Çelik Yelek Hakkında Bilgi ve Tarihçesi

Çelik yelek, kurşun geçirmez yelek ya da balistik yelek, ateşli silahlardan çıkan kurşunların etkisini azaltmak ve patlama sonucunda oluşabilecek şarapnellerden korunmak amacıyla giyilen bir kişisel zırhtır.

Yumuşak yelekler, örülmüş ya da katmanlar halinde hazırlanmış liflerden oluşur ve giyen kişiyi küçük kalibrelitabanca ve çifte mermileri ile el bombası gibi patlayıcıların şarapnel parçalarından korur.

Metal ya da seramik levhalar da yeleklerde tüfek fişeklerine karşı ekstra koruma sağlamak amacıyla kullanılabilir. Metal parçalar ya da sıkı örülmüş katmanlar da bıçak gibi yakın mesafeden zarar verebilecek silahlara karşı koruma sağlayabilir. Yumuşak yelekler çoğunlukla polis kuvvetleri, özel kişiler, özel güvenlikler ve badigardlartarafından kullanılırken, sert katmanlı yelekler yakın dövüş askerleri, özel birimler ve rehine kurtarma timleri tarafından giyilir.

Çağdaş vücut zırhları çelik yeleğin yanında miğfer gibi diğer koruyucu giysileri de içerir. Polis ve ordu tarafından kullanılan çelik yelekler omuz ve yan taraflar için de koruma içerebilir. Bomba imha ekiplerinin giydikleri koruma ise ağır bir zırh ve kaskın yanında yüz ve omurga koruyucu da içerir.

Kurşun geçirmez yelek, mermi ve şarap­nellerden korunmak amacıyla giyilen koru­yucu giysi. I. Dünya Savaşı sırasında, askerlere özel görevler için elyaf ya da çelikten yapılmış gövde zırhlan veriliyordu, ama bunlar ol­dukça ağır olduğundan kullanışlı değildi. II. Dünya Savaşı’nda da yaralanmaları engelle­mek amacıyla bombardıman uçaklarının mürettebatı ve kara birlikleri için, birbirine reçineyle bağlanmış cam elyafi levhalarından, çelik ve alüminyumdan oluşan oldukça ağır naylon bir giysi geliştirildi. Uçuş personeli için geliştirilen vücut zırhlan ile II. Dünya Savaşı ve Kore Savaşı’nda kara ve deniz piyadeleri tarafın­dan kullanılan şarapnel yelekleri, manganezli çelik levhalar ya da Doron adı verilen birbirine bağlanmış cam elyafı levhalarından oluşuyordu. 1951′de ABD’nin gerek deniz, gerekse kara kuvvetlerinde naylon ya da levhalardan sepet örgüsü biçiminde ya­pılmış yan esnek yelelder kullanılıyordu. Bunlar 1967′de geliştirilen titan levhalar sayesinde havan, top ve uçaksavar mermile­rinin şarapnellerine karşı yeterli bir koruma sağlamalarına karşın, zırh delici mermilere karşı etkisiz kalıyordu. Vietnam Savaşı sırasında bir tür seramik olan bor karbür gibi yeni ve sert bileşikler ortaya çıktı. Aynca, helikopter müretteba­tını yerden açılan yoğun ateşten korumak için kullanılan, çifte su verilmiş çelikten yapılan karma yelekler oldukça etkili oldu. Çok sayıda katmanı olan naylon dokurtı’aların merminin enerjisini dağıtabildiğinin bulunması ise vücut zırhlan alanında bir devrim yarattı. Çelikten ya da sert plastikten yapılan zırhların işlevi mermiyi geçirmemektir. Se­ramik zırhların işlevi ise, seramiğin sertliği sayesinde merminin hızını aniden kesmek ve çarpma noktasında zırh parçalanırken merminin enerjisini dağıtmaktır. Seramik kurşun geçirmez yelekler seramik levhalar­dan oluşur ve bir mermiyi durdurduktan sonra parçalandıkları için bunların değişti­rilmesi gerekir. Dokuma yelekler ise mer­minin biçimini bozar ve çok sayıdaki katlarına takılarak enerjisinin dağılmasını sağlar. Dokuma kurşun geçirmez yelekler, sık dokunmuş ve birbirine yorgan dikişine ben­zer biçimde dikilmiş 16-24 kat naylon ku­maştan oluşur. Böyle bir yeleğin dış katları­na çarpan sıradan bir tabanca ya da yarı otomatik silah mermisi anında yassılaşır ve mantar biçimini alır. Bu çekirdek yeleğin öteki katlarını zorlarken enerjisini yitirir ve kaba bir ağyapı biçiminde dokunmuş olan bu katlan delemez. Bu tip yelekleri giyenlerin vücudunda kurşunun çarpmasından sonra genellikle önemli olmayan ezikler ya da çürükler oluşur. On altı katlı yelekler, tabanca ve yan otomatik silahların normal mermilerini, 24 katlılar ise aynı silahlardan atılan daha güçlü magnum mermilerini durdurmakta kullanılır. Çok katlı naylon kumaş sıradan bir kumaşa göre daha kalın ve kaba yapılı olmakla birlikte, yelek ya da bütün gövdeyi koruyucu bir giysi biçiminde biçilip dikile­rek, günlük elbiselerin altına dışarıdan belli olmayacak biçimde giyilebilir.