Know-How Hakkında Bilgi

Know-How, bir işletmenin, üretim yöntemleri ya da teknolojisinin, bir başka firmaya satılması veya kiralanması.

Kısaca bir üründen ya da yöntemden en verimli ve kolay biçimde yararlanabilmek için o konudaki bilgi ya da başka bir ifadeyle ticari sırların tümüdür.

Sözleşmeye dayalı, direkt bütünleşmiş bir pazarlama sistemidir. Bu sistemde know-how ve markanın imtiyaz hakkı sahibi, belirli süre, koşul ve sınırları kapsayan anlaşmayla bağımsız yatırımcılara sistemini ve markasını kullandırır.

Know-How Kavramı

A. Tarihi Gelişimi

 Know-how, sanayi devriminden sonra Anglo-Amerikan Hukuk çevresinde ortaya çıkmış bir kavramdır. Sanayi devrimi ile işletmelerin genişlemesi ve çeşitlenmesi yeni üretim tekniklerinin doğmasına ve bunların karmaşık bir hal almasına neden olmuştur. Üretilen mamul malların piyasaya sunulması ve pazarlanması ticaret alanında da hızlı gelişmeler ve değişiklikler meydana getirmiştir. Bu hızlı değişim ve gelişime bağlı olarak kompleks bir hale gelen bazı bilgi ve hünerleri yazılı olarak ifade edebilme olanağı kalmamış ve bu bilgiler sahiplerinin fiili tekelinde ve gizliğinde kalmıştır. Böylece belirli bir konudaki teknik bilgi ve tecrübe olarak ifade edebileceğimiz know-how doğmuştur.

 Sanayi devrimiyle ortaya çıkan yeni işletmeler, kompleks bir halde ve sahiplerinin gizliliğinde bulunan bilgi ve hünerlerin para karşılığında bir işletmeden diğerine açıklanmasını veya devredilmesini gerektirmiştir. Pazarda rekabet şansı elde etmek isteyen fakat uzun araştırma ve geliştirme faaliyetlerine girişmekten kaçınan işletmeler bu bilgileri talep eder olmuşlardır. Böylece, bu tür bilgilerin açıklanmasına veya devredilmesine ilişkin sözleşmeler yapılmaya başlanmıştır.

 Know-how sözleşmesi ortaya ilk çıktığı zamanlarda patent lisansı sözleşmesi ile birlikte yapılıp bu sözleşmenin bir unsuru olarak değerlendirildiğinden bağımsız bir know-how sözleşmesinden bahsedilmemekteydi. Ancak 1980’li yıllardan sonra know-how sözleşmesi bağımsız bir sözleşme olarak değerlendirilmeye başlanmıştır.

 Günümüzde know-how sahipliği büyük önem taşımaktadır. Know-how sahipleri, uzun uğraşlar ve büyük yatırımlar sonucu elde ettikleri bu bilgileri gerek kendi üretim faaliyetlerinde kullanarak gerekse satarak ya da kiralayarak büyük gelirler elde etmektedirler. Ayrıca, know-how’ların kısa zamanda elde edilmesi pazarda rekabet şansını büyük ölçüde artırmaktadır.

B. Tanımı

 Know-how’ın üzerinde görüş birliğine ulaşılmış bir tanımı bulunmamakla birlikte hemen hemen her ülke bu kavramı ifade etmek için aynı terimi (know-how) kullanmaktadır.

 Know-how’ın geniş ve dar olmak üzere iki anlamı vardır. Geniş anlamda know-how, belirli bir sınai faaliyetin yürütülebilmesi için gerekli olan tüm bilgi ve tecrübeleri ifade eder ki, bu şekilde teknik ve ticari unsurlar ile patent verilmiş ihtiraları da kapsar. Ancak know-how genellikle dar anlamda kullanılmaktadır. Buna göre “bir ticari işletmenin ekonomik faaliyetinde (malların üretiminde, satımında, hizmetlerin sunulmasında, organizasyon ve yönetiminde) kullanılan, bir patent ile korunmamış bulunan, genellikle gizli olmakla birlikte böyle bir nitelik taşıması zorunlu olmayan, teknik, ticari, idari, mali veya başka bir alana ait bilgidir.” Devamı için tıklayınız...