AVRUPA TARİHİ (1300-1600) (Yeni çağ Avrupa Tarihi)

A-FEODALİTENİN ÇÖZÜLÜŞÜ VE MERKEZİ KRALLIKLARIN KURULMASI:

            Yeni çağ başlarında Avrupa devletlerinin;ekonomik, siyasi ve sosyal yapılarında önemli değişiklikler yaşandı. Orta Çağın siyasi sistemi olan Feodalite rejimi yıkıldı Yerine milli monarşiler kuruldu. Feodalite ilk olarak Fransa da yıkıldı. Fransız kralı XI. Lui, ülkenin değişik yerlerini yöneten feodal beyleri ortadan kaldırdı. Tüm yetkilerin kralda toplandığı “Mutlak Monarşi”düzenini kurdu.Bu yeni düzene”Milli Monarşi”adı da verilir.İngiltere dede Çifte Gül savaşlarını kazanan Tudor Hanedanı feodaliteye son vererek merkezi karakterli milli monarşiyi kurdu.İngiltere denizciliğe önem verdi.Uluslar arası ticareti geliştirerek güçlü bir devlet haline geldi.Yeni çağ başlarında, İspanya ve Portekiz dede milli monarşiler kuruldu. Avrupa da 18. yüzyıla kadar Almanya dışında tüm ülkelerde feodalite yıkılmıştır.

         Feodalitenin yıkılış sürecinde, Krallar Papa mücadelesini krallar kazanmıştır. Papalık ve Kilisenin gücü azalmıştır.Milli monarşilerde krallar dini liderliği de üstlenmişlerdir. Avrupa’da, din birliği düşüncesinin yerini millet ve vatan duyguları almıştır. Kilisenin kültür hayatı üzerindeki denetimi zayıflamıştır. Düşünce üzerindeki yasaklar zayıflamıştır. Bu olay sonucunda; Avrupa da Hümanizm,Rönesans ve Reform hareketleri ortaya çıkmıştır. Düşüncenin serbestleşmesi Avrupa da ferdin ön plana çıkmasına sebep olmuştur.

         Feodalitenin yıkılışı ile Avrupa da ekonomik yapıda değişmiştir.Mahalli iktidarların yıkılması ülke içinde ve dışında ticari faaliyetleri geliştirmiştir.Topraklara sahip olarak zengin olma düşüncesinin yerini; madenlere,altın ve Gümüşe sahip olma düşüncesi almıştır. Yeni çağ başlarında gelişen ticaret şehirlerin nüfusunu artırmıştır.Şehirlerde yaşayan Burjuva sınıfını güçlendirmiştir.Milli devletler arasında başlayan üstünlük mücadelesi ekonomik zenginliği beraberinde getirmiştir.Ekonomik rekabet coğrafi keşiflerin yapılmasına sebep olmuştur.

        Yeni çağ başlarında Avrupa da askeri yapıda değişmiştir.İlk olarak Fransa’da, daimi profesyonel askeri birlikler oluşturulmuştur.Askerlik vatan görevi olarak kabul edilmiştir.Ordularda ateşli silahların kullanımı yaygınlaşmıştır.Milli duyguları güçlü,hızlı hareket edebilen ve hafif silahlarla savaşan ordular ortaya çıkmıştır.Avrupa devletleri yeni askeri düzenlemeleri yaparken Osmanlı askeri sistemini örnek almıştır.

B-TEKNOLOJİK GELİŞMELER:

        Avrupalılar haçlı seferlerinden sonra İslam dünyasından; Barut, Pusula, Kağıt ve Matbaa gibi teknik buluşları öğrenmişlerdi.Bu teknik buluşlar Avrupa da geliştirildi.

         Barut ateşli silahlarda kullanıldı.Top icat edildi.Ateşli silahların icadı, Avrupa da Feodalitenin yıkılmasına ve Merkezi karakterli krallıkların kurulmasına sebep oldu.Topun icadı ile kale ve surlar savunma aracı olmaktan çıktı. Avrupalılar Coğrafi keşiflerle ulaştıkları ülkeleri egemenlikleri altına aldılar.Amerika kıtasındaki devletler ateşli silahları bilmedikleri için Avrupa devletlerine direnemediler.

      Pusula ve Usturlap denizlerde yön tayin etmede kullanılan aletlerdir.Avrupalılar İslam dünyasından öğrendikleri pusulayı geliştirdiler. Kristof Kolomb pusulada sapma açısını hesapladı. Pusulanın gemicilikte kullanılması, Avrupa devletlerinin açık denizlere çıkmalarına ve coğrafi keşifleri yapmalarına sebep olmuştur.

      Avrupa da Matbaa geliştirilmiştir.Alman bilim adamı Jan Gutenberg alışımdan Matbaa harfleri dökmüştür.Daha önce ağaçtan harfler kullanıldığı için kullanışsızdı.Hollandalı Jan Koster Klişe sistemi ile çalışan Matbaayı icat etti.Avrupa da paçavradan kağıt üretildi.Matbaa ve kağıt Avrupa da Kitabı lüks olmaktan çıkardı. Kitap bollaştı ve ucuzladı.Her türlü görüş ve düşünce kitaba aktarılmaya başlandı.Avrupa da okuryazarlık oranı arttı.Avrupa da kağıt ve matbaanın geliştirilmesi; Hümanizm,Rönesans ve Reform hareketlerine sebep olmuştur.Avrupa da aydınlanma hareketlerini başlatmıştır.

SORULAR:

1.Mutlak Monarşi ne demektir?
2.Yeni çağ başlarında Avrupa siyasi yapısın da nasıl bir değişiklik olmuştur?
3.Avrupalıların Matbaa ve Kağıdı kullanmaları hangi gelişmelerin sebebini oluşturur?
4.Avrupa da Pusulanın kullanılması hangi sonuçları meydana getirmiştir?
5.Yüz yıl savaşlarının sonucu nedir?
6.Feodalitenin yıkılışı Katolik kilisesini nasıl etkilemiştir?


C-COĞRAFİ KEŞİFLER (AVRUPANIN YAYILIŞI):

        Avrupa ülkeleri Yeni çağ başlarında Hindistan ve Çine ulaşmak için denizlere açıldılar.Denizlerdeki faaliyetleri dünyanın bilinmeyen yerlerinin keşfine sebep oldu.Bu olay tarihe büyük coğrafi keşifler olarak geçti.Coğrafi keşiflerin sebepleri şunlardır:

a)Siyasi Sebepler:

*Osmanlıların yaptıkları fetihlerle Avrupa devletlerini Kıskaç içerisine almaları ve Avrupa devletlerinin Osmanlı kıskacından kurtulmak istemesi.

*Avrupa da ortaya çıkan milli karakterli devletlerin birbirleri ile üstünlük rekabetine girmeleri.

b)Ekonomik sebepler:

*Avrupa ülkelerinin İpek ve Baharat yollarını ele geçirmek istemeleri.

*Avrupa ülkelerinin Hindistan ve Çine ulaşarak bu ülkelerin zenginliklerine sahip olmak istemeleri.

*Avrupa da gelişen Sanayii’nin hammadde ve Pazar ihtiyacını artırmış olması.

*Avrupa da ticaretin gelişmesi sonucu Para olarak kullanılan Altın ve Gümüş madenlerine olan talebin artması.

NOT: Avrupa devletlerinin doğunun zenginliklerini ele geçirmek istemeleri, Haçlı seferleri ve coğrafi keşiflerin ortak sebebini oluşturur

c)Dini Sebepler:

*Avrupa ülkelerinin, Hıristiyanlığı dünyaya yaymak ve bu yolla İslamiyet’in yayılışını engellemek istemeleri.

d)Bilimsel ve Teknik Sebepler:

*Avrupa da Pusulanın öğrenilmiş olması.

*Gemicilik sanatının gelişmesi ve Okyanuslara dayanıklı gemilerin yapılması.

*Coğrafya bilgisinde ilerleme ve Dünyanın yuvarlaklığına inanan gemicilerin yetişmiş olması.

*Ayrıca dünyanın bilinmeyen yerlerini öğrenme ve macera arayışı coğrafi keşiflerde etkili olmuştur.

Coğrafi Keşiflerin Gelişimi:

       Coğrafi keşiflerde ilk önemli başarıyı Portekiz elde etti. Portekiz’e papa Hıristiyanlığı Afrika da yayma görevini vermişti. Portekiz batı Afrika sahillerinde Hıristiyanlığı yayma ve sömürge elde etme faaliyetlerini yürütürken Ümit Burnu yolunu keşfetti(1487). Bartelmi Diaz’ın keşfettiği Ümit Burnu yolundan Vasgo Dö Gama adlı gemici Hindistan’a ulaştı (1497). Portekiz Baharat yolunu kontrol altına aldı ve hızla zenginleşti. Bu olay diğer Avrupa ülkelerini harekete geçirdi. 

      Kristof Kolomb adlı gemici İspanya adına Atlas okyanusuna açıldı. Bu gemici dünyanın yuvarlaklığına inandığı için sürekli batıya giderse doğuya ulaşılacağını düşünüyordu. Kolomb 1492 de Orta Amerika yakınlarındaki Bahama takım adalarına ulaştı. Buraya Batı Hint adaları adını verdi. Kolomb bölgeye üç sefer yaptı. Ancak yeni bir kıtaya ulaştığını anlayamadı. İspanya Kolomb’un baharat, altın ve gümüş getirememesinden dolayı işine son verdi. Yine İspanya adına denize açılan Ameriko Vespuçi, Kolomb’un ulaştığı toprakların yeni bir kıta olduğunu açıkladı. Yeni kıtaya bu gemicinin adı verildi. 

       Amerika’nın güney bölümünü İspanya ve Portekizliler keşfettiler. Kuzey Amerika’nın Atlas okyanusu kıyılarını İngilizler keşfetti. Kanada bölgesi ve Hutson körfezi çevresini Fransızlar keşfettiler. 

       Macellan adlı gemici dünyanın yuvarlaklığını ispatlamak için 1519 tarihinde denize açıldı. Güney Amerika kıyılarından ilerleyerek güney Amerika ile Antartika arasındaki su yolundan büyük okyanusa geçti. Bu su yoluna Macellan’ın adı verildi. Macellan ulaştıkları Büyük okyanusta sert rüzgarlar esmediği için bu denize Pasifik (Ilımlı)adını verdi. Macellan Filipinlerde yerlilerce öldürüldü. Seyahati kaptanlardan Del Kano Afrika’nın güneyinden, Avrupa’ya ulaşarak tamamladı. Böylece dünyanın yuvarlaklığı ispatlanmış oldu. 

       Coğrafi keşifler 16. ve 17. yy boyunca devam etti. Avustralya, Yeni Zelanda ve okyanuslardaki binlerce ada keşfedildi. 

Coğrafi Keşiflerin Sonuçları:

      Coğrafi keşifler Avrupa ve dünya tarihinde ;Siyasi, ekonomik, kültürel, dini, sosyal ve bilimsel alanlarda çok önemli sonuçlar meydana getirdi. 

a)Siyasi ve Ekonomik Sonuçlar:

*Avrupa ülkeleri keşfettikleri ülkeleri ve toprakları hakimiyetleri altına aldılar. Büyük sömürge imparatorlukları kurdular. 

*İpek ve Baharat yolları karalardan denizlere kaydı. Akdeniz ticari önemini kaybetti. Avrupa’nın Atlas okyanusu kıyılarındaki limanları önem kazandı. Avrupa ülkeleri zenginleşti. Türk-İslam devletleri yoksullaştı. 

*Avrupa da hayat seviyesi yükseldi. Ticaret ve sanayi gelişti. Toprak zenginlik aracı olmaktan çıktı. Yerini Altın ve Gümüş para aldı. 

*Avrupa devletleri arasında sömürgecilik rekabeti savaşlara sebep oldu. 

*İpek ve Baharat yollarını karalardan denizlere kayması Osmanlı devleti ve İtalyan devletlerini olumsuz yönde etkiledi. Bu ülkelerin ekonomilerinin zayıflaması askeri ve siyasi güçlerinin de zayıflamasına sebep oldu. Amerika dan gelen bol miktarda altın ve gümüş Osmanlı piyasalarına girdi. Bu olay sonucu Osmanlı parasının değerini düşürdü. Hammadde fiyatlarını yükseltti ve enflasyona sebep oldu. 

b)Bilimsel ve Sosyal Sonuçlar:

*Dünyanın yuvarlaklığı ispatlandı. Bu olay Kiliseye olan güveni daha da azalttı. 

*Avrupa’nın farklı uygarlıkları tanıması bilgi ve görgüsünü artırması ve zenginleşmesi Rönesans ve Reform hareketlerinin başlamasına yol açtı.

*Avrupa’nın nüfusu, dili ve kültürü dünyaya yayıldı. Avrupa’dan yeni keşfedilen topraklara göçler yaşandı. 

*Coğrafi keşiflerden sonra sanayi ve ticaretin gelişmesi Burjuva sınıfını güçlendirdi. Asiller sınıfı zayıfladı. 

*Dünyanın bilinmeyen yerleri tanındı. 

*Keşfedilen topraklardaki bir çok uygarlık ve kültür Avrupalılarca yok edildi.

c)Dini Sonuçlar:

*Hıristiyanlık yeni keşfedilen topraklarda yayıldı. 

*Avrupalıların Kiliseye bağlılığı zayıfladı.

UYARI: Coğrafi keşifler Rönesans ve Reform hareketlerinin sebebini oluşturmuştur. Osmanlı devletini olumsuz yönde etkiledi. Akdeniz ticari önemini kaybetti. Bu durum Süveyş kanalının açılmasına kadar devam etti(1869).

DOLDURALIM -CEVAPLAYALIM


1.Coğrafi keşifleri başlatan ilk ülke …………………. Dir.

2.Avrupa devletlerinin Hindistan ve Çine ulaşmak istemleri …………………………sebep olmuştur.

3.Coğrafi keşiflerden ………………………….olumsuz etkilendi.

4.Osmanlı devletinin Avrupa içlerine kadar ilerlemesi,Akdeniz e hakim olması …………………………………….. siyasi sebebini oluştur.

5. Dünyanın dolaşılması kiliseye duyulan güveni artırdı( d y)

6.Coğrafi keşifler sonucun da Avrupa devletleri büyük sömürge imparatorlukları kurdular( d y)

7.Coğrafi Keşifler Osmanlı devletini etkilemedi( d y)

8. Coğrafi keşifler dünya da demokratik rejimlerin yayılmasına sebep oldu( d y)

9. Coğrafi keşifler Avrupa da sınıf sitemini etkiledi( d y)

10. Coğrafi keşiflerle Avrupa devletlerinin zenginleşmesi ……………………..hareketlerinin başlamasına sebep oldu

11.Osmanlı devleti coğrafi keşiflerin verdiği zararı etkisiz hale getirmek için kanal projelerini hazırladı( d y)


D-RÖNESANS HAREKETLERİ:

       Rönesans 15. ve 16.yy Avrupa tarihinde, Bilim, Sanat , Edebiyat ve Düşünce alanındaki gelişmelere verilen addır. Kelime anlamı “yeniden doğuş” demektir. Ancak tarihte hiçbir şey yeniden doğmaz. Daha önceki birikimler üzerinde yeni oluşumlar ortaya çıkabilir. Rönesans hareketleri de ilk çağ ve orta çağdaki uygarlık birikiminin sonucunda ortaya çıkmıştır. 

       Rönesans hareketleri ilk olarak İtalya da ve edebiyat alanında başlamıştır. İtalya da edebiyat alanındaki “Hümanizm” hareketleri Rönesans’ın öncüsü olmuştur. İlk çağ Yunan ve Roma uygarlığına ait eserleri inceleyen onları örnek alarak yeni eserler yazan kişilere Hümanistler denmiştir. Hümanistler insanı ,doğayı ve tarihi hür bir şekilde incelemişlerdir. Kilisenin yasaklarını tanımamışlardır. Hümanizm;Avrupalıları eski uygarlıkları tanımaya, bunları örnek alarak yenilikler yapmaya, araştırma, inceleme, okuma ve deney yapmaya yönlendirmiştir.

Rönesans’ın İtalya da Başlamasının Sebepleri:

*İtalya’nın Roma uygarlığının merkezi olması.

*İtalya’nın coğrafi konumundan dolayı İslam uygarlığını daha erken tanıması.

*İtalya’nın İslam dünyası ile Avrupa arasındaki ticari faaliyetlerin merkezi konumun da olması. 

*İtalya’nın Avrupa’nın dini merkezi olması. 

*İtalya da diğer Avrupa ülkelerine göre daha özgürlükçü yönetim şeklinin bulunması.

İtalya da kendilerine “Medici” denilen bilim adamlarını, Sanatkarları destekleyen varlıklı ailelerin bulunması.

*İstanbul’un fethinden sonra İtalya’ya giden Bizanslı bilginlerin burada Yunan uygarlığının eserlerini tanıtması.

UYARI: Rönesans’ın İtalya da başlamasında buranın coğrafi konumu, tarihi ve dini merkez olması önemli rol oynamıştır. İtalya’nın doğu-batı ticaretini yönlendirmesi burayı uygarlıklar arası iletişim bölgesi yapmıştır. İtalya hem ticaret merkezi hem de dini merkez olmasından yararlanarak orta çağın en zengin ülkesi olmuştur. Ayrıca İtalya da bulunan Venedik, Ceneviz gibi devletlerde özgürlükçü idareler Rönesans için zemin oluşturmuştur.

Rönesans’ın Genel Sebepleri:

 *Avrupa da kağıt ve matbaanın kullanılması.

 *Haçlı seferlerinden sonra gelişen doğu-batı ticaretinin Avrupa da hayat seviyesini yükseltmesi.

 *Avrupalıların İslam uygarlığını tanımaları.

 *Coğrafi keşiflerden sonra; Avrupa da hayat seviyesinin yükselmesi, Bilimden, sanattan zevk alan yeni bir sınıfın ortaya çıkması.

 *Hümanizm hareketlerinin ilk çağ Yunan ve Roma uygarlıklarına ait (Antikite) eserlerin tanınmasına sebep olması.

Rönesans Hareketlerinin Gelişimi:

       Rönesans İtalya da başladı ve diğer ülkelere yayıldı. İtalya da Rönesans edebiyat, Güzel sanatlar alanında yoğunlaştı. Resim de Giotto, Rafael ve Leonardo da Vinci ön plana çıkmıştır. Leonardo da Vinci’nin La Jacont (Monaliza )adlı tablosu ünlüdür.Bramant ve Mikelanj İtalya da yetişen ünlü mimarlardır. Bu mimarlar Yunan ve Roma eserlerinden yararlanarak yeni bir tarz geliştirmişlerdir. Bramant’ın başladığı Sen Piyer kilisesini Mikelanj tamamlamıştır. Mikelanj aynı zamanda büyük bir heykeltıraştır. Bu heykeltıraşın Musa, Davut,Esirler, Kutsal aile gibi heykelleri ünlüdür.İtalya’daki Rönesans hareketlerini kilise de desteklemiştir. Mimarlar en çok kilise yapmışlardır. Ressamlar ağırlıklı olarak Meryem, İsa, Musa gibi dini şahsiyetlerin tablolarını yapmışlardır. İtalyan hümanizminin öncüsü şair Petrark’tır. Hayat karşısında özgür düşünme ,akla önemli rol yüklemesiyle tanınır. Ayrıca İtalya da Makyavel ,Gişarden ve Tasso gibi hümanistler yetişmiştir. 

       Fransa da Rönesans hareketlerine krallar öncülük yapmıştır.I.Fransuva, Fransız kolejini açmıştır. Bu kolejde Grekçe, İbranice ve Latince dersleri okutuldu. Eski Yunan ve Roma eserleri tercüme edildi. Fransız hümanistlerinin en ünlüsü Monteindir. Denemeler adlı eseri ile tanınır. Mimaride Piyer Lesko yetişmiştir. Louvr sarayını inşa etmiştir. 

      Almanya da Rönesans daha çok dini alanda gelişmiştir. Alman hümanistleri olan Erasmus edebiyat alanında , Albert Durer ise dini tabloları ile ön plana çıkmıştır. Luther; Almanya da Reform hareketinin başlamasına sebep olan bir hümanist ve dini önderdir.

      İngiltere de Rönesans edebiyat alanında gelişmiştir. Dünya edebiyatını en büyük yazarı Şekspir bu ülkede yetişmiştir. Şekspir’in ;Otello, Hamlet, Kral Lear ,Romeo ve Jüliet gibi eserlerinin konusu ilk çağ Roma tarihi ile ilgilidir.

     İspanya da Servantes , “Don Kişot” adlı edebiyat eserini yazmıştır. Valeskes Meryem resimleri ve dini tabloları ile ün kazandı. Hollanda da Rönesans resim alanında gelişti. Rambrandt bir anatomi dersi tablosu ile ünlendi.

Rönesans’ın Sonuçları:

 Rönesans hareketlerinden sonra “Skolastik” düşünce yıkıldı. Akılcı düşünce benimsendi. 

 Rönesans hareketleri Reform hareketlerinin başlamasına sebep oldu.

 Avrupa da bilim, sanat, edebiyat ve düşünce alanlarında yenilikler meydana getirdi.

SORULAR:


1.Rönesans Hareketlerinin başlamasının teknik sebebi nedir?


2.Rönesans hareketleri hangi düşünce sistemini yıkmıştır?


3.Rönesans hareketleri ile İncil in milli dillere çevrilmesi hangi olayın başlamasına sebep olmuştur?


4.İtalya nın Roma uygarlığının merkezi olması ………………….ilk olarak bu ülkede başlamasına sebep oldu.


5. Avrupa da Rönesans hareketlerini devlet eliyle yürüten ülke ……………………….dır.


6.Rönesans ilk olarak …………………..alanın da başladı.


7.Rönesan ın daha çok dini alan da geliştiği ülke …………………….dır.


8.Leonardo Da Vinci İtalyan Rönesans’ının temsilcilerinden biri’dir( d y )


9.Rönesans hareketlerinin İtalya da başlamasında ekonomik merkez olması etkili olmuştur ( d y)


10. Rönesans hareketleri ile Osmanlı devleti yakından ilgilenmiştir( d y )



E-REFORM HAREKETLERİ:

      Avrupa tarihinde 16.yy da Katolik kilisesindeki bozuklukları düzeltmek ve Hıristiyanlığı özüne döndürmek için gerçekleştirilen hareketlere Reform adı verilir. 

       Rönesans hareketleri sırasında İncil milli dillere çevrildi. Matbaa sayesinde çoğaltıldı ve bir çok Hıristiyan’ın evine girdi. Rönesans’a kadar İncilin dili İbranice idi. Bu sebeple papazlardan başka kişiler İncili okuyamıyordu. İncilin milli dillere çevrilmesi ile insanlar İncili tanıdılar. Kilisenin İncil’den uzaklaştığını anladılar. 

       Katolik kilisesi lideri papa İncil de olmayan Aforoz (Dinden çıkarma) ,Endüljans (Bağışla günahtan kurtulma) ve Enterdi (Bir ülkede tüm dini hizmetlerin durdurulması) gibi yetkileri kullanıyordu. Kilise lüks içerisinde yaşıyordu. Kilisenin düşüncesine karşı çıkanları Engizisyon mahkemelerinde yargılayıp işkence ile idam ediyorlardı.İncili okuyanlar papazların günah bağışlama ,Bedene işkence ile günahlardan kurtulma, para bağışlayarak günahlardan kurtulma gibi uygulamaların İncil’de olmadığını ve kilisenin bozulduğunu anladılar.

Reformun Sebepleri:

*Rönesans hareketleri ile İncilin milli dillere çevrilmesi ve Skolastik düşüncenin yıkılması.
*Katolik kilisesinin bozulması.
*Coğrafi keşiflerden sonra Katolik kilisesine olan güvenin sarsılması.

*Kağıt ve matbaanın etkisi.

Reform’un Gelişimi:

       Katolik kilisesindeki bozuklukları ilk dile getiren Oksford Üniversitesi profösörlerin den Viklif olmuştur.2.sırada Prag üniversitesinden Aleksandr Jan Hous dur. Bu bilim adamı kilise mahkemesinde yargılanmış ve prag meydanında yakılarak idam edilmiştir. Bu kararın ardından Viklif’in kemikleri mezardan çıkarılarak yakılmıştır. 

       Reform hareketini Almanya da Vittenberg üniversitesi İlahiyat profösörü Martin Luther başlattı. Luther katolik kilisesindeki bozuklukları 95 maddelik bir bildiriyle duyurdu. Bunun üzerine papa Lutheri Aforoz etti. Ayrıca Alman imparatoru Şarlken’in topladığı bir meclis Luther’e ölüm cezası verdi. Ancak Saksonya prensi Frederik Luther’i sakladı. Luther burada İncili Almanca’ya çevirdi. Almanya da Lutherin görüşleri geniş taraftar topladı. Katoliklerle Luther taraftarları arasında iç savaş başladı. Şarlkenin 1529 da Luther’in görüşlerinin şimdiye kadar yayıldığı bölgeler dışında yayılmasını yasaklama kararını Luther taraftarları Protesto etti Bu nedenle Luther taraftarların “Protestan” adı verildi. Sonunda Şarlken Lutherci prenslerle 1555 yılında “Ogsburg” din anlaşmasını imzaladı. 

       Luther Almanya da faaliyet gösterirken benzer görüşlerle Kalven de Fransa da harekete geçti. Ancak Fransa’daki güçlü merkezi yapı Kalven’in görüşlerinin yayılmasına izin vermedi. Kalven İsviçre’ye gitti burada yetiştirdiği din adamlarını Avrupa’nın her tarafına gönderdi. Fransa kanlı mezhep kavgalarına 1598 de 4.Henri’nin ilan ettiği “Nant fermanı” ile son verildi. Böylece Fransa da Kalvenizm mezhebi doğdu. 

       İngiltere de Reform hareketlerine kral 8.Henri öncülük yaptı. Bu kral papa ile bağlantısını keserek İngiliz kilisesini kendisine bağladı. İngiltere de Anglikan mezhebi ortaya çıktı. İsveç, Norveç ve Danimarka da Protestanlık yayıldı. İskoçya da Protestanlığa Presbiteriyen’lik adı verildi.

Reform Hareketlerinin Sonuçları:

 Avrupa Hıristiyan birliği bozuldu. Protestan, Kalvenizm, Anglikanizm, Presbiteriyenlik gibi yeni mezhepler ortaya çıktı. 

 Avrupa da din savaşları yaşandı.

 Protestanlığın yayıldığı ülkelerde Kiliseler millileşti. Kilisenin elindeki topraklar halka dağıtıldı.

 Avrupa da Kilisenin eğitim ve kültür hayatı üzerindeki hakimiyeti sona erdi. Eğitim ve kültür hayatı laikleşti.

 Katolik kilisesi kendini düzeltmek zorunda kaldı.

 Protestanlığın yayıldığı ülkelerde din adamları ayrıcalıklarını kaybettiler.



F-AVRUPADAKİ GELİŞMELERİN OSMANLI DEVLETİNE ETKİLERİ:

         Yeni çağ Avrupa tarihinde görülen coğrafi keşifler , Rönesans ve Reform hareketleri Avrupa devletlerini güçlendirmiştir. Bu ülkelerin Bilim ve Teknik alanda ilerlemelerine sebep olmuştur. Güçlenen Avrupa devletleri önce Osmanlı devletinin Avrupa’daki ilerleyişini durdurmuşlar ardından da Osmanlıları Avrupa’dan atmak için saldırılarını yoğunlaştırmışlardır. 

       Coğrafi keşiflerden sonra İpek ve Baharat yolunun yön değiştirmesi Osmanlı ekonomisini olumsuz yönde etkiledi. Gümrük vergileri azaldı. Osmanlı toplumunun gelir kaynakları zayıfladı. Bu olay Osmanlı iç düzenini bozdu. İç ayaklanmalar arttı. Osmanlı devletinin duraklamasında etkili oldu. Osmanlı devletini rakibi Avrupa devletleri dünyanın servet kaynaklarını ele geçirip hızla güçlendi. 

        Avrupa da görülen Rönesans hareketleri Avrupa’nın bilim ve teknikte ilerlemesine sebep oldu.Osmanlılar 18.yy kadar dünyanın en güçlü devleti oldukları için Avrupa’daki gelişmelerle yeterince ilgilenmediler. Kendilerinin üstünlüğü psikolojisi ve Avrupa’daki bilimsel faaliyetlerde kilisenin etkisinin devam etmesi bu olayda etkili oldu. Rönesans hareketlerinin zamanında takip edilememesi Avrupa ülkelerinin gerisinde kalınmasına sebep olmuştur. Avrupa’nın bilim ve teknoloji alanındaki ilerlemeleri Osmanlıların çöküşünde etkili olmuştur. 

      Reform hareketlerinin Avrupa Hıristiyan birliğini bozması Osmanlıların orta Avrupa da ilerlemelerini kolaylaştırmıştır. Kanuni Hıristiyan birliğini parçalamak için Katoliklere karşı Protestanları desteklemiştir. Reform hareketleri Osmanlı Hıristiyanlarını etkilememiştir. Osmanlı devletinde halka geniş bir din özgürlüğü verilmişti. Devletin güçlü merkezi otoritesi kilisenin haksızlık yapmasını engellemişti. Osmanlı devleti hazırladığı ayrıntılı kanunlarla kilisede görevli bir papazın toplayabileceği bağış miktarını dahi belirlemişti. Ayrıca Osmanlı Hıristiyanlarının çoğu Ortodoks mezhebindendi. Reform Katolik mezhebinde görülen bir olaydır. 


SORULAR:

1.Reform hareketlerinin sebepleri nelerdir?

2. Reform ilk olarak hangi ülkede başlamıştır?

3.Reform un en önemli sonucu nedir?

İLİŞKİLENDİRELİM:

1.REFORM HAREKETLERİ       2.COGRAFİ KEŞİFLER    3.RÖNESANS HAREKETLERİ

a.Avrupa kültürü ve dili dünya ya yayıldı(……)

b.Kiliseler millileşti(……)

c.İpek ve baharat yolları yön değiştirdi(……)

d.Osmanlı devletinin Avrupa da ilerlemesini kolaylaştırdı(….)

e.Skolastik felsefe yıkılıp ,akılcı düşünce güçlendi.

f.Avrupa da din savaşlarına sebep oldu(…)

g. Dünya nın yuvarlaklığı ispatlandı(……)

ğ.Yeni Hıristiyan mezhepleri ortaya çıktı(…)

h. Dünya da köle ticareti yaygınlaştı(…)

ı.Barok ve Gotik tarzında muhteşem mimari eserler yapıldı(…)

i.Akdeniz ticari önemini kaybetti(…)

kaynak: abdurrahmanakbilmez.blogspot.com.tr