Şeyhulislam Musa Kazım Efendi (1858–1920) ve Safvetü’l-Beyan fi Tefsiri’l-Kur’an’daki Tefsir Metodu

ZAFER KOÇ

Diyanet İşleri Başkanlığı

Osmanlı devletinin son dönem şeyhülislamlarından biri olan Musa Kazım Efendi (1858-1920), İmparatorluğun en çalkantılı ve sıkıntılı zamanında dört farklı kabinede dört kez şeyhülislam olarak görev almıştır. Beş yıl süren Şeyhülislamlık görevinde iken ülkenin siyasi ve sosyal faaliyetlerine müdahil olmaktan geri durmamıştır.
Musa Kazım Efendi, “Sırat-ı Müstakim” ve “İslam” gibi dergilerdeki yazıları,Usul-i Meşveret ve Hürriyet, Külliyat-ı Şeyhülislam Musa Kazım ve Safvetü’l-Beyan adlı tefsiri gibi eserleri ile yaşadığı çağın problemlerine çözümler aramış, döneminin önde gelen aydınlarından biri olmuştur. Türkçe (Osmanlıca) kaleme aldığı tefsiri “Safvetü’l-Beyan”, ancak Bakara Sûresi 73. ayetine kadardır ve tek cilt halinde basılmıştır. Safvetü’l-Beyan, temel olarak “rivayet” ve “dirayet” ismiyle ikiye ayrılan mevcut tefsir çeşitlerinden ikincisine örnek olarak gösterilebilir. Musa Kazım Efendi’nin diğer te’lifatlarına ve tercümelerine de başvurulduğunda tefsirde takip ettiği metodu, mevcut tefsirler arasındaki konumu ve dünya görüşü daha belirginleşmektedir.

Dokümanın tamamı için tıklayınız...