Recaizade Mahmut Ekrem'in Zemzeme Eseri Hakkında Bilgi
Zemzeme, Recaizade Mahmut Ekrem'in yazdığı 3 ciltlik şiir serisi kitabının adıdır. Recaizade Mahmut Ekrem, Zemzeme adlı eserini yazdıktan sonra eski-yeni çatışmasında yenilikçi tarafı seçmiştir. Zemzeme kitabının önsözü Servet-i Fünun akımının öncüsü olarak da görülür. Eski şiir anlayışının (Divan şiiri) takipçisi olarak bilinen Muallim Naci, Zemzeme'ye karşılık olarak Demdeme adlı eserini yazar. Zemzeme-Demdeme çatışması ve etrafında gelişenler edebiyat çevrelerinin uzun süre gündeminde olmuştur.
Recaizade Mahmut Ekrem'in şiir konusunda görüşleri:
Zemzeme Mukaddimesi: Yazar, kendi döneminin şairlik anlayışı üzerinde durmaktadır bu makalesinde. Zemzeme adlı eserine yazdığı önsözden ibarettir. Yazar, kendi şiirlerinde duygu, düşünce ve hayale çok yer verdiğini dile getirmektedir. Bu şekildeki bir düşünce muhtevaya götürür. Şekil ihmal edilir; böylelikle şiirde öne çıkan anlayış duyuş olmaktadır. Ekrem “Güzel şiir nedir?” diye sorar. Buna cevap olarak “İnsanı düşündüren, insana hüzün veren şiir güzel şiirdir.” Şeklinde cevap verir. Ekrem güzel şiirle tabiattan alınan zevki bir tutmaktadır. Nef’i’den mısralar alan Ekrem, onu beğendiğini ifade etmiş olmaktadır. (Namık Kemal Nef’i’yi beğenmezdi. Tanzimatın ikinci nesli Divan edebiyatına pek hücum etmez.) Nef’i’nin şiirlerine yer veren Recaizade Mahmut Ekrem’e göre şiir, ruhu etkileyen bir güzelliğe sahip olmalıdır. “Hamid şiirinde düşündürür. Hamid’in şiirinin kapalı olması bazı edebiyatçılar için eksik olarak algılanmaktadır. Oysa kapalılık kusur değil, olsa olsa güzel bir meziyettir.” diyen Ekrem, şiirde üç güzellikten bahseder. Bunlar, “mehasin-i fikriye”, “bedayî-i hayaliye” ve sünûhât-ı kalbiye”dir. Ekrem’e göre, muhteva ve üslubun yanında kafiye ve veznin de uygun olması gerekir iyi bir şiir için. Bu nedenle ifade edilen duyguya uygun şiir yazmak gerekir. Muallim Naci’de kelime seçimi iyi olmasına rağmen şiirin içi doldurulmamıştır. |
