Sabahattin Ali (25.02.1907) - (01.04.1948)

25 Şubat 1907 tarihinde Gümülcine / İğridere'de doğdu. İlköğrenimini Üsküdar, Çanakkale ve Edremit'te yaptı (1921). Balıkesir Muallim Mektebi'ni bitirdi (1927). Aynı yıl Yozgat Cumhuriyet İlkolulu'na öğretmen oldu. Milli Eğitim Bakanlığı bursuyla 1928'de Almanya'ya gitti. 1930 yılı mart ayında yurda döndü. Aydın ve Konya'da öğretmenlik yaptı. Resimli Ay dergisinde öykülerini yayınlamaya başladı. 

Atatürk'e hakaret ettiği gerekçesiyle tutuklandı (1932). Bir yıla hüküm giydi. Konya ve Sinop hapishanelerinde yattı. 1933 yılında memuriyet kaydı silindi. Cumhuriyet'in onuncu yıl dönümünde çıkarılan afla hapisten çıktı (29 Ekim 1933). Yeniden memur olabilmesi için bağlılığını ispatlaması istendi. Bu amaçla 15 Ocak 1934 tarihli Varlık dergisinde (13. Sayı) "Benim Aşkım" başlıklı, Atatürk'e övgü şiiri yayınladı. Karşılığında MEB Talim Terbiye Dairesi Mümeyyizliği'ne atandı (30 Eylül 1934). 1937'deki askerliğini takiben, önce Ankara Musiki Muallim Mektebi Türkçe öğretmenliğine, ardından çevirmen, öğretmen ve dramaturg olarak çalışacağı Devlet Konservatuarı'na atandı (1938). 

1945'de Yeni Dünya gazetesinin, 1946'da Marko Paşa'nın neşrine katıldı. Marko Paşa'daki yazıları yüzünden çeşitli kovuşturmalara uğradı. Bunlardan birinden yedi ay hüküm giydi. 1948'de Zincirli Hürriyet'teki bir yazısından dolayı yine hakkında kovuşturma açıldı. Nakliyeciliğe başladı. 1 Nisan 1948 tarihinde yurt dışına kaçma girişimi sırasında öldürüldü. Cesedi öldürülüşünden iki buçuk ay sonra (16 Haziran 1948) bulundu. 

ESERLERİ:

Hikaye Kitapları: 
Değirmen, Kağnı, Ses, Yeni Dünya, Sırça Köşk.

Romanları:
Kuyucaklı Yusuf, İçimizdeki Şeytan, Kürk Mantolu Madonna.

Şiir:
Dağlar ve Rüzgar

Oyun:
Esirler

AYRINTI

Hey anavatandan ayrılmayanlar 
Bulanık dereler durulmuş mudur? 
Dinmiş mi olukla akan o kanlar? 
Büyük hedeflere varılmış mıdır? 

Asarlar mı hâlâ hakka tapanı? 
Mebus yaparlar mı her şaklabanı? 
Köylünün elinde var mı sabanı? 
Sıska öküzleri dirilmiş midir? 

Cümlesi belî der Enelhak dese, 
Hâlâ taparlar mı koca terese? 
İsmet girmedi mi hâlâ kodese? 
Kel Ali'nin boynu vurulmuş mudur? 
Koca teres kafayı bir çekince
.................... 
İskendere bile dudak bükünce 
Hicabından yerler yarılmış mıdır?

dizeleriyle Atatürk'e hakaret ettiği gerekçesiyle tutuklandı(1932).

Yeniden memur olabilmesi için bağlılığını ispatlaması istendi. Bu amaçla 15 Ocak 1934 tarihli Varlık dergisinde (13. Sayı) "Benim Aşkım" başlıklı, 

Sensin kalbim değildir, böyle göğsümde vuran, 
Sensin "Ülkü" adıyla beynimde dimdik duran
Sensin çeyrek asırlık günlerimi dolduran 
Seni çıkartsam ömrüm başlamadan bitiyor 
Hem bunları ne çıkar anlatsam bir düziye 
Hisler kambur oluyor dökülüyor yazıya 
Kısacası gönlümü verdim Ulu Gazi'ye 
Göğsümde şimdi yalnız onun aşkı yatıyor. 

dörtlüklerini de içeren Atatürk'e övgü şiiri yayınladı. Karşılığında MEB Talim Terbiye Dairesi Mümeyyizliği'ne atandı (30 Eylül 1934).

HAKKINDA YAZILANLAR

1.Sabahattin Ali, Mustaf Kutlu, Dergah Y.

2.Sabahattin Ali Dosyası, Kemal Sülker

3.Sabahattin Ali, Filiz Ali Laslo- Atilla Özkırımlı

4.Sabahattin Ali Olayı, Kemal Bayram

5.Boğaz'daki Aşiret 
Mahmut Çetin 
Edille Yayınları 

"Boğaz'daki Aşiret" başlığı ister istemez "Boğaz Neresi" ve "Aşiret Kim" sorularını akla getiriyor. Evet Boğaz, bildiğimiz Boğaziçi. Genelde kırsal kesimle alakalı bir kavram olan aşiret kelimesi ise Boğaziçi"nde bir kast oluşturan büyükçe bir ailenin tarihini anlatırken hassaten seçildi. Bir sülale tarihi diyebileceğimiz Boğaz'daki Aşiret yer yer Türk Solu tarihi, yer yer de Batılılaşma Tarihi'nin belirli dönemlerini resmediyor. Aileler arasında evliliklerle kurulan bağların, sanata, ticarete, eğitime, bürokrasiye ve giderek bir yabancılaşma zihniyeti şeklinde hayata nasıl yansıdığı eserdeki ipuçları yardımıyla daha iyi görülecektir zannediyoruz. 

Boğaz'daki Aşiret, dört büyük ailenin birbirleriyle irtibatından oluşur. Eser bu sebeple dört bölüm olmuştur. Aile büyüklerinin asıl isimleri seçilerek de Konstantin'in Çocukarı, Detrois'in Çocukları, Sotori'nin Çocukları, Topal Osman Paşa - Namık Kemal kanadı bölümleri ortaya çıktı. 

Boğaz'daki Aşiret! şenlikli bir kitap. Ali Fuat Cebesoy'dan Nazım Hikmet'e, Oktay Rifat'tan Refik Erduran'a, Rasih Nuri İleri'den Ali Ekrem Bolayır'a, Zeki Baştımar'dan Sabahattin Ali'ye, Numan Menemencioğlu'ndan Abidin Dino'ya uzanan ilginç akrabalık zinciri. 

Polonez, Hırvat, Alman, Macar ve Rum kökenli meşhurların, yerlilerle evliliklerinden oluşan "Boğaz'daki Aşiret"in, batılılaşma tarihinde oynadığı roller... Kimlerin kimlikleri, Çıldırtan çizelgelerle soyağaçları. Ve dipnotlar! Onlar hiç bu kadar sevimli olmamışlardır.

HABER

Sabahattin Ali belgeseli çekildi
1 Eylül 2012

Türk edebiyatının önemli isimlerinden Sabahattin Ali'nin hayat hikâyesini ve Türkiye'nin çalkantılı dönemlerini anlatan 'Sabah Yıldızı: Sabahattin Ali' adlı belgesel film 21 Eylül'de gösterime girecek. Hazırlık ve yapım aşaması iki yıl süren belgeselin çekimleri Almanya, Bulgaristan ve Türkiye'de gerçekleştirildi. Belgeselde Sabahattin Ali'nin hayatı, düşünceleri, edebiyatçı yönü araştırıldı ve canlı tanıklıklara başvuruldu. Filmde, yazarın 1948 yılında öldürülmesine kadar giden süreç yakın arkadaşları tarafından anlatılıyor. Ali'nin ölümü üzerinden faili meçhul cinayetler de belgeseldeki yerini alıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü'nün katkılarıyla çekilen 'Sabah Yıldızı: Sabahattin Ali' belgeselini Metin Avdaç yazdı ve yönetti. 116 dakikalık belgeselin müzikleri ise Duygu Demir'e ait.