Aksarayda Bulunan Hazine ve Aksaray Tarihi-Antik Ören Yerleri

Aðaçören ilçesinde tarlasýný süren bir çiftçi, traktörün bir cisme takýldýðýný fark etti. Traktörden inerek cismin bulunduðu noktayý kazan çiftçi, içi sikkelerle dolu bir küp buldu. Bulduklarýný Aksaray Ýl Emniyet Müdürlüðü'ne götürdü. Bulunan küpte çeþitli dönemlere ait toplam 450 sikke olduðu belirtildi. Bulunan küpün içinde Selçuklu, Bizans ve Roma dönemine ait sikkeler ile ok ucu ve yüzüklerin olduðu belirlendi.

Aksaray Ören Yerleri

Aþýklý Höyük

Aksaray Ýli'nin 25 km. güneydoðusundaki Kýzýlkaya köyünde bir tarafý Melendiz Nehri'ne, diðer tarafý ise tarýma açýk tarlalara bakan höyük tarýma elveriþli, su kenarýna yakýn bir yere kurulmuþtur. 1989 yýlýndan beri arkeolojik kazýlar yapýlmaktadýr. Aþýklý Höyük Anadolu'da Akeramik Neolitik Dönem'e (günümüzden on bin yýl önce) ait en eski "ilk köy yerleþimlerini" sergileyen önemli ören yerlerinden biridir.

Acemhöyük

Aksaray Ýli'nin 13 km. kuzeybatýsýndadýr. Yeþilova Kasabasý içinde yer alýr. 700 x 600 m. ölçülerinde oval biçimli bir höyüktür. Aþaðý þehir ile birlikte Anadolu'nun en büyük höyüklerindendir. Yapýlan arkeolojik kazýlardan elde edilen veriler höyüðün M.Ö. 3000 yýllarýndan itibaren iskân edildiðini, en parlak döneminin ise Asur Ticaret Kolonileri Çaðý'nda yani M.Ö. 1800 yýllarýnda yaþandýðýný göstermektedir. Þehrin o zamanki ismi kesin olarak bilinmemekle beraber, yerli ve yabancý bilim adamlarý tarafýndan Puruþhanda olduðu sanýlmaktadýr. Koloni Çaðý'nda höyük dýþýnda Aþaðý Þehir de yoðun bir yerleþime sahne olmuþtur. Bu dönemde Anadolu'nun önemli krallýklarýndan birinin merkezidir. Bu dönem sonunda hem höyük hem de Aþaðý Þehir terkedilmiþtir. Ancak höyüðün bir bölümüne Erken Hellenistik ve Roma Dönemlerinde yeniden yerleþilmiþtir. Höyüðün bütünüyle terkedilmesi ise M.S. 3. yüzyýlýn baþlarýna rastlamaktadýr. 1517 yýlýnda Ýran Azerbaycan'ýndaki Hoy Kenti'nden gelen 3 oba, höyük eteklerine yerleþerek bugünkü Yeþilova'yý oluþturmuþtur.

Kentin en parlak döneminin yaþandýðý Koloni Çaðýna ait III. katta açýða çýkarýlmýþ olan iki saray yapýsý yalnýz Acemhöyük için deðil, Anadolu mimarlýk tarihi açýsýndan da önemlidir. Höyüðün güneyinde yer alan Sarýkaya sarayý; kuzeybatýsýndaki ise Hatipler sarayý olarak isimlendirilmiþtir.

Antik Nora Þehri

Aksaray ili, merkez ilçe, Helvadere Kasabasý sýnýrlarý içindedir. Hasan Daðý'nýn (Argaios) eteðinde ve kral yolu üzerinde, Roma ve Bizans Döneminden kalma antik þehir kalýntýlarý yer almaktadýr.

Manastýr Vadisi

Aksaray'ýn doðusunda 50 km. mesafede, tabii güzellikler beldesi Güzelyurt Ýlçesi sýnýrlarý içinde yer alan 4-5 km. uzunluðunda bir vadidir; döneminin özelliklerini en iyi yansýtan 28 adet kaya oyma kilisesi ve yeraltý þehirleri ile "Küçük Bir Ihlara " görünümündedir.

Vadi boyunca yer alan Siviþli Kilise, Büyük Kilise Camii, Papaz Evi, Kalburlu Kilise, Kömürlü Kilise gibi çok sayýda kilise ve yeraltý þehri önemli kültür ve tabiat varlýklarýmýzdandýr.

Ihlara Vadisi

Aksaray Ýli, Ihlara Kasabasý'nda ve Hasan Daðý'nýn kuzeydoðusundadýr. Eski adý "Peristremma" olan 14 km. uzunluðundaki Ihlara Vadisi'ni baþtan baþa kat edip, 100-200 m. derinlikte bir kanyon oluþturmuþ olan Melendiz Çayý önce kuzeybatýya Selimiye Kasabasý'na, daha sonra ise Yaprakhisar ve Belisýrma köylerinin, Ziga kaplýcasýnýn bulunduðu geniþ vadiye ve Tuz Gölü'ne yönelmektedir.

Ihlara Vadisi bir yerleþim yeri olmaktan çok bir dini merkez olarak ön plana çýkmýþtýr.

Dönemin din anlayýþýný tasvirleriyle ve mimarisiyle canlandýran, freskli veya fresksiz tek ve çift nefli kapalý veya açýk Yunan haç planlý ve de þapel biçimli kayaya oyulmuþ çok sayýda kilise, vadinin dik yamaçlarýnda saðlý sollu yer alarak ortadan akan Melendiz Çayý'nýn sularýyla bütünleþmektedir.

Vadi, doðal yapýsý itibarýyla IX. yy. dan itibaren keþiþler ve rahipler tarafýndan çok uygun bir inziva ve ibadet yeri olarak, savaþ döneminde ise gizlenme, korunma yeri olarak kullanýlmýþtýr.

Bugün görülebilir durumda 14 kilise mevcuttur. Bunlardan 10 kadarý canlýlýðýný ve renk uyumunu korumaktadýr ve halen gezilebilmektedir.

Vadide yer alan kiliselerde "Hz. Ýsa'nýn Doðumu", "Müjde", "Ziyaret", "Mýsýr'a Kaçýþ", "Son Yemek" gibi konularýn iþlendiði freskler bulunmaktadýr.

Musular

Höyük Aksaray'ýn yerleþim tarihinin Aþýklý Höyük'ten sonraki en eski örneklerinden birini oluþturan Musular Höyük, Gülaðaç ilçesi Kýzýlkaya köyünde, Melendiz Irmaðý'nýn batýsýnda yer almaktadýr.

Musular'a ilk kez günümüzden 8000 yýl önce yerleþildiði saptanmýþtýr. Þimdiye kadar iki ana dönem tespit edilmiþtir. Bunlardan ilki prehistorik terminolojide "çanak çömleksiz neolitik" olarak adlandýrýlan akeramik dönemdir.

Sonraki yerleþme evresi "çanak çömlekli" evreye aittir. Bu dönemde yerleþenler önceki yapý kalýntýlarýný düzlemiþ, bunun üzerine kalýnca sarýmsý renkte bir toprak tabakasý sermiþ ve bu düzlem üzerine kendi yapýlarýný inþa etmiþlerdir.

Yer Altý Þehirleri : Ýldeki yer altý þehirleri genellikle Güzelyurt ve Gülaðaç ilçelerinde yoðunluk kazanmakla birlikte, gerek merkez ilçe ve gerekse Ortaköy’de de yer altý þehrine rastlamak mümkündür. Güzelyurt ilçe merkezi ve Manastýr Vadisi’nde 3 adet açýk yer altý þehri vardýr. Gülaðaç ilçesinde Saratlý Yer Altý Þehri ziyarete açýlarak, aydýnlatýlmýþtýr.