Dağ Ekosistemi Hakkında Bilgi ve Türkiyedeki Dağ Ekosistemleri

Yüksek bölgelerin ekosistemlerine dağ ekosistemi adı verilir. Yüksekliğe göre ekosistem değişmekle birlikte, yüksekliğin artışıyla görülen değişim Ekvator'dan Kutuplar'a giderken yaşanan değişime benzer çünkü yükseklik arttıkça sıcaklık düşer ve buna bağlı olarak ekosistem değişir.

Dağ ekosistemlerine çam, servi vb. bitkiler, ayı, kurt, yılan, kertenkele, yırtıcı kuşlar (şahin, atmaca, kartal gibi), keçi ve kaplumbağa gibi canlılar bulunur. Dağın, yükseklik, su miktarı, sıcaklık, toprağın cinsi gibi koşullarına göre burada yaşayan canlılar farklılık gösterebilir.

Türkiye Dağ Ekosistemleri

Alp-Himalaya dağ kuşağında yer alan Türkiye’nin yaklaşık yarısı dağ ekosistemi içerisindedir.

Bu dağların uzanış ve yüksekliği, farklı bitki ve orman kuşaklarının ortaya çıkmasında etkilidir. Türkiye’nin kalıntı ve endemik bitki zenginliğinde dağ ekosistemlerinin rolü vardır.

Türkiye’nin en önemli dağları; Karadeniz kıyılarına paralel uzanan Kuzey Anadolu dağlan, Akdeniz kıyılarına paralel uzanan Toroslar ve bu iki kolun Doğu Anadolu’da birleşmesiyle oluşan kıvrımlarla Batı Anadolu’da Ege denizine dik olan dağlardır.

Bu dağların yanı sıra volkanizma sonucu oluşmuş yanardağlar da vardır. Ancak bunlar sıradağ şeklinde olmayıp tek dağ özelliği gösterir.

Türkiye’nin ana yeryüzü şekillerinden olan sıradağların oluşumu, büyük ölçüde üçüncü zamanın sonlarına doğru gerçekleşen Alp – Himalaya orojeneziyle gerçekleşmiştir.

Bu orojenez, Tethys adı verilen ve kuzeyde Avrupa ile Asya, güneyde ise Afrika ve Arabistan levhalarının arasında yer alan jeosenklinalde(deniz çukuru) gerçekleşmiştir. Akdeniz, Karadeniz ve Basra körfezi bu denizin günümüzdeki kalıntılarıdır. 

Alp orojenezi döneminde ilk önce Kuzey Anadolu dağları daha sonra ise Toroslar oluşmuştur. Bu dağlarımız daha sonraları dış etkenler tarafından aşındırılarak düzleştirilmiş, üçüncü zamanın sonlarından itibaren Anadolu yarımadasının toptan yükselmesiyle bugünkü görünümlerini kazanmışlardır.

Bu sıradağların yanı sıra, sert tabakaların kırılmasıyla yükselmiş bloklar hâlinde dağlarımız da vardır. Horst adı verilen bu dağlara Ege Bölgesi’ndeki Madra dağı, Yunt dağı, Aydın dağları ve Bozdağlar birer örnektir. Bu dağların arasındaki graben çukurlarında ise Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes ovaları oluşmuştur.