Virülans Faktörleri

E.coli’de virülans faktörleri temel olarak yüzeyde ve hücre içinde üretilerek olay yerine taşınanlar olmak üzere iki çeşittir. Yüzeyde üretilenler konak hücrelerin yüzeyine tutunmada rol oynadığı gibi, doku invazyonu, biyofilm oluşumu veya sitokin indüksiyonu gibi ilave rolleri de olabilen farklı fimbria şekillerinden ibarettir. Hücre içinden dış ortama salgılanan virülans faktörleri de demirin sınırlı olduğu 11ortamlarda bakterinin üremesine yardımcı olurlar. (7). Bu virulans faktörlerinin başlıcaları şunlardır;
Adezinler: Fimbrialar adezyondan sorumlu en önemli bakteri yüzey adezinleri ya da ligandları olarak bilinmektedir. Her bakteri, ucunda adezin bulunan 100-200 fimbria taşıyabilir. Elektron mikroskopisi ve eritrosit aglütinasyonu yöntemleri kullanılarak farklı morfolojik ve fonksiyonel özelliklere sahip birçok fimbria tipi tanımlanmıştır. Ancak bazı bakteri türlerinin fimbria olmaksızın da adezyon yapabildikleri gösterilmiştir. Fimbrialarla ilgili üzerinde en çok çalışma üropatojen E.coli'nin fimbriaları ile ilgili yapılmıştır. E.coli’ler adezin proteinlerinin reseptör özgüllüklerine göre de sınıflandırılmaktadırlar. Tip 1 fimbria eritrositleri aglütine etme özelliğine sahip olup bu olay ortamda mannoz bulunması ile inhibe olur. Bu nedenle bu tip fimbriaya "mannoza duyarlı" fimbria adı da verilmektedir. Birçok dokuda özellikle de üriner sistemde D-mannoz reseptörlerinin yaygın olarak bulunduğu gösterilmiştir. Birçok E.coli suşu tip 1 fimbria bulundurmaktadır. Poliklonal antikor ve immün boyama yöntemleri kullanılarak alt üriner sistem infeksiyonlarından izole edilen E.coli suşlarının in vivo olarak tip 1 fimbria yaptığı gösterilmiştir. Tip 1 fimbria, E.coli'nin insan üretral mukoza epitel hücrelerine ve idrarda bulunan Tamm-Horsfall proteinlerine tutunmasını sağlamaktadır. Tip 1 fimbria yapan E.coli suşlarının Tamm-Horsfall proteinine kuvvetle bağlanmasında bu maddenin mannozdan zengin oluşu rol oynamaktadır. Üriner katetere bakteriyel adezyonda da yine tip 1 fimbria ekspresyonunun esas rolü oynadığı düşünülmektedir. Mannoza duyarlı adezinler, salgısal IgA'da bulunan mannoz ile de etkileşime girmektedirler. Tip 1 fimbria'nın mannoza duyarlı oluşu, D-mannoz içeren glikoproteinlerin oligosakkarid kısımlarının bu fimbria için reseptör oluşturabileceğini düşündürmektedir. Tip 1 fimbria gastrointestinal sistemdeki normal kolonizasyondan da sorumludur. (7). P fimbria insan eritrositlerini aglütine etme özelliğine sahip, "mannoza dirençli" bir fimbriadır. P fimbria olarak adlandırılmasının nedeni, özgül olarak eritrosit ve üroepitelyal hücrelerdeki P kan grubu antijenlerine bağlanmasıdır. Bu tip fimbria ancak bazı E.coli suşları tarafından belirli çevresel üreme koşullarında yapılır. P fimbrialar üroepitelyal hücrelere yüksek kapasite ile bağlanırlar. P fimbrianın yapısı oldukça kompleks olup, birkaç farklı fimbria antijeni olarak eksprese edilmektedirler. Hem mannoza duyarlı hem mannoza dirençli fimbrialar aynı bakteri suşu üzerinde bulunabilirler. Ayrıca özel bir grup glikosfingolipid, P fimbria için reseptör rolü oynamaktadır. Bu glikosfingolipidlerin Gal alfa 1-4 kısmı P fimbria için özgül bağlanma bölgesidir. Gal alfa 1-4 reseptörleri toplama kanalları, renal pelvis, üreter, mesane ve vajina epitellerinde mevcut olup, polimorf nüveli lökositlerde bulunmaz (7). Dr fimbria, genel olarak adezin ailesi virülans faktörlerinden sayılmaktadır. Dr fimbria eksprese eden E.coli suşlarının muhtemelen kompleman regülatör proteini (DAF; decay accelerating factor) ile etkileşim sonucunda epitel hücrelerine invaze oldukları düşünülmektedir. Dr ailesi adezinlerini eksprese eden E.coli suşları %30-50 oranında çocuklardaki sistitten ve %30 oranında da hamilelikte görülen piyelonefritten sorumludur (8). Yeni çalışmalarda daha az sayıda E.coli suşu tarafından in vivo olarak idrarda eksprese edilen başka fimbria ve nonfimbria ligand ve adezinler tanımlanmıştır. Bunlar S, tip 1C ve G fimbrialar ile M adezinler, intimin (non-fimbrial adhesin) gibi farklı moleküler bağlanma özgüllüğünde ve farklı serolojik özelliklerde olan yapılardır.

Dokümanın Tamamı için Tıklayınız...