Aziz Sancar Kimdir?

Aziz Sancar 2015 Nobel Kimya Ödülü sahibi, Kuzey Carolina Üniversitesi Biyokimya ve Biyofizik bölümü öğretim üyesi bilim adamıdır.

8 Eylül 1946’da okuma yazma bilmeyen ama eğitime önem veren Abdülgani ve Meryem çiftinin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Aziz Sancar, Hücrelerin hasar gören DNA’ları nasıl onardığını ve genetik bilgisini koruduğunu haritalandıran araştırmaları sayesinde 2015 Nobel Kimya Ödülü’nü kazandı. Sancar ödüle ABD’li Paul Modrich ve İsveçli Tomas Lindahl ile birlikte layık görüldü. Sancar daha önce de kanser tedavisinde ‘ritmik saat’ buluşunu yapmıştı. Aziz Sancar, Nobel Ödülü alan Türkiye doğumlu ilk bilim insanıdır. Daha önce Orhan Pamuk Edebiyat alanında bu ödülü almıştır.

Mardin’in Savur ilçesinde sekiz çocuklu bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. İlk eğitimini Mardin’de tamamladı. 1969’da üniversiteden birincilikle mezun olan Aziz Sancar, bu başarısını zekasıyla birlikte çok çalışmasına borçlu olduğunu belirtmiştir. İstanbul Tıp Fakültesi’ni bitirdikten sonra Savur’da iki yıl doktorluk yaptı. Daha sonra aldığı burs (NATO-TUBİTAK) ile 1971’de Johns Hopkins Üniversitesi’ne ardından da Dallas Teksas Üniversitesi’ne gitmiş. Burada moleküler biyoloji dalında doktorasını yapan Sancar, daha sonra Yale Üniversitesi’nde DNA onarımı dalında doçentlik tezini tamamlamıştır. Daha sonra DNA onarımı, hücre dizilimi, kanser tedavisi ve biyolojik saat üzerinde çalışmalarını sürdürdü. 288 makale ve 33 kitap yayınladı. Gwen Boles Sancar ile evlidir.

Aziz Sancar'ın Gençlik Fotoğrafı

Aziz Sancar, ‘DNA tamiri’ ve ‘hücre döngüsü kontrol noktası’ gibi konularda yaptığı çalışmalarla da adını daha önce de duyurmuştur. 2001 yılında Amerikan Kimya Cemiyeti’nin verdiği Kuzey Carolina Seçkin Kimyager Ödülünü almaya hak kazanan Sancar, 2005 yılında da ABD Ulusal Bilimsel Akademisi’ne seçilen ilk ABD’li Türk olmuştur. Bu ödülün ardından Amerika’da okuyan Türk öğrencilere yardım etmek ve Türk-Amerikan ilişkilerini iyileştirmek adına Aziz&Gwen Sancar Vakfı’nı kurmuş. Tam da bu noktada size vakfın isminde de geçen Gwen’in; Aziz Sancar’ın biyokimya profesörü olan eşi Gwen Boles Sancar’dan gelmektedir. Vakıf ile Kuzey Carolina’da Carolina Türk Evi isminde bir öğrenci misafirhanesi açan çifte vatandaş Aziz Sancar, 2006’da da Türkiye Bilimsel Akademisi’nin asli üyeleri arasına katılmıştır.

DNA’nın onarılması ile ilgili yaptığı çalışmalarıyla 2015 yılında Paul Modrichve Tomas Lindahl ile birlikte 2015 Nobel Kimya Ödülü alan Aziz Sancar, bu sırada yaptığı konuşmayla da etrafında hayranlık uyandırmıştır. Çünkü başarılı bilim insanı, madalyayı ve sertifikayı alırken bu başarısını, Atatürk’ün ve Türkiye Cumhuriyeti’nin yaptığı eğitim devrimine borçlu olduğunu dile getirerek, daha sonra ödüllerini Anıtkabir’e bağışlamıştır.

Aziz Sancar, Eşi ve Kızıyla

19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı’nda Cumhurbaşkanı’nın da katıldığı törenle Nobel Kimya Ödülü madalya ve sertifikasını Anıtkabir’e takdim eden Aziz Sancar, daha önce de pek çok ödüle layık görüldü. 1984’te ABD Ulusal Bilim Vakfı Genç Araştırmacı Ödülü, 1990’da Amerikan Fotobiyoloji Derneği Ödülü, 1995’te ABD Sağlık Enstitüsü Ödülü, 1997’de TUBİTAK Bilim Ödülü, 2007’de Vehbi Koç Ödülü bunlardan bazılarıdır.

Geliştirdiği “maxicell” tekniği ile bulup isim verdiği “excinuclease/excision nuclease” terimleri Oxford Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Sözlüğü’ne giren Aziz Sancar, Kuzey Carolina Üniversitesi’ndeki çalışmalarına devam etmektedir. Kanser tedavisinde “ritmik saat” buluşuyla tüm dünyanın dikkatini çeken Aziz Sancar, bundan daha önce de “sirkadiyen saat” çalışmalarıyla ödüller almıştır. Buluşlarıyla, kanser tedavisinde önemli bir rolü olan DNA onarımı üzerindeki çalışmalarıyla kayda değer bir yol kat etseler de bunun henüz kanseri tedavi etmek için yeterli olmadığını belirtmiştir.

Ödülleri :
2015 – Nobel Kimya Ödülü 
2007 – Vehbi Koç Ödülü 
2006 – TÜBA (Türkiye Bilimler Akademisi) Ödülü 
2005 – ABD Ulusal Bilimler Akademisi üyesi 
2004 – ABD Fen ve s and Sciences) Ödülü 
1997 – TÜBİTAK Ödülü 
1995 – ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü (National Institutes of Health) Ödülü 
1990 – Amerikan Fotobiyoloji Derneği (American Society for Photobiology) Ödülü 
1984 – ABD Ulusal Bilim Vakfı (National Science Foundation) Genç Araştırmacı Ödülü