Evlilikte Yasal Mal Rejimi

 Evlilik akdi eşleri yeni bir hayata taşırken; bu akdin onları hukuki bir ortaklığa sevk ettiği de gerçektir. Bu ortaklık öyle bir ortaklıktır ki; öncelikle akdi kurmak için sıkı şekil şartları vardır. Evlilik akdi kurulduktan sonra ise asıl macera başlar ve eşlerin malvarlıkları üzerinde tarafların söz söyleme hakkı doğabilir. İşte eşlerin birbirlerinin malvarlıkları üzerinde söz söyleme, tasarruf edebilme yetkilerini düzenlemek için Türk Medeni Kanununda mal rejimleri düzenlenmiştir.

 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ile 743 sayılı eski medeni kanununa göre radikal değişiklikler yapılmıştır. Öncelikle yeni kanun yürürlüğe girdikten sonra yasal mal rejimi olarak mal ayrılığı yerine edinilmiş mallara katılma rejimi kabul edilmiştir.

 Genel olarak TMK ‘da 4 çeşit mal rejimi düzenlenmiştir.

 Bunlar; Edinilmiş mallara katılma rejimi, Mal ayrılığı, Paylaşmalı mal ayrılığı ve Mal ortaklığıdır.

 YASAL MAL REJİMİ: EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ

 Yasal mal rejimi derken kastedilen eşlerin evlenme öncesinde ya da sonrasında herhangi bir mal rejimi seçmemeleri halinde kendilerine kanun gereği uygulanacak olan mal rejimidir. Söz konusu rejimin uygulanması için herhangi bir işleme gerek yoktur.

 Yasa yürürlüğe girmeden önce evlenen eşler ise yürürlük tarihinden sonraki ilk 1 yıl içinde farklı bir rejim seçmemişlerse 2002 yılı öncesinde mal ayrılığı, 2002 yılı sonrasında edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olacaklardır.Edinilmiş mallara katılma rejimi, edinilmiş mallar ile eşlerden her birinin kişisel mallarını kapsar. Edinilmiş mal, her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değeridir. Kanunda başlıca edinilmiş mallar sayılmıştır. Bunlar;

 1)  Çalışma karşılığı olan edinimler,

 2)  Sosyal Güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,

 3)  Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,

 4) Kişisel malların gelirleri (evlenmeden önce alınmış gayrimenkulün kira geliri gibi )

 5) Edinilmiş malların yerine geçen değerler.

 Kanun gereği eşlerin kişisel malları ise şöyledir;

 1) Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya ( Eşlerin kıyafetleri, kitapları gibi)

 2) Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri ( bağış ya da miras yoluyla kazanılan arazi gibi )

 3) Manevi tazminat alacakları,

 4) Kişisel malların yerine geçen değerler.

 Bir eşin bütün malları, aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş mal kabul edilir. Bu nedenle belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kimse, iddiasını ispat etmekle yükümlüdür. Eşlerin hangisine ait olduğu ispat edilemeyen mal onların paylı mülkiyetinde sayılır. Tasfiye halinde de buna göre işlem görür.

MAL REJİMİ SEÇİMİ NE ZAMAN VE NASIL YAPILIR?

 Evlenmeden önce; noterde düzenleme veya onaylama şeklinde mal rejimi sözleşmesiyle,

 Evlenmeden sonra; noterde düzenleme veya onaylama şeklinde mal rejimi sözleşmesiyle,

 Evlenme sırasında; evlenme başvurusunda evlendirme memurluğuna yazılı bildirimle seçim yapılabilir.

 Taraflar her zaman mal rejimi değişikliğine gidebilirler. Haklı sebeplerin oluşması halinde de hakimden mal rejimi değişikliğinin yapılması için talepte bulunulabilir.

MAL REJİMİ TASFİYESİ

 Evlilik birliğinin boşanma veya eşlerden birinin ölümüyle sona ermesiyle mal rejimide sona erer. Ancak bazen evlilik devam ederken haklı nedenin varlığı halinde hakim kararıyla veya eşlerin sözleşme yaparak başka bir mal rejimine geçmeleriyle de mal rejimi sona erebilir. Mal rejiminin sona ermesi halinde de tasfiye yapılır.

 **Edinilmiş mallara katılma rejiminde; edinilmiş malların tasfiyesinde eşler eşit pay alırken, kişisel mallar üzerinde tarafların birbirlerinin malları üzerinde herhangi bir hakkı yoktur.