yoğun ve ani stres sonrası gelişen, laboratuvar, EKG ve ekokardiyografi bulguları açısından damar tıkanıklığına bağlı kalp krizi ile birebir benzer bulguları olan bir hastalık tariflediler. Bu hastalıkta, stres sonrasında kalbin sol karıncığında (ventrikül) ani gelişen fonksiyon bozukluğu olduğu, kalpte oluşan görüntünün Japonya’da ahtapot avlamak için kullanılan “tako-tsubo’’ denilen çömleğe benzediği düşünülerek hastalığa “tako-tsubo kardiyomiyopatisi’’ ismi verildi.  Daha sonraki yıllarda bu hastalığa, stres kardiyomiyopatisi, kırık kalp sendromu, sol ventrikül apeksinin balonlaşması gibi isimler de verildi. Yapılan çalışmalarda, bu hastalığın sıklıkla orta yaş ve üzerindeki, postmenopozal ve 58-77 yaşları arasındaki kadınlarda gözlendiği tespit edildi.

2016 yılında Zürih Üniversitesi Hastanesi’nden kardiyolog Jelena Ghadri ve arkadaşlarının yaptıkları bir çalışma, mutlu olayların da kırık kalp sendromuna benzer sonuçlar verebildiğini ortaya koydu. Bu çalışmaya çeşitli ülkelerden, tetikleyici etkeni tespit edilebilen 485 tako-tsubo kardiyomiyopati olgusu dahil edilmiş. Çalışmaya dahil edilen hastaların %96’sında bu etkenin üzücü ya da  kaygı verici bir olay olduğu, %4’ünde ise mutluluk ya da heyecan verici bir olayın tako-tsubo kardiyomiyopatisine yol açtığı tespit edilmiş. Araştırmacıların ‘mutlu kalp sendromu’ adını verdikleri bu hastalığın da tıpkı kırık kalp sendromu gibi, daha çok menopoz sonrası kadınlarda görüldüğü, hastaların %95’inin kadın olduğu ve hastalığın görülme yaşının da ortalama olarak 65 olduğu bulunmuş. Tetikleyici etkenler incelendiğince; doğum günü partisi, evlilik, sürpriz veda partileri, futbol galibiyetleri, büyükanne/ büyükbaba olduğunu öğrenme, beklenmedik torun ziyareti, büyük ikramiye kazanma, doğum gibi mutluluk verici olayların da tako-tsubo kardiyomiyopatisine yol açabildiğini gösterilmiş. Mutlu kalp sendromu ve kırık kalp sendromu olguları karşılaştırıldığında; başvuru anındaki şikayetler (göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi), EKG ve laboratuvar bulguları ve 1 yıl sonundaki sonuçlar açısından her iki grubun benzer olduğu, mutlu kalp sendromu olgularında kalbin sol karıncığının orta kısmının (midventriküler) etkilenme sıklığının ise kırık kalp sendromu olgularına göre daha fazla olduğu bulunmuştur.