Somuncu Baba adı ile biline Şeyh Hamid-i Aksarayi 1331 yılında Kayseri iline Akçakaya Köyünde dünyaya gelmiştir. Babası, Anadolu’ya gelerek insanlara İslam’ı anlatan Horasan Erenlerinden Şeyh Şemseddin Musa Kayseri efendidir.  24. kuşaktan Hz. Peygamber Efendimiz’e (s.a.v) akraba olması nedeni ile “seyyid” olarak anılırlar.

Somuncu Baba ilk eğitimini babası Şeyh Şemseddin Musa Kayseri’den almıştır. Bunun yanında dönemin en büyük alimlerinin dizinden dibinde ilim öğrenmiştir. Somuncu Babayı sadece ilim öğrenmek yetmemiştir. Kendisine mürşid bulmak için Şam’a gitmiştir. Doğunun büyük alimleri ile hemhal olarak ilmi derecesini artırırken Alaaddin Erdebili ve Bayezid-i Bistami Hazretlerinin manevi huzurunda terbiye alarak öğrencileri mertebesine yükselmiştir.

Somuncu Baba dini ilimleri aldıktan sonra tasavvufa yönelmiştir. Manevi alemde aldığı emir ile Tebriz’e Hace Alaaddin Erdebili hazretlerine talebe olmuştur. Hace Alaaddin Erdebili Hazretleri veli mertebesine ulaşan Somuncu Babaya verdiği ilmi ve tasavvufi eğitimi verdikten veli sonra kendisini insanları İslam’ı anlatması için Anadolu’ya göndermiştir.

İrşad görevini üstlenen Somuncu Baba Kayseri’ye gelerek insanlara İslam’ı anlatmıştır. Somuncu Baba talebesi olması için Ankara’da yaşayan Numan isimli hocayı Kayseri’ye çağırarak ona zahiri ve batini ilim dersleri vermiştir. Numan Kayseri’ye bayram günü geldiği için Somuncu Baba Numan’a Bayram ismini vermiştir. Aldığı dersler ile veli mertebesine ulaşan Numan, Hacı Bayram Veli olarak Anadolu’da büyük bir veli olarak ün salmıştır. Somuncu Baba daha sonraki yıllar içerisinde Bursa’ya gitmiştir. Burada kendisi insanlara tanıtmayıp sıradan bir insan gibi hayat sürmüştür. Geçimini sağlamak için Bursa’ya bir fırın yapıp ekmek çıkarmaya başlamıştır. Şeyh Hamid-i Aksarayi Hazretleri çıkardığı ekmekleri “Somun! Mü’minler somun!” nidası ile sattığı için halk ona “Somuncu Baba” demeye başladı. Somuncu Baba ismini oradan almıştır.

Yıldırım Bayezid’in damadı Seyyid Emir Sultan Somuncu Babanın fırınına gelip içerisindeki yemeğin pişmesi için çömlek verir. Somuncu Baba fırında ateş olmadığı halde çömleği fırına yerleştirir ve yemek ateş olmadığı halde pişer. Somuncu Babanın kerametini gören Emir Sultan Somuncu Babaya büyük hürmet eder. Ulu Camiinin açılışı Cuma günü yapılır. Camii büyük zatlarla ve halkla doludur. Yıldırım Beyazıt Cuma hutbesini Emir Sultan’ın vermesini ister. Ancak Emir Sultan camii içerisinde büyük bir zat varken kendisinin hutbe okumasının uygun olmadığı söyleyip Somuncu Babanın hutbeyi vermesini ister.

Somuncubaba Yıldırım Beyazıd Han’ın yaptırdığı Ulu Cami’nin inşaatında çalışan işçilerin somun ihtiyacını karşıladı. Somuncubaba’nın Bursa’da veli olduğu Ulu Cami’nin açıldığı Cuma Namazında anlaşıldı. Caminin açılış merasiminin Cuma namazıyla yapılacağı ilan edildi. Yıldırım Beyazıd, damadı Emir Sultan, Molla Fenari hazretleri, ulemadan büyük zatlar ve kalabalık halk camiyi doldurdu. Yıldırım Beyazıd Caminin açılış hutbesini Emir Sultan hazretlerinin vermesini istedi.

Somuncu Baba veliliğinin açığa çıkması ile namaz sonrası verdiği vaazda Fatiha suresinin yedi farklı tefsirini yapar. Camideki alim zatlar dahi şaşkınlık içerisinde Somuncu Babanın büyük bir veli olduğu kabul edilir.

Cemaat Somuncu Babanın hayır duasını almak ve feyizlenmek için camiinin üç ayrı kapısında sıra olur. Somuncu Baba Allah’ın izniyle keramet göstererek üç kapıdan da aynı anda geçerek cemaate elini öptürür. Herkes Somuncu Babanın elini öptüklerini söyleyince keramet ortaya çıkar. Sırrının ortaya çıkması ile Somuncu Baba Bursa’nın rızıklanması ve yeşil kalması için dua edip Aksaray’a geri döner. Bursa o gün bu gündür yeşil Bursadır.

Aksaray’da halkın hürmetle karşıladığı Somuncu Baba irşada ve talebe yetiştirmeye devam etmiştir. Aksaray’da çok sayıda keramet göstererek halkın kendisine bağlanmasını sağlamıştır. Somuncu Baba 1412 yılında talebelerinden ve arkadaşlarından helallik alıp namaz kılar ve dua sonunda gözlerini dünyaya kapatır. Cenaze namazını Hacı Bayram-ı Velî hazretleri kıldırmıştır.

Somuncu Baba türbesi, Malatya iline bağlı olan Darende ilçesinde yer almaktadır. Somuncu Baba türbesi tam olarak Hıdırlık Zaviye Mahallesinde bulunan Tohma Çayının hemen yakınında yapılmış Şeyh Hamid-i Veli Zaviyesi’nin hemen yakınlarında bulunmaktadır. Gerçek adı Şeyh Hamid-i Veli ama halk arasında Somuncu Baba olarak bilinmektedir. 1331 yılında doğduğu bilinmektedir. Doğum yeri ise; Kayseri ilinin Akçakaya ilçesidir.

Bazı kaynaklara göre; Somuncu Baba’nın Horasanlı oluğu iddaa edilmektedir. Somuncu Baba eğitimi ilk önce babası olan Musa Efendi’den almıştır. Daha sonra Şam’a gitmiş orada bulunan Bayezidiyye Dergahı’nda eğitimine devam etmiştir. Şam’daki eğitiminden sonra da Tebriz etrafındaki Hoy kasabasında yaşayan Şeyh Hacı Alaeddin Erdebili’nin öğrenci olarak eğitimini devam ettirmiştir. Halkı bilgilendirme görevini alarak Bursa’ya yerleşmiştir.

Bursa’da bulunan çilehanenin yakınlarında açtığı fırın sayesinde bölgede tanınmış ve sevilen bir kişi olmuştur. Açtığı fırında ürettiği ekmeklerin bereketinden dolayı halk tarafından Somuncu Baba ismi layık görülmüştür. Somuncu Baba ismini de buradan almıştır. Bunlardan sonra eğitim gördüğü Şam’da bir süre kalmış ve daha sonra Darende’ye gelerek buraya yerleşmiştir. Somuncu Baba, son olarak geldiği ve yaşadığı yer olan Darende’de bu dünyadan ayrılmıştır. 1412 yılında aramızdan ayrılan Somuncu Baba, kendi adını taşıyan Somuncu Baba Camisinin ve Somuncu Baba Zaviyesinin yanında yer alan Somuncu Baba Türbesine gömülmüştür. Somuncu Baba’nın gömüldüğü yer olan ve kendi adını taşıyan türbesi, kesme taş ve moloz taşlardan inşaa edilmiştir. Somuncu Baba türbesi kare biçiminde yapılmıştır. Türbenin üzeri kasnaklı bir kubbe ile örtülmüştür. Somuncu Baba Türbesinin içerisi kasnakta bulunan pencereler sayesinde aydınlatılmıştır. Türbede ayrıca Şeyh Hamid-i Veli ile oğlu Halil Tayyibi de yatmaktadır. Türbede yer alan sandukalar ceviz işlemeciliği ile yapılmıştır. Ceviz işlemeciliği ile yapılan sandukaların üzerlerinde kubbe bulunmaktadır. Bunların dışında Somuncu Baba Türbesinin hemen önünde Şeyh Hamid-i Veli’nin müritlerinin de mezarları da yer almaktadır.