FATURA HAKKINDA BİLGİ
Günlük hayatta ticaretle uğraşalım veya uğraşmayalım hepimiz zaman zaman faturalarla muhatap olmaktayız. Bir alışveriş yaparken, bir mal alırken karşılığında fiş veya faturayı istemekteyiz. Bazen biz istemeden de hemen otomatik mali hafızalı ödeme kaydedici cihazlardan faturası düzenlenip tarafımıza sunulmaktadır. Birkaç soru ve cevapla faturayı açıklamaya çalışalım.
1- Fatura Nedir?
Fatura Vergi Usul Kanunu 229. maddesinde aynen şu şekilde tanımlanmıştır; “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.” Şeklinde tanımlanmıştır. Bu tanımdan da anlayacağımız gibi fatura işi yapan tarafından ve işi yaptıran kişinin borçlandığı meblağı gösteren ticari bir belge olarak tanımlanmıştır.
2- Fatura nasıl temin edilir?
Fatura Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre, Maliye Bakanlığı ile anlaşmalı matbaa işletmeleri tarafından veya örneği matbu olarak hazırlanmış ve kırtasiyelerde satılan ve tek cilt halinde alınabilen standart koçanların düzenleyenin bilgilerin içermesi şartıyla sıra numarası verilerek kullanılmaya başlanmadan önce notere onaylatılması ile kullanılabilecektir.
3- Faturanın ne zaman kesilmesi gerekmektedir?
Fatura normal durumlarda işi yapan kişinin işi teslim etmesinden hemen sonra düzenlenmesi gerekmektedir. Ancak sevk irsaliyesinin kullanılması durumunda bu süre biraz daha uzayacak ve 7 günlük süre eklenecektir. İstisnai olarak malın tesliminden önce fatura kesilmesi görülmektedir ama bunun resmi bir geçerliliği olmayacaktır.
4- Fatura nasıl teslim edilir?
Düzenlenen faturanın hüküm ifade edebilmesi için adına düzenlenene tebliğ edilmesi gerekmektedir. Tebliğ elden yapılabileceği gibi, posta yoluyla da yapılmaktadır. Faturanın geçerli olabilmesi için alt nüshasının faturayı alan tarafından imzalanması gerekmektedir. Böylelikle faturayı alanın faturadan haberdar olduğu ve itiraz süresinin başladığının ispatı olacaktır.
5- Faturaya itiraz süresi nedir?
Faturaya itiraz şekil olarak yazılı yapılmak zorundadır. Faturalar bir alacağın doğduğunu ifade eder. Ancak bu alacağın varlığının kabul edilebilmesi için, faturanın karşı tarafın tebliğ almasından itibaren 8(sekiz) gün içinde hiçbir itiraza uğramamış olması gerekir. Faturanın itiraz edilmeksizin kabulü ve sekiz günlük kanuni süresi içerisinde itiraza uğramamış fatura kabul edilmiş sayılır. Sekiz günlük sürenin geçerli olabilmesi için fatura üzerinde şu ibarenin yer alması zorunludur “İş bu fatura muhteviyatına 8 gün içerisinde itiraz edilmediği takdirde kabul edilmiş sayılır” bu ibarenin yer alması faturaya itiraz hakkının tanınması ve bir farklılık olduğu takdirde düzeltilmesi gerektiğini belirtmek amacıyla konulmuştur.
6- Faturaya kanuni süresinde itiraz edilirse ne olacaktır?
Faturaya kanuni süresinde itiraz edilmesi durumunda öncelikle faturanın mahiyeti tekrar bir gözden geçirilir ve yanlışlığın sebebi araştırılır gerekirse faturanın iptali yapılır veya rakamda bir farklılık söz konusu ise fiyat farkı faturası kesilerek bu yanlışlığın düzeltilmesi gerekir. Bu tip yollarla uyuşmazlıklar çözülemezse olay yargıya intikal eder ve yargı hâkiminin vereceği karar esas olur ve bağlıyıcılığı olacaktır.
7- Müşteri faturayı almış olmasına karşın almadığını iddia ederse ne olacaktır?
Malın teslimi anında faturanın alt nüshasına “malı eksiksiz teslim eden” ve “malı eksiksiz teslim alan” kısmının imzalatılmasının önemi burada ortaya çıkmaktadır. Bu kısım imzalı olduğu takdirde karşı tarafın hiçbir hak iddia etme şansı kalmıyor ve faturanın karşı tarafa tebliğ edildiği ispatlanmış oluyor. Posta ile tebliğ yolunu seçen işletmelerde ise postaya verildiğine belgelerin saklanması da yine ispat şansını doğurmaktadır.
8- Fatura üzerinde bulunması gereken asgari bilgiler nelerdir?
Fatura üzerinde bir takım bilgilerin bulunması zorunludur. Bu bilgilerin hepsi Vergi Usul Kanununda sayılmış ve böylelikle yasal geçerliliği sağlanmıştır. Bu bilgileri kısaca sayacak olursak;
· Faturanın tarihi
· Seri ve sıra numarası
· Faturayı düzenleyenin adı ve varsa ticaret unvanı
· İş adresi
· Bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası
· Müşterinin adı ve varsa ticaret unvanı
· Müşterinin bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası ile kanuni adresi
· Malın veya işin nevi,
· Miktarı, fiyatı ve tutarı
· Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası
· En önemlisi ise Maliye Bakanlığın belirlediği ölçülerde “T.C. Maliye Bakanlığı” yazılı maliye bakanlığı mührü.
9- Fatura üzerinde mecburi bilgiler dışında başka bilgiler bulunabilir mi?
Evet, bulunabilir. Ancak bu bilgilerin sadece açıklama amacıyla kullanılması gereklidir. Örneğin; bir fatura üzerinde Katma Değer Vergisi Kanunu hükümlerine göre KDV Hesaplanmamışsa bunun hangi hükümlere göre hesaplanmadığını açıklamak gerekmektedir. Dolayısıyla fatura üzerine yazılacak bilgilerin asıl bulunması gereken bilgilere zarar vermemesi ve bu bilgilerin okunurluluğunu zedelememesi gerekmektedir.
Yukarıda fatura hakkında bir takım bilgileri açıklamaya çalıştık. Bunlar günlük ticari yaşamda en çok karşımıza çıkan sorunlardır. Bunlara uymayan bir işletmenin düzenlediği fatura geçersiz olacak ve hiç düzenlenmemiş olacaktır
Hazırlayan: Aytaç ACARDAĞ
| 