Okyanus Nedir? Okyanuslar Hakkında Bilgi
Dünya üzerinde kıtaları birbirinden ayıran geniş su kütlelerine okyanus denilmektedir. Dünya oluşumunda önce kıtalar daha sonra okyanuslar oluşmuştur. Yapılan jeolojik incelemelerde karaların oluşumundan sonra okyanus çukurları oluşumu başlamıştır.
Dünyanın çok sıcak olduğu 4-5 bin yıl öncesi, manto üzerinde yüzer halde olan plakalar birbiri ile çarpışmışlardır. Bu çarpma etkisi ile yoğun olanlar dibe doğru çökmeler yapmıştır. Böylece geniş çukurlar ortaya çıkmıştır. Manto içinde oluşan sıcak gazlar, çatlaklardan yeryüzüne çıkarak atmosferi oluşturmuştur. Dünya zamanla soğumaya başlamış ve var olan su buharı atmosferde birikmeye başlamış daha sonraları yağmur olarak bu çukurları doldurmuştur. Böylece okyanuslar ortaya çıkmıştır. Tabi ki bu yağmurlar milyonlarca yıl sürmüştür. Yağmurların dışında dünyaya çarpan buz kütleli mineraller bu oluşuma destek olmuştur. Güneşin sıcaklığı ile okyanus yüzeyinden buharlaşan su, tekrar okyanuslara dönmektedir. Bir kısmı, yer altında ki boşluklara dolarak yer altı sularını kalan kısımlarsa nehirleri ve gölleri oluşturur. Yaklaşık 250 milyon yıl önce tüm kara parçaları birleşik haldeydi. Kuzey kutbundan güney kutbuna kadar uzun bir kıta şeklinde olan karalar, tek bir okyanus olan Pasifik’in üzerindeydi. 100 milyon yıl sonra, dünya iki kıtaya ayrıldı. 50 milyon yıl sonra, bugünkü halimize gelmiştir.
Okyanuslar ; 1-Büyük Okyanus (Pasifik) 2-Atlas Okyanusu 3-Hint Okyanusu Okyanuslar büyükten küçüğe sıralaması: Büyük Okyanus, Atlas Okyanusu ve Hint Okyanusu'dur.
Dünyadaki Okyanuslar Hakkında Bilgi
Büyük Okyanus(Pasifik Okyanusu): Amerika ve Asya kıtaları arasında bulunan dünyanın en büyük okyanusudur. İsmini İspanya krallığı adına Dünya'yı dolaşan Portekizli denizci Ferdinand MAGELLAN vermiştir. MAGELLAN günler süren zorlu ve fırtınalı şartlar altında adını verdiği Magellan Boğazından geçip bu okyanusa açıldığında fırtınaların dinmesinden ve kendisini sakin suların karşılamasından dolayı Portekizcede "sakin" anlamına gelen "Pasifico" kelimesinden yola çıkarak okyanusa bu ismi vermiştir. 179.7 milyon kilometrekare yüzölçümüne sahip olan bu okyanusneredeyse Atlas Okyanusu ve Hint Okyanusu'nun toplamı kadardır. Kapladığı alan dünyadaki toplam karaların alanından biraz daha büyüktür. En derin yeri 11.034 metre ile Mariana Çukuru olup burası aynı zamanda Dünya'daki en derin noktadır.
Atlas Okyanusu (Atlantik): Büyük Okyanus'tan sonraki en büyük ikinci okyanustur. Bir zamanlar tek parça olan ata kıtanın bölünmesiyle oluşmuş olup Avrupa ve Afrika'yı Amerika Kıtası 'ndan ayırır. Yan denizleri ile birlikte (Akdeniz Kuzey Denizi ve Baltık Denizi) 1062 Mil. km² alana sahip olup yeryüzünün beşte birini kaplar. 3314 metre ortalama derinliği bulunan okyanusun en derin noktası Porto Riko Çukuru’dur. Hint Okyanusu: Kuzeyde Asya batıda Afrika ve Arabistan Yarımadası doğuda Malezya Yarımadası Sunda Adaları ve Okyanusya tarafından çevrilen dünyanın üçüncü büyük okyanusudur. Dünya sularının %20'sini kapsar. Afrika'dan Avustralya'ya kadar okyanusun genişliği 10.000 kilometre kadardır. Bu alanda yaklaşık olarak 73.566.000 km² yer kaplar.
Hint Okyanusu: Asya batıda Afrika ve Arabistan Yarımadası doğuda Malezya Yarımadası Sunda Adaları ve Okyanusya tarafından çevrilen dünyanın üçüncü büyük okyanusudur. Agulhas Burnu'nun güneyinde 20° doğu boylamının geçtiği yerde Atlas Okyanusu'ndan; 147° doğu boylamının geçtiği yerde de Pasifik Okyanusu'ndan ayrılır. En kuzeyde Basra Körfezi'nde 30° enlemine kadar uzanır.Dünya sularının %20'sini kapsar. Afrika'dan Avustralya'ya kadar okyanusun genişliği 10.000 kilometre kadardır. Bu alanda yaklaşık olarak 73.566.000 km² yer kaplar. Hacminin yaklaşık olarak 292.131.000 km³ olduğu tahmin edilmektedir. |