Kalite Kontrol Ders Notları

Standardizasyon :

• Dünya kadar eskidir. Tabiattaki elementler , moleküller , oksijen , hidrojen , su belli bir yapıya sahiptir. Güneşin etrafında ayın dünyanın etrafında ayın hareketleri bu örneklere katılabilir. Özetle kainatın var oluşunda standardizasyonun örnekleri çoktur.
• Başka bir değişle bir bal arasını dünyanın neresinde olursa olsun yapılmış peteklerin şekli yine standardizasyon olarak bir örnek olarak verile bilir. Dünyanın farklı bölgelerinde aynı özelliği gösterir yada birbirlerinin dillerinden anlamayan insanların baş hareketleri ile evet hayır demek istemeleri dünyanın her yerinde aynı gibidir. Günümüzde sanayii ve teknolojinin gelişmesi standardizasyona daha büyük önem kazandırmıştır.

• Standardizasyon yalnızca ürünlerden değil hizmet sektörlerinde de olabilmektedir. Günümüzde standardizasyon önce4 mahalli sonra bölgesel daha sonraları ise ülkeler ve şimdilerde ise bütün dünya ülkeleri arasında işbirliği yapılarak standart birliğine gidilmektedir. O halde standardizasyonu ISO tarafından yapılan tarifle yazarsak :

Standart :belirli bir faaliyetle ilgili olarak ekonomik fayda sağlamak üzere bütün ilgili tarafların yardım ve işbirliği ile belirli kurallar koymak ve bu kuralları uygulama işlemidir. Aslında standardizasyon toplumun kalite ekonomikliği arama çalışmaları sonuçları olarak ortaya çıkan bir faaliyettir.

Standardizasyon bütün ilgili kurumların (bakanlık üretici firma , bilim kuruluşları , üniversitelerin) karşılıklı işbirliği gerekmektedir. Standart çalışmaları sonucu ortaya çıkan belge , doküman ve eserlere de standart denilmektedir. Standartlar bilimsel , teknik ve deneysel çalışmaların kesinleşmiş sonucudur.

TSE: Ülkemizde standart çalışmaları TSE yapmaktadır. TSE 1954 yılında tüzel kişiliğe sahip özel hukuk hükümlerine göre kurulmuş bakanlığa bağlı bir kamu kuruluşudur.

TSE 'nin Görevleri

• Her türlü standartları hazırlamak ve hazırlatmak .

1. Bünyesinde veya dışarıda hazırlanan standartları tetkik etmek uygun olduğu taktirde Türk standartları olarak kabul etmektir

• Kabul edilen standartları yayınlamak teşvik etmek mecbur olarak yürürlüğe konacakları ilgili bakanlığın onayına sunmak.
• Özel ve resmi sektörlerin talebi üzerine standartları veya projeleri hazırlamak ve mütaala vermek.

1. Standartlar konusunda Dünyadaki çalışmaları takip etmek bu kurumlarla ilişkiye girerek üniversiteler ve diğer ilmi kuruluşlarla işbirliği yapmak
2. Standartlar konusunda labratuvar deney istasyonları kurmak metroloji (ölçü aletleri kalibrasyonu) ve kalibrasyonu ile ilgili çalışmalar yapmak istasyon kurmak başlıca görevlerindendir.

Satandartların üreticiye faydaları;

• Üretimin belirli plan ve programlanmasına yardımcı olur,
• Uygun kaliteli ve seri imalata imkan sağlar,
• Kayıp ve artıklar en az seviyeye iner,
• Verimliliği hasılayı arttırır,

1. Depolamayı ve taşımayı kolaylaştırır , stokların azalmasını sağlar.

Ekonomiye faydaları

• Kaliteyi teşvik eder , kalite seviyesi düşük üretimle meydana gelecek emek , zaman ve ham madde israfını ortadan kaldırır,

1. Sanayiyi belirli hedeflere yöneltir. üretimle kalitenin gelişmesine yardımcı olur.

• Ekonomide arz ve talep dengesine yardımcı olur.
• Yanlış anlamları ve anlaşılmaları ortadan kaldırır.
• İhracata ve ithalata üstünlük sağlar,
• Yan sanayii dallarının kurulmasını ve gelişmesini sağlar,
• Rekabeti geliştirir,

1. Kötü malı piyasadan kovar

Tüketiciye faydaları:

• Can ve mal güvenliğini korur,

1. Karşılaştırma ve seçim kolaylığı sağlar,

• Fiyat ve kalite yönünden aldanmaları önler,
• Ucuzluğa yol açar,
• Ruh sağlığını korur , stresi önler,
• Tüketicinin bilinçlenmesinde etkin yol oynar,

Bir standart nasıl hazırlanır !

TSE ihtisas kurarları oluşturur , ihtisas özel sektör , kamu sektörü , üniversite ve bilimsel kuruluşlar tarafından görevlendirilen temsilcilerden meydana gelir.Standanlar hazırlandıktan sonra teknoloşik

gelişmelere paralal olarak gerektiğinde revize edilerek göncelliğini muhafaza edilir.

TSE' NİN BELGELENDİRİLME FALİYETLERİ

TSE 1964 yılından beri "TSE" marka sistemi ile standart uygunluk belgelendirilmesini uygulamaktadır. Bu sistem üreticilerde standarda uygun kaliteli mal üretme şuurunu yaygınlaştırmanın yanı sıra,

tüketicilerin can mal emniyetini korumayı karşılaştırmalı (mukayeseli) mal seçim kolaylığı sağlayarak, tüketicilerin kalite yönünden bilinçlendirmeyi hedef almıştır. TSE'nin belgelendirme faaliyetleri 7grupta sürdürülmektedir.

1. Üretim Yerlerinin Belgelendirilmesi (İmalat yeterlilik belgesi)

Her türlü madde mamul imal edildiği veya ambalâjlandığı yerlerin , personel, tesis ,teçhizat ve kalite kontrol imkanları ile bu uygulamalara yönelik yeterliliği belgeleyen belgedir Bu belge ürünün kalitesini belgelemez.

1. Ürünlerin (madde mamul mahsul )Belgelendirilmesi 

a) Türk Standardına Uygunluk Belgesi : TSE markası üzerine veya ambalajına konulduğu malların ilgili standarda uygun olarak imal edilip piyasaya arz edildiğini mamul ile alakalı problem çıktığında TSE ' in garantisi altında olduğunu ifade eder.

Örnek şekilleri :

b) Kalite Uygunluk markası : Bu markanın konulduğu malların henüz Türk standardının olmadığı fakat milletler arası veya başka ülkelerin standartlarında yada enstitü tarafından kabul edilen,

teknik özelliklere uygun olarak imal edildiği ve mamulle alakalı bir problem olduğunda TSE' in garantisi altında olduğunu ifade eder.

Örnek şekiller:

c) Ex Uygunluk Markası: Parlayıcı ve yanıcı maddelerin ortamlarında kullanılan emniyeti arttırılmış elektrikli malzemelerle ilgili Türk standartları veya milletler arası standartlara uygunluğu kabul edilen ve teknik özelliklerde imal edilen ürünler için TSE tarafından verilen markadır ve TSE' in garanti kapsamındadır.

d) TS ........(örneğin TS 3200): üretici firma TSE ' in kabul ettiği standartlarda üretim yaptığını belirtiyor fakat TSE ' den belge almamış ve TSE ' nin garanti kapsamında değil.

1. Parti Mallarının Belgelendirilmesi:

Kalite seviyesi aynı olan ve bir defa üretilen incelemeye sunulan önceden belirlenmiş teknik esaslara uygun olarak imal edilen parti mallar için düzenlenen belgedir.

• İthal Malların Belgelendirilmesi:

Standartlara uygun üretim yapan firmaların yurt içinde satılabilmesi için TSE tarafından ülke içerisinde de kabul edildiğini belgeleyen bir belgedir.

Bu belge bir yerde , haksız rekabeti önlemek kötü yabancı malın piyasaya sunulmasını önlemek Türk üretici ve tüketicisini korumak için milletler arası ithal mallar için düzenlenen belgedir.

TSEN İSO 9000

Kalite standartları serisinin kullanım amaçları TSE İSO 9000 kalite standart serisi üretici açısından kaliteye önem verildiğini , kalite ihtiyaçlarının karşılanabileceğini müşteriye kanıtlayarak etkin bir kalite sistemidir. Dökümante edilebileceği ve sürekliğini sağlayabileceğiniz konusunda yol gösterir.

Uluslar arası alanda kabul görmüş bu standardın ana hedefi , uygulayan kuruluşlarda firmalarda yönetimin iyileştirilmesi faaliyetlerin düzenli hale gelmesi daha iyi planlama çıkabilecek problemlerin hızlı çözümlenmesi verimliliğin arttırılması dolayısıyla kazancın ve müşteri nezrinde de itibarın artmasını sağlar kalite sistemi uygulamakla kaynakların verimli bir şekilde sunulması dolayısıyla maliyetin azalmasına neden olacağından karın artmasına müşterinin de güveninin kazanılmasına sebep olur.

ISO 9000 SERİSİNİN UYGULAMA ADIMLARI

1. Üst Yönetim Kararının Açıklanması: Şirket , firma , kurum v.s. üst yönetimi ISO 9000 serisinden firmaya uygun olan standardı belirler (9001-9002-9003) üst yönetim kalite politikasını , hedeflerini ve kalite stratejisini belirler kalite sistemi için gerekli kaynakları (insan-teknik ve idari) belirler ve bunları sağlar. sistemin kurulması izlenmesi idame ettirilmesi ve gözden geçirilmesi konusunda tam yetkili (yönetim temsilcisi) atar.
2. Kalite Politikasının yaygınlaştırılması: Yönetim temsilcisi gerekli çalışmaların yapılabilmesi için planlama yapar. Şirket politikası ve hedeflerini tüm çalışan personeline duyurur ve bilgilendirir.
3. İnsan Kaynakları Planlanması ve Eğitimi: İnsan kaynakları planlanması yapılır. Eğitim içi havuzları oluşturulur ve tüm personel seviyelerine göre eğitilir (seminer , kurs v.b.)
4. İş Süreçlerinin Tanımlanması: işletmenin tüm temel iş süreçleri analiz edilir. İş akış şemaları uygulamaya konulur , aksaklıklar varsa tespit edilir.
5. Dökümantasyon (Kayıt Altına Alma): El kitabı hazırlanır. El kitabı içerisinde iş süreçleri prosedürler hazırlanır. Bu prosedürleri destekleyen alt birimlerde yapılacak işlemleri belirten

talimatlar hazırlanır.

1. Doküman Yeterliliğinin Onaylanıp Yayınlanması: Kalite el kitabı teşkil eden şirket politikası , hedefleri , prosedürler , iş talimatları kontrol edilip yönetimce onaylandıktan sonra ilgili birimlerce bu dokümanlar oluşturulur.
2. Uygulama: Sistemin işlemeye başladığı , varsa işleyişteki aksaklıklar tespit edilerek nasıl çözümleneceği belirlenip önlem alınır. Aksaklıklardaki tespit edilen kısımlar prosedür ve talimatlarda revizyona gidilerek düzeltilir.
3. İç Denet: Yönetim veya yönetim temsilcisi sistemin çalıştığını kontrol altında tutabilmek için iç denetçi tespit eder. İç denetçiler bir plan dahilinde sistemin işleyişini tetkik eder uygunsuzluklar varsa tespit edilerek önlemler alınır ve giderilmesi sağlanır.
4. Yönetimin Gözden Geçirilmesi: Yönetim temsilcisi sistemin etkinliğinin izlenerek hedeflere uygunsuzluk varsa tespit edilerek üst yönetime rapor edilir. Üst yönetim planlanan zamanlarda toplanarak bu konuları görüşmek suretiyle teni yeni hedefler varsa uygunsuzluklar için tedbirler görüşülür. Sorunlar belirlenerek uygunsuzluklar giderilir. sonuçta konuşulan bütün konular yazılı belge haline getirilmelidir.
5. Belgelendirme Kuruluşlarına Müracaat: Yukarıdaki aşamalar adım adım izlendikten sonra hangi kuruluştan belge alınacaksa o kuruluşa müracaat edilerek belge alınması sağlanır.

Kalite Politikasına örnek:

Politikamız

Kurumumuzun kalite politikası müşteriye en iyi hizmeti vererek serbest rekabet ortamında pazar payını sürekli arttırmak ve çalıştığı alanda lider kuruluş olmayı sürdürmektir.

1. Sürekli gelişmeyi hedeflemek,

• Müşteri memnuniyetini ön planda tutmak,
• "En önemli sermayemiz insan kaynağımızdır" ilkesinden hareket ederek tüm çalışmalarımızın sürekli eğitimini sağlamaktır.

1. Hataların , olmadan önlenmesi yaklaşımını benimsemek,

• "bir sonraki süreç müşterimizdir." Anlayışı ile çalışmak temel ilkelerimiz olup asıl amacımız yönetim destekli ve tüm çalışanların katılımı ile oluşacak etkin ve sürekli gelişmelere açık toplam kalite yönetimi felsefesini oluşturmaktır.

Kalite Hedefleri

M.K.E.K. genel müdürlüğü kalite güvence sisteminin uygulanması ile ;

1. Tüm çalışanlarının 30 Aralık 1998 tarihi itibarı ile toplam kalite yönetimi felsefesi doğrultusunda eğitim alınması sağlanmalı ,
2. Ekim 1998 tarihi itibari ile 15 bağlı ortaklığı TS 9002 kalite güvence sistemi belgesi alınması planlamak kalite hedefleri olarak belirlenmiştir.

Kuruluşlarda Kalite Güvence Sisteminin Yararları:

• Personelin işlerini bir defada ve doğru olarak yapması,
• Kuruluşun deneyimlerinin düzenli bir şekilde dökümante ederek personelini geliştirmesi ve eğitimini sağlaması,
• Kuruluşun hizmet kalitesi ve tüm işlemlerinin kontrol altında olduğunun bilinmesi,
• İş akışında gereksizliklerin önlenmesi,
• İzlenebilirlik ,
• Ürün ve hizmet kalitesinin daha iyi olması dolayısıyla maliyetin düşmesi,
• Sistemin kontrol altında olduğundan dolayı zaman kaybının önlenmesi gibi sıralana bilir.

ISO 9001 için gerekli olmazsa olmaz maddeler

• Tönetim Sorumluluğu ,
• Kalite Sistemi ,
• Sözleşmenin Gözden Geçirilmesi ,
• Tasarım Kontrolü (tasarım yok ise 9002 belgesi alınmalı) ,
• Doküman ve Veri Kontrolü ,
• Satın Alma ,
• Müşterinin Temin Ettiği Ürünün Kontrolü
• Muayene ve Deney
• Muayene ,Ölçme ve Deney Teçhizatlarının Kontrolü ,
• Muayene ve Deney Durumu ,
• Uygun Olmayan Ürünün Kontrolü ,
• Düzeltici ve Önleyici Faaliyetler ,
• Taşıma , Depolama , Ambalajlama , Muhafaza ve Sevkıyat ,
• Kalite Kayıtları ,
• Kuruluş İçi Kalite Tetkikleri ,
• Eğitim ,
• Servis ,
• İstatistik Teknikleri.

Kalite Sisteminin Prosedürlerinde Şunlar Yer Almaktadır:

• Ne Gerçekleştirilecek ,
• Neden Gerçekleştirilecek ,
• Nerede Kontrol Edilecek ,
• Kim Faaliyet / Kontrolden Sorumludur ,
• Nasıl Gerçekleşecek / Kontrol Edilecek ,
• Ne Zaman Gerçekleşecek / Kontrol Edilecek.

Ayrıca KALİTE GÜVENCE VE STANDARTLARI DERS NOTLARI için tıklayınız...