Safra Kesesi Ameliyatı ve Ameliyat Sonrası Bilgiler
Safra Kesesi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
1. Açık safra kesesi ameliyatı
Karında nispeten geniş bir kesi yapmak gerekir.Hastanede 5-7 gün kalmayı gerektirebilir.
2. Laparoskopik Kolesistektomi
Laparoskopik cerrahi safra kesesi ameliyatlarında gold standart ( Altın Standart) olarak anılan ilk seçilmesi gereken tedavi yöntemidir. Genel anestezi altında karın duvarına açılan 2 adet 1 cm, 2 adet 0.5 cm delikten özel aletler girilerek yapılan ameliyat 15 dk ile 180 dk arasında ortalama 45 dakika sürmektedir. Ameliyat sırasında safra kanalı ve safra kesesinin atar damarı kliplerle bağlanıp kesilmekte ve safra kesesi içindeki taşlarla birlikte tamamen çıkarılmaktadır.
Hasta ameliyat sonrası anestezi etkisi geçtikten sonra (6-8 saat) yürüyebilmekte ve ağızdan gıda alımına başlanabilmektedir. Genellikle 1 gün yatırılan hastalar ertesi gün taburcu edilmekte yaklaşık 3 gün içinde günlük hayatlarına devam edebilmektedirler.
Safra Kesesi Ameliyatının Riskleri Nelerdir?
 Safra kesesi ameliyatı ister açık yapılsın ister kapalı yapılsın özellikle acil şartlarda yapıldığında bazı riskleri (komplikasyonlar) vardır. Bu komplikasyonların oranı %1-2 düzeyindedir. Bu komplikasyonlar;Yara yeri iltihabı, zatürre gibi akciğer rahatsızlıkları, idrar yolu iltihabı, damar iltihabı, kalp krizi ve safra yolu yaralanmalarıdır. Şüphesiz bunlardan en önemlisi safra yolu yaralanmasıdır. Bu durumda ameliyattan sonra sarılık veya yaradan safra gelir. Bereket versin ki bu komplikasyonlar son derece nadir görülmektedir.
Safra kanallarının yapısı (anatomisi) oldukça değişken olması ve onlarca değişik anomalilik olması nadir görülen bir durum değildir. Bunları ameliyattan önce tespit mümkün de değildir. O nedenle cerrahın tecrübesi çok önemlidir.
Safra kesesi ameliyatı her ne kadar sık yapılan bir operasyon olsa da cerrahi müdahale olduğu için bazı şikayetler yaşanabilir. Aşağıda safra kesesi ameliyatı sonrası en sık görülen sorunlar ve şikayetler:
Safra Sızıntısı: Safra kesesi alındıktan sonra safra sızıntısı, çevre organlara dağılması yaşanabilir. Bu sızma operasyon sırasında yaşanan bir yaralanma nedeniyle oluşabilir. Ayrıca safra kesesi yatağı ve sistik kanallardan sızma görülebilir. Tedavisi için drenaj tüpü kullanılabilir.
Pankreatit: Genellikle Safra taşları ve aşırı alkol tüketimi nedeniyle oluşan pankreatit (pankreasın iltihaplanması) safra kesesi alındıktan sonra da görülebilmektedir. Sindirim sistemi sıvıları ve kandaki şeker miktarını kontrol altında tutan hormonların üretilmesinden sorumlu pankreasta yaşanan sorunlar hazımsızlık ve kan şekerinin yükselmesi şeklinde görülebilir.
Kronik İshal: Safra kesesi ameliyatı sonrası yaşanan problemlerin başında ishal gelmektedir. Kronik ishal bir kaç yıl boyunca devam edebilir. Bunun nedeni üretilen safranın safra ve safra asitlerinin kalın bağırsağa girmesi ve bağırsakta müshil etkisi yaratmasıdır. Bu dönemde ishalin tedavisi için safra asitlerinin emilimini azaltacak antidiyareik ilaçlar verilebilir.
Safra Kesesi Ameliyatı Sonrası Beslenme
Safra ameliyatı sonrası yaşanabilecek ishal, mide bulantısı, kusma, hazımsızlık ve karın ağrısı gibi sorunlara karşı beslenmenizi düzenlemeniz gerekebilir. Aşağıda ameliyat sonrası daha çabuk toparlanmanız ve olası sorunlardan korunmanız için yemeniz gerekenler hakkında bazı bilgiler bulabilirsiniz.
Sıvı Alımı: Günde en az 10 bardak su içmeye çalışın.
Uzman Tavsiyesi: Doktorunuzun beslenmenizle ilgili verdiği tavsiyelere uyun. Ameliyat sonrası bir kaç gün sıvı ağırlıklı gıdalarla beslenmeniz gerekebilir.
Küçük Öğünler: Sindirim sisteminizi zorlayacak ağır öğünlerden kaçının. Öğünlerinizi gün içine yayın ve azar azar tüketin.
Lifli Gıdalar: Bağırsaklarınızın daha iyi çalışması için yüksek lif içeren meyve, sebze tüketin.
İshal: İshali azaltmak için tetikleyici kahve, süt ürünleri, yağlı gıdalar, şekerlemeleri yemeyin.
Safra Kesesi Ameliyatı Sonrası Görülebilen Komplikasyonlar
Safra kesesinin alınması görece hızlı ve güvenli bir prosedüre sahiptir; ancak her operasyonda görülebileceği üzere az da olsa koplikasyon riski vardır. Bu riskler şu şekilde gözlemlenebilir:
Enfeksiyon: Enfeksiyon oluşumu karın çevresinde yapılan her 1 ila 15 operasyonda ve safra kesesinin alınmasına yönelik operasyonlarda görülmektedir; ancak yine de çok ağır olmayan yaralar ve karnın içinde oluşan enfeksiyon yaraları kısa süreli bir antibiyotik alımı ile iyileştirilmektedir.
Genel anesteziden kaynaklı riskler: Genel anestezi altında olmaktan kaynaklı çeşitli ciddi koplikasyonlar vardır; fakat bu tip komplikasyonlara az rastlanmaktadır. Bu komplikasyonlar elerjik reaksiyon şeklinde olabileceği gibi, ölüme bile sebep olabilir. Operasyon öncesi fit ve sdağlıklı bir bünyeye sahip olmak her türlü komplikasyon oluşumunu azaltacaktır.
Kanama: Kanama operasyondan sonra olabilir; bu da az rastlanan bir komplikasyondur. Eğer ciddi bir kanama meydana gelirse, bu ileri bir operasyona (önceki ameliyat yerinizden ufak bir yarık yoluyla açılarak) sebep olabilir.
Safra Kaçağı: Operasyon ile safra kesesi alındığında, safrayı ana ödborusuna (karaciğeri süzen) tüplerin dikilmesiyle bağlayan özel klipsler kullanılır. Ancak nadiren, safradaki sıvı birikimi dışarı sızabilir. Kimi vakalarda bu sıvı birikimi boşaltılabilir. Kimi az görülen vakalarda da safrayı boşaltmak ve karnın içini yıkamak için başka bir operasyon gerekebilir. Safra kaçağı, safra ameliyatlarının %1-2’sinde görülmektedir.
Safra Kanalında yara olması: Safra kesesi ameliyatında oluşabilecek en büyük komplikasyon riski safra kanalında hasar oluşmasıdır. Komplikasyon riski ortalama 1 ila 500 operasyonda görülmektedir. Eğer safra kesesi ameliyatı esnasında safra yolunda bir hasar meydana gelirse, hemen müdahale ile tedavi etme olasılığı yüksektir. Kimi vakalarda safra kanalında oluşan hasarın giderilebilmesi için, daha kompleks ve önemli bir ameliyat safra kesesi ameliyatından hemen sonra gerekebilir.
İnce ve kalın bağırsakta, kan damarlarında hasar oluşması: Safra kesesi laparoskopik cerrahi yöntemleri (ufak bir yarık yoluyla yapılan ameliyat ile) kullanılarak alınır. Bu da safranın alındığı bölgenin çevresindeki organlarda –ince ve kalın bağırsak, kan damarları gibi-hasar oluşmasına, yaralara sebep olabilir. Hasar riski eğer safra iltihaplanmışsa artar. Bu tipte bir yara oluşumu oldukça az görülür ve çoğunlukla safra kesesi ameliyatı esnasında tedavi edilir. Kimi durumlarda bölgedeki yaralanma ameliyat sonrası fark edilir; bu da yeni bir operasyon yapılmasını gerekli kılar.
Derin toplardamar pıhtılaşması: Bazı insanlar ameliyat esnasında kan pıtıhısı oluşmasına yatkınlık gösterir ve yüksek risk taşırlar. Bu durum derin toplardamar pıhtılaşması olarak bilinir ve pıhtılaşma genellikle bacak damarında olur. Derin toplardamar pıhtılaşmasını önlemek çin ameliyat öncesi sizden varis çorabı giymeniz istenebilir.
Safra kesesi ameliyatı sonrası sendrom oluşması: Yaklaşık 1 ila 7 insan aşağıdaki semptomları ameliyat sonrası yaşamaktadır:
• Karın bölgesinde (göbek çevresinde) ağrı
• Hazımsızlık (şişkinlik, ekşime)
• İshal
• Gözlerde ve ciltte sararma (Sarılık)
• Yüksek ateş / Ateşin 38 derece ve üzerine çıkması
Bu belirtileri kendinizde görüyorsanız ameliyat sonrası sendrom yaşıyor olabilirsiniz. Sindirimsel semptomların sebebi midede ülser, reflü, gastrit gibi hastalıklar da olabilir. Ameliyat öncesi de bu şikayetlerleriniz varsa ameliyat sonrası doktorunuz ilaç almanızı tavsiye edebilir. Eğer ameliyat sonrası sendromu sizi etkiliyorsa, bunun sebebi hala safra kanalında bulunan taşlar olabilir. Bir çok vakada semptomlar kısa süreli ve orta şiddette görülür; ancak her 3 vakada 1 bu semptomlar birkaç ay boyunca devam edebilir. Eğer sizin de ameliyat sonrası semptomlar uzun süredir devam ediyorsa, tedaviniz açısından ameliyatınızı yapan doktorla mutlaka görüşün. Doktorunuz eğer semptomlarınızda önemli bir durum görürse (ya da hala böbrek taşınız varsa ) daha iyi kontrol etmek için endoskopik yöntemler kullanabilir. Ameliyat sonrası semptomların tedavisine yönelik ilaçlar da bulabilirsiniz. Proton pompası inhibitörü ve midede gaz ve asit dengesini sağlamak için kullanılan ilaçları (antasitler) eczanelerde kolaylıkla bulabilirsiniz. Bu tür ilaçlar semptomlarınıza iyi gelebilir; örneğin karın bölgesindeki ağrılarda, hazımsızlık ve ishal gibi rahatsızlıklarda kullanabilirsiniz.
Sindirimde Komplikasyonlar: Her safra kesesi ameliyatından sonra sindirim problemi kesin olarak görülür gibi bir kural olmasa da metabolizmanıza göre sindirimsel bir takım problemleriniz olabilir:
Yağlı yiyeceklerin sindiriminde; Bazı insanların görece olarak yağlı yiyecekleri ameliyattan sonraki ilk ay daha zor sindirmektedir. Bu sebeple yağsız yiyeceklerin ağırlıklı olduğu bir beslenme programı tercih edilmelidir. Kızartmalardan, soslu ve baharatlı yiyeceklerden, koyu çay/kahve gibi içeceklerden, gazoz ve kola gibi gazlı/karbonatlı içeceklerden, maden suyu ve sodasından, alkolden uzak durmak gerekir. Acı ve ağır çorbalar yerine süzgeçten geçirilmiş yağı ve baharatı az çorbalar, haşlanmış sebzeler, fırında veya ızgarada pişirilmiş etler tercih edilmelidir.
Geçici ishal; Safra artık olmadığı için öd suyunu düzenleyecek bir mekanizma boşluğu, öd suyunun düzenli olarak akmasına sebep olur. Az miktar sıvı bağırsaklarınıza da ulaşır. Bu sebeple ameliyatınızdan sonra takip eden birkaç gün ishal problemi yaşayabilirsiniz. İshal safra ameliyatı geçiren birçok hastada sıklıkla görülen bir komplikasyondur ve çoğu kişide geçicidir, Tedaviye gerek duyulmaz. Eğer hastada 3 günden fazla süren ishal gözlemleniyorsa doktora mutlaka haber verilmelidir.
Kronik ishal; Safra kesesi ameliyatı öncesi günde birden fazla tuvalete çıkmayan insanlar, ameliyat sonrası daha sık tuvalete çıktıklarını fark edecekler. Bu duruma yapılan araştırmalara göre safra kesesi alınan insanların %17sinde rastlanmaktadır. 50 yaş altındaki erkekler, özellikle de eğer obezlerse, kronik ishal olma ihtimali en yüksek grubu oluştururlar. Kronik ishal hastaların metabolizmasına göre değişiklik göstermektedir. Kimi hastalarda şikayet ameliyattan sonra birkaç ay sürmekte, kimi hastalarda bu süre yılları bulmaktadır. Az yağlı besinlerin daha sık tüketilmesi önerilmekle birlikte, ilaç kullanımı da sürenin kısalmasına yardımcı olabilir.
Geçici Kabızlık; Kimi insanlarda ameliyat sonrası alınan ilaçlar kabızlık yapabilir. Kabızlık gözülüyorsa lifli yiyeceklerin ağırlıklı olduğu bir beslenme programı (fasülye, kepekli ve tam tahıllı besinler, meyve ve sebzeler) tavsiye edilmektedir. Doktorunuzun tavsiye edebileceği ilaçlar da kullanabilirsiniz.
Bağırsak yaralanması; Her ne kadar nadiren görülse de safra kesesi ameliyatında kullanılan aletler bağırsaklarınızda hasara sebep olabilir. Bu gibi durumlarda doktorunuz ameliyat esnasında hemen müdahale edecektir. Bağırsakta herhangi bir hasarı, karın ağrısı, mide bulantısı ve kusma, yüksek ateş gibi şikayetlerden tanıyabilirsiniz. Ameliyat sonrası böyle sıkıntılar gözlemliyorsanız en kısa zamanda doktorunuza görünün zira muhtemelen medikal bir müdahale yapılması gerekecektir.
Önemli: Kendinizde geçici komplikasyonları gözlemliyor olsanız bile doktorunuza durumunuzu vakit kaybetmeden bildirmenizde her zaman fayda var. Zira bu komplikasyonlar daha ciddi bir sıkıntının da işareti olabilir. Risk faktörlerini en aza indirmek her zaman en iyi yoldur. Komplikasyonları en aza indirmek için medikal bir yönteme veya ilaç tedavisine ihtiyacınız olmasa bile, doktorunuz şikayetlerinize yönelik ağrı ve acınızı kontrol edebilmenize yardımcı olacak öneriler verebilir. Safra kesenizin alınması ameliyattan hemen sonraki süreçte komplikasyonlar gösterse de bunlar zamanda en aza inecek ve sindirim sisteminizde herhangi bir zorluk ve kısıtlamaya sebep olmayacaktır. Komplikasyon oluşmuşsa, şikayetleriniz geçtikten sonra herhangi bir yiyecek kısıtlaması hastalara yapılmamaktadır. Sadece ameliyat sonrasını takiben birkaç ay sindiriminizi kolaylaştıracak önlemler alınmaktadır.
kaynaklar: onikibilgi.com, ortadoguhastanesi.com.tr | 