Dünyanın Günlük Hareketi

Düna kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru 24 saatte döner. Buna 1 gün, harekete ise günlük hareket denir.

Dünyanın Günlük Hareketinin Sonuçları

• Gece ve gündüz oluşur.
• Gün içinde güneş ışınlarının yere düşme açısı değişir ve buna bağlı olarak gün içinde; sıcaklıklar değişir, cisimlerin gölge boyu ve yönü değişir, günlük ıscaklık farklarına bağlı olarak taşlarda mekanik çözülmeler oluşur, günlük basınç farklarına bağlı olarak meltem rüzgarları meydana gelir.
• 30 ve 60 derece enlemlerinde dinamik basınç alanları oluşur.
• Sürekli rüzgarların yönlerinde sapmalar oluşur. Kuzey yarımkürede hareket yönünün sağına, güney yarımkürede hareket yönünün soluna sapar.
• Okyanus akıntılarında halkalanmalar oluşur.
• Doğudaki bir yerde güneş batıdaki bir yere göre erken doğar ve erken batar.
• Doğu ve batı yönleri belirlenir.
• Yerel saat farkları oluşur.

Dünyanın Yıllık Hareketi

Dünya, güneş çevresindeki dönüşünü 365 gün 6 saatte tamamlar. Buna 1 yıl, harekete ise yıllık hareket denir. Dünya, güneş çevresinde elips şeklindeki yörüngeyi takip ederek döner.

Dünyanın elips şeklindeki yörünge üzerindeki hareketi esnasında güneşe olan uzaklığı sabit değildir. Dünya güneşe yaklaşıp uzaklaşır. Dünyanın güneşe en yakın olduğu 3 Ocak tarihine günberi(perihel), güneşe en uzak olduğu 4 Temmuz tarihine ise günöte(afel) denir.

Dünyanın yörünge üzerindeki hareketi sırasında güneşe yaklaştığı dönemlerde hızı artarken, uzaklaştığı dönemlerde hızı azalır. Bunun sonucunda;

• Yarımkürede mevsim süreleri farklı olur.
• Eylül ekinoksu 2 gün gecikerek 23 Eylül’de gerçekleşir.
• Şubat ayı kısa sürer.
• 

Dünyanın Ekseninin Eğik Olma Durumu

Yer ekseni yörünge düzlemine dik değildir. Yörünge düzlemine doğru 23 derece 27 dakika eğiktir. Buna eksen eğikliği denir.

Yer Ekseni
Kuzey ve güney kutup noktalarını dünyanın merkezinden geçerek birleştiren hayali çizgiye denir.

Yörünge Düzlemi
Dünyanın güneş çevresindeki hareketi esnasında izlediği elips şeklindeki düzleme denir.

Eksen Eğikliği ve Yıllık Hareketin Sonuçları

• Güneş ışınlarının bir yere geliş açısı yıl boyunca değişir. Bunun sonucunda; sıcaklık yıl içinde değişir, mevsimler oluşur, bir noktadaki gölge boyu yıl içinde değişir. Güneş ışınları bir yarımküreye eğik gelir, aynı anda farklı yarımkürelerde farklı mevsimler yaşanır.
• Yıl içinde aydınlanma çizgisi kutup daireleri ile kutup noktaları arasında yer değiştirir.(Aydınlanma dairesi: Gece ile gündüzü ayıran sınır.)
• Güneşin doğuş batış yerleri, saatleri ve ufuktaki konumu değişir.
• Yıl içinde gece ile gündüz süreleri değişir.
• Mevsimler arasında basınç farkı metdana gelir. Bunun sonucunda mevsimlik muson rüzgarları oluşur.
• Dönenceler ve kutup dairelerinin sınırları belirlenerek matematik iklim kuşakları oluşur.
• Güneş ışınları dönenceler üzerindeki noktalara yılda bir kez, dönenceler arasındaki noktalara ise yılda iki kez dik açı ile gelir. Dönenceler dışına ise hiçbir zaman dik açı ile gelmez.

Dönence

Güneş ışınlarının yeryüzüne dik açıyla geldiği en son sınırdır. 23 derece 27 dakika kuzey ve güney enlemlerinden geçer. Kuzey yarımküredekineyengeç dönencesi, güney yarımküredekine oğlak dönencesi adı verilir.

Kutup Dairesi

24 saatlik zaman dilimi içerisinde gece ve gündüz durumlarının yaşandığı en son sınırdır. 66 derece 33 dakika güney enlemlerinden geçer.

kaynak: bilgiustam.com