İSTATİSTİKİ SÜREÇ KONTROL
Kalite kontrol veya kalite güvencesi ;
amaçlara ulaşmak için gereken önlemleri almak olarak tanımlanır.
Ürün kalitesi, tüketicinin tatmin olması, güvenirlilik ve ekonomiklik beklentilerinin tam olarak karşılamasının sağlanması şeklinde tanımlanır.
Kalite olmaksızın üretimin sürekliliğinin sağlanması mümkün değildir. İşletmelerde sadece kalite kontrol sistemini oluşturmak yeterli değildir. Aynı şekilde uygulamaya koymak da gereklidir.
Uygulama için gerekli en önemli 3 adım şöyle sıralanabilir.
- Gerçek kalite karakteristiğinin anlaşılması zorunludur. Kalite sistemini kurarken neyin kontrol edileceğinin belirlenmesi veya ürünün kalitesini etkileyen özelliklerin veyahut faktörlerin neler olduklarının belirlenmesi gerekmektedir.
- Belirlenen kalite karakteristiklerinin ölçülmesi ve test edilmesi için gerekli yöntemlerin belirlenmesi gereklidir çünkü kalitenin sağlanıp sağlanmadığı bu ölçümler neticesinde anlaşılacaktır.
- İkinci dereceden kalite karakteristiklerini belirleyip bunların gerçek (birinci derece) kalite karakteristikleri ile ilişkilerinin neler olduğunun ortaya konulması gerekmektedir.
Yakın zamana kadar kalite kontrol etkinlikleri uzmanlaşmış kalite kontrol elemanları tarafından yerine getirilmekte idi.
Günümüz kalite kontrol programlarında ise bu, büyük oranda yerini bireysel kontrol uygulamasına bırakmıştır.
Mesela bugün tam zamanında üretim sistemlerinin en yoğun bir şekilde uygulandığı Japon firmalarında fabrika çalışanlarının en fazla %5’i kalite kontrol elemanı olarak çalışmakta bu oran büyük firmalarda ise %1’e kadar düşmektedir.
Geleneksel üretim sistemi uygulayan Avrupa ve Amerika’daki firmalarda ise ; kalite kontrol işlemlerinin imalat birimlerinde çalışan isçilere bırakılmaması nedeni ile toplam fabrika çalışanlarının en az %10’u kalite kontrol elemanı olarak görev yapmaktadır.
Kalite kontrol elemanı oranının azaltılmaya çalışılmasının temel nedeni Toplam kalite anlayışı çerçevesinde açıklanmaktadır.
Hatalı üretimden doğrudan ve en fazla etkilenen grup problemleri öncelikle fark edebileceği için onları düzeltme sorumluluğuna da sahip olmalıdır.
Buna göre muayene sürecinin bir kısmı kalite elemanlarına bırakılmakta ve diğer kalite işlemlerinin tamamı imalattan sorumlu herkes tarafından yerine getirilmektedir. Hatta, üretim akışını doğrudan etkileyen muayeneler bile yine işçiler tarafından yapılmaktadır. Son muayeneler tüketici ve yöneticilerin görüş açılarının da sürece katılmasını sağlamak amacı ile uzmanlaşmış kalite kontrol elemanları tarafından yapılmaktadır.
Toplam kalite yönetimi (TKY) anlayışında kalite kontrol fonksiyonu organizasyonun her kademesinde ve tüm bölümlerinde çalışan herkesin ortak sorumluluğu olarak belirlenmiştir.
Tabii olarak organizasyonun her kademesinde bulunan çalışanların kalite kontrol teknikleri konusunda eğitimden geçirilmiş olmalarıdır.
TKY anlayışının endüstriyel olarak yerleşmesinde önemli bir katkısı olan Ishikawa kalite kontrolün işletme genelinde uygulanmasının üç temel özelliğinden bahseder.
- Tüm bölümler kalite kontrol fonksiyonuna katılır. Burada işletmenin bütün bölümleri ürün kalitesini sağlamak amacı ile kalite kontrol etkinliklerine katılmak zorundadır. Kalite tasarımdan satış sonrasına kadar bir bütün olarak düşünülür. Bütün birimler kalitenin sağlanmasından sorumlu tutulurlar.
- Tüm çalışanlar kalite kontrol fonksiyonuna katılır. Bu anlayışta organizasyonun bütün kademelerinde çalışan şahısların hepsinin kalite kontrol fonksiyonunda etkin rol almaları söz konusudur. Genel müdürlerden satış elemanlarına kadar bütün personelin kalite kontrol sürecinde belirli görevleri olacaktır.
- Kalite kontrol diğer işletme fonksiyonlarıyla bütünleşir. Hedeflenen etkinlik düzeyine ulaşmak için kalite kontrol etkinliklerinin maliyet yönetimi ve üretim yönetimi teknikleri ile birlikte ele alınmaları söz konusudur. Özellikle maliyet kontrol teknikleri hem işletme içinde israfa neden olan alanların belirlenip iyileştirilmesini hem de yürütülen kalite kontrol etkinliklerinin verimliliğinin ölçülmesini sağlayacaktır.
Bu anlayışın temelinde bilimsel ve istatistiki yöntemlere başvurarak kalite kontrol yapılabileceği vurgulanmaktadır. Bu konuda
Japonlar........>
Amerikalıların “İstatistiki kalite kontrol”
anlayışları yerine
“İstatistiki süreç kontrolü” anlayışını geliştirdiler.
Bunlardan birincisi: kalite problemlerini oluştuktan sonra çözmeyi amaçlarken,
ikincisi problemleri ortaya çıkmadan önlemek amacına yönelik çalışmaları kapsar.
Kaynak: İstatistiki Kalite Denetimi Dersi - Dr.Tayfun ÖZDEMİR-2003
|