Vesvese Hakkında Bilgi ve Vesveseden Kurtulmanın Yolları Nelerdir?

Şüphe, kuruntu, tereddüt ve aslı olmayan ihtimaller demektir.

Vesvese; şeytanların dürtüsü olup, bazen kulağa bir fısıltıymış gibi gelebilen veya beyinimize bir düşünce halinde doğan, bir çok insanın bunların ne olduğunu ayıramayıp kendi fikri sanarak çelişkiye düştüğü ve hatta bunalıma girdiği bir durumdur. Vesvese genelde bilgi eksikliğinden olur. Onun tedavisi de o eksikliği onun ilmini öğrenerek giderebiliriz.

Biraz daha bu tanımı açarsak, vesvesenin anlamı, insanın kalbine ona hissettirmeden peş peşe kötü düşünce sokmaktır. “Zelzele” kelimesinde bir tekrar olduğu gibi, “vesvese” kelimesinde de yapılan fiilin sürekliliği ve tekrarı söz konusudur. Çünkü insanı bir kere kışkırtmak yeterli olmaz. Ona bir günah işletebilmek için onu tekrar tekrar kışkırtmak gerekir. İşte bu çalışmaya vesvese, vesveseyi verene de vesvas denir.

Nas suresinde “min şerri-l vesvâsil hannâs” buyurularak vesvese veren hannâsın şerrinden Allah’a sığınmamız emredilmiştir. Vesvâsın vesvese veren olduğunu öğrendik, ayette geçen hannâs ise açığa çıktıktan sonra saklanan veya ileri çıkıp geri çekilendir. Bu işi çokça yapan hannâs ismini alır. O hâlde “vesvâsil hannâs” ikisi birlikte şu manaya gelir: Vesveseyi veren ve geri çekilen, tekrar tekrar vesvese vermeye çalışan; birincisinde başaramadığında vesvese vermek için ikinci, üçüncü, dördüncü defa ve daha fazla gelendir.

Yine “min şerri-l vesvâsil hannâs” ifadesinden vesvesenin şer ve kötü fiilin başlangıcı olduğu da anlaşılmaktadır. Eğer vesvesenin sebepleri ve kurtulma yolları bilinmezse insan üzerinde etkili olur ve kalbinde kötülüğe istek meydana getirir. Son adımda ise şer amel ortaya çıkar. Vesvese verenden Allah’a sığınmanın anlamı, Allah’ın henüz başlangıçta şerri yok etmesini dilemektir. Bu konuda Kur’an şöyle emreder:

“Eğer şeytanın seni kışkırttığını hissedersen Allah’a sığın.”

Evet, vesvese musibete benzer. Ehemmiyet verdikçe şişer, ehemmiyet vermezsen söner.

Ona büyük nazarıyla baksan büyür, küçük görsen küçülür.

Korksan ağırlaşır, hasta eder. Korkmazsan hafif olur, gizli kalır.

Mahiyetini bilmezsen devam eder, yerleşir. Mahiyetini bilsen, onu tanısan gider.

Zira şu vesvese öyle bir şeydir ki, cehalet onu davet eder, ilim onu yok eder.

Tanımazsan gelir, tanırsan gider.

Vesveseden Kurtulmanın Yolları:

• Kişinin önce şunu bilmesi gerekir: Allah’a, Hz. Peygamber s.a.v.’e ve mukaddesata karşı kalbine gelen çirkin sözler, hayaller ve tablolar kendisine ait değil ki, o yüzden dinden çıkmış olsun. Mesela birisi çıksa mukaddesata sövse, onu duyan şahıs kâfir olmaz. Yeter ki kalbiyle iştirak etmiş olmasın. Vesveseli adam şeytanın sözlerine kalbiyle iştirak etmiş olsaydı, kalp bundan rahatsızlık ve endişe hissetmeyecekti.
• Ehl-i Sünnet’e göre bir şey ancak kalple tasdik olunur ise, iman veya küfür olur. Bu durumda hayalinden küfürle ilgili söz ve düşünceleri geçirmek küfür değildir. Tasdik etmek küfürdür. Eğer öbür türlü olacak olsaydı dünyada tek mümin kalmazdı.
• Yılanın aynadaki görüntüsü ısırmaz, ateşin görüntüsü yakmaz. Aynada görülen pislik de insanı kirletmez. Aynen bunun gibi, hayal ve fikir aynasında küfür ve şirkin akisleri, dalâletin gölgeleri, çirkin sözlerin hayalleri itikadı bozmaz.
• Dert etmeyip üzerinde durmadıkça, vesveseler bir zarar vermez. Bir süre sonra söner gider. Bu yüzden vesveseye müptela olan kişi vesveseyi küçük görmeli, büyümesine meydan vermemelidir. Bu tür vesveselerin imanına hiçbir zararı olmadığını bilmelidir. Eğer telaşlanır, ben mahvoldum diyerek vesvesenin üzerinde durursa kuvvetlenerek çoğalır. Tıpkı arı kovanı gibi. Bir kimse kovandaki arılara ilişmeden geçip gitse bir zarar vermez. Ama arı kovanına çomak sokarsa, bütün arılar üzerine üşüşür.
• Vesveseye müptela olan mümin, şeytanın iğvasına kapılıp amellerden geri kalmamalı, haram ve helallere karşı son derece duyarlı olmalıdır. Ayrıca Allah’ı çok zikrederek, kalbi ve diğer lâtifeleri çalıştırmaya önem vermelidir. Namazda vesvese geldiği zaman kendini toparlayıp sadece okuduğu sureleri düşünmelidir. Bundan başka şeytanın vesveselerine karşı bir siper olan Felâk ve Nas Surelerini, manalarını da düşünerek çokça okumalıdır.