Avrupada İnternet Politikaları - Siber Suçlar - Sansür

Yalnızca Türkiye'de değil tüm dünya çapında siyasetçiler arasında siber suçlar, yasadışı içerik ve kanuna aykırı internetten yüklemeyle nasıl başa çıkılacağı konusunda tartışmalar sürüyor. Ancak yasama süreçlerinin yavaş işlemesi, yasa koyucuların temel haklar ve internet güvenliği konularında bir uzlaşıya varmalarını engelliyor. Avrupa'da konuya ilişkin yaşanan gelişmeler şu şekilde:

Mihenk taşları

• 1 Eylül 2005: Avrupa Ağ ve Bilgi Güvenliği Ajansı (ENISA) tam anlamıyla faaliyete başladı.
• 29 Haziran 2006: Komisyon Telekom sektörü konusunda istişareleri başlattı.
• Mayıs 2007: Çevirim içi terörizmi gözlemlemek için Avrupa Polis Ofisi (Europol) tarafından ‘Webi (ağı) kontrol et” isimli güvenlik portalı kuruldu.
• 13 Kasım 2007: Komisyon Telekom reformları ‘paketi’ni sundur.
• 29 Nisan 2009: Parlamento ve Konsey Telekom paketinin ana konuları ile ilgili dönüm noktası niteliğindeki anlaşmayı onayladı.
• 6 Mayıs 2009: Şaşırtıcı bir şekilde, Avrupa Parlamentosu (AP) Üyeleri, daha önce Konsey ile uzlaşıya varılan anlaşmayı reddederek internet kullanıcılarının haklarına dair daha titiz bir metin önerdi.
• 24 Kasım 2009: Telekom paketinin nihai kabulü
• 29 Mart 2010: Komisyon çevirim içi çocuk pornografisini filtreleyecek öneriyi masaya koydu
• Nisan 2010: AB bakanları, merkezi siber suç ajansına ihtiyacın araştırılması için Komisyon’a çağrıda bulundu.
• Ekim 2010: Komisyon bilgi sistemi saldırılarına karşı yeni bir önerge sunmayı planlıyor.
• 9 Aralık 2010: Çevrimiçi radikalleşmeyi de kapsayan Terörle Mücadele Çerçeve Belgesi’nin tüm üye ülkelerde uygulanması için son gün
• 2011: Radikalleşme ve güçlendirme karşıtı tebliğin planlanması

Politika Özeti

Yargı yetkilerinin erişemediği sanal bir alanın suç aktivitelerini kontrol altına almanın zorluğu nedeniyle siyasetçiler için internet sıkıntı yaratan bir unsur halini aldı.

Örneğin İngiltere’deki meclis üyeleri çocukların pornografik görüntülerinin internette dolaşımını engellemek adına bir yasa tasarısı önerisinde bulundu. Lakin, bu görüntülerin ülke dışındaki web sitelerinden kaynaklandığının fark etmeleri üzerine öneri duvara toslamış oldu.

Sorunun ulusal düzeyde çözemeyen Avrupalı siyasetçiler, konuyla ilgili yasalar hazırlamakta ve yasadışı çevrim içi içerik ve aktiviteye ilişkin bağlayıcılığı olan kararlar vermesi içim yeni organlar yaratma çabasında.

Çabaları AP üyelerinin ve ulusal meclislerindeki üyelerin itirazlarına maruz kalan siyasetçiler, internet filtrelenmesindeki aşırı önlemlerin sonunda konuşma özgürlüğü gibi temel hak ve özgürlüklerin etkisini azaltacağından korkuyorlar.

İnternette yasadışı yükleme konusunda küresel bir çözüm halihazırda Sahteciliğe Karşı Ticaret Anlaşması (ACTA) başlığı altında tartışılıyor. Buna karşın görüşmelerin yüksek güvenlik seviyesi hem işadamlarını hem meclis üyelerini germiş vaziyette.

Konuşmalardan sızan bilgilere göre hükümetler yasadışı yüklemenin ve içerik dosya paylaşımının engellenmesi için daha sıkı yasalar istiyor. İnternet servis sağlayıcıların korkusu ise bunun kendi iş modellerini değiştirerek daha az rekabetçi bir konuma sokabileceği.

Konular

2020 itibariyle internet güvenliği öncelik sahibi konulardan oluyor. Brüksel tüm Avrupalıların yüksek hızlı geniş banda sahip olmasını istiyor.

AB’nin internet güvenliği ajansı ENISA, bilgi ağlarını güvenlik altına almaya çalışıyor, lakin da şu anki durumda ajans başa çıkmasını sağlayacak yasal dayanağı olmayan bir merkez konumunda.

Örneğin 2008’de ajans mobil iletişimin güvenlik tehditlerine karşı ne kadar savunmasız olduğu konusunda bir bildiri yayınladı.  

Siber suçlarla mücadelede Europol de devrede. Kurum, çocuk pornografisi gibi sınır ötesi siber suçların engellenmesinde yürütme organlarına yardım adına faaliyet gösteren çeşitli çalışma gruplarını denetliyor.

Buna karşın, gittikçe artan bir kullanıcı sayısının sosyal paylaşım sitelerinde bilgilerini paylaşmaları, siber suçun çoğalması için ortam hazırlamakta.

Siber suç

Facebook ve MySpace gibi web sitelerinden yayılan riskler web güvenlik şirketi olan Sophos’un en son yayınlanan raporundaki elektronik tehlike listesinin başında geliyor. Dijital tüketicileri rahatsız edenler listesinde ikinci sırada ise e-postalarla BlackBerry ve iPhone gibi yeni cihazlara yapılan saldırılar ve e-dolandırıcılık geliyor.

Bazı ülkelerin interneti kontrol altına almak için köklü birimleri mevcut. Hollanda’da Felemenk polisi siber suçla savaş için bir İnternet Ekibi kurarken İngiltere’de İnternet İzleme Derneği, yasa dışı içeriği raporlaması adına, halkın ve Bilgi Teknolojileri (BT) personelinin kullanımı için bir internet ‘yardım hattı’ çalışmasını sürdürüyor.

Buna ek olarak ENISA’nın izlediği internet güvenliği konuları şu şekilde: spam, botnet, e-dolandırıcılık, kimlik hırsızlığı, menkul kıymetler borsasında hackerlar, yazılım konusundaki hassasiyetler ve kimi cihazlardaki güvenlik eksikliği.

Ellerinde yeterli yasal güç olmadığını fark eden AB bakanları Nisan 2010’da Avrupa Komisyonu’na çevrim içi sahtecilik ve çocuk pornografisini engellemek için merkezi bir siber suçla savaş birimi kurma konusunda talepte bulundu.

Eskiden siber suça karşı merkezi bir AB organına en büyük itiraz İngiltere, Fransa ve Almanya’dan gelirdi. Zira bir AB kurumunun kendi ülkelerinde süregelen işleyişi çiğneyeceğinden en çok korkan bu üç ülkeydi.

Bilgi sistemlerine saldırıyı engellemek için yeni bir önerge üzerinde çalışan Avrupa Komisyonu, çalışmasını siber güvenliğin önemli bir unsuru olacak Ekim 2010’daki AB İç Güvenlik Stratejisi’nde sunmayı planlıyor.

AB idaresinin bildirdiği üzere siber suçun AB’ye maliyeti yıllık 750 milyar Euro ile uyuşturucu trafiğinin maliyetini de aşarak küresel GSMH’nın % 1’i olarak kayda geçti.

Komisyon aynı zamanda Avrupa’da siber atağa karşı bir anında müdahele sistemi kurma çabasında. Buna ek olarak komisyonun hedefleri arasında bilgisayarlar için bir acil yanıt takımı (Certs) kurma planı ve ENISA’nın rolünü arttırmak da var.  

İnternet Korsanlığı

Paris’te bulunan TERA danışmanlık şirketinin yaptığı bir internet korsanlığı araştırmasına göre, yasa dışı yüklemeler sonucu önümüzdeki 5 yıl içinde AB’de bir milyondan fazla iş ve iş çevrelerinde 240 milyar Euro’luk para kaybı söz konusu.

2009 yılı içinde hava ya da karadan yapılan yasa dışı nakliyatların üçte birini durdurmayı başaran AB gümrük yetkilileri, internet üzerinden yapılan yasa dışı mal satışında artış olduğuna dikkat çekti. Verilerin olduğu yıllık yasa dışı ticaret akışı raporunu Avrupa Komisyonu’nun vergilendirme ve gümrük birliği departmanı yayınlamıştı.

Avrupa Parlamentosu çevrim içi korsanlığı ile başa çıkmak için boğuşurken pek çok AP üyesi korsanlığı suç kapsamına sokmanın fazla sert olduğu konusunda ısrar ederek bunun ticari kazanç için içeriği topluca yağmalayanlardan ziyade ara sıra dosya paylaşan insanları cezalandırmak olacağını belirtiyorlar.

Bu konuda yasa önerisinde bulunan ilk ülke olan Fransa’nın hukuku pek çok siyasetçi tarafından fazla bağlayıcı kabul ediliyor. Yasa dışı içerik yükleyen kullanıcıların üçüncü kez de yakalanması halinde şebeke bağlantılarının kesilmesini ön gören 3 hak yasası, halen Fransız ulusal meclisinden geçmeyi bekliyor.

Eircom internet servis sağlayıcısının yasa dışı içerik yüklendiği iddiasıyla İrlanda Plak Derneği tarafından mahkemeye verilmesinin ardından Mayıs ayında İrlanda 3 hak politikasını uygulamaya sokan ilk ülke oldu 

İngiliz hükümeti ve internet servis sağlayıcıları (ISPler) BT ve Talk Talk’ın arası ülkenin dijital ekonomik faturası nedeniyle açılmış halde. Açılan davada yüksek mahkemenin istediği yasa dışı içerik yükleyen müşterilere bir mektup yollanması, hatta bağlantılarının kesilmesi.

Yasa dışı yükleme yapılmasında internet servis sağlayıcılarının rolü hem AB’de hem de dünya çapında tartışılan bir konu. Mevcut durumda Avrupa Parlamentosu Sahteciliğe Karşı Ticaret Anlaşması’nın (ACTA) yaptırımları üstüne kafa yormakta: sızan bilgilere göre küresel müzakereler sonucu ISPler yasa dışı içerik yükleyen müşterilerini cezalandıracak.

ACTA görüşmelerine katılan 12 ülke var ve AB’nin çıkarları Avrupa Komisyonu’ndan müzakereciler tarafından temsil ediliyor.

İsveçli Yeşiller/ Avrupa Özgür Birliği üyesi ve İsveç Korsan Partisi’nin kurucu üyesi Christian Engström, ACTA’dan aldığı bilgileri kendi meclisinin üyeleriyle paylaşmasına izin verilmemesi üzerine kısa bir süre önce Avrupa Komisyonu ile görüşmeleri terk etti.

Terör

Avrupa Birliği  2007 yılında 27 üye ülkenin İslam propagandası yapan verileri Lahey’deki Avrupa Polis Ofisi’nde bir havuzda topladığı “Interneti Kontrol Et” isimli bir yüksek güvenlik portalı kurdu.

Yakın zaman içinde, terörle mücadelede internet servis sağlayıcıları ve internet üzerinden çalışan özel şirketlerin de işbirliğine katılmalarında artış bekleniyor.

İnternet bazlı propaganda ve radikalleşme aktivitelerine karşı sert tutum, Kasım 2008’de kabul edilen AB terörle mücadele Çerçeve Kararı’ndan doğuyor.

Belgede açıkça belirtildiği üzere “internet Avrupa çapındaki yerel terörist ağlarına ve bireylere ilham vermek ve onları mobilize etmek için kullanılıyor, ayrıca terörist yöntemler konusunda bir bilgi kaynağı olarak sanal bir eğitim kampı görevi görüyor.”

Avrupa Komisyonu, iletişim hattındaki yeni önlemler sayesinde suç işleyenlerin ve saldırı planlayanların daha kolay takip edileceğini düşünüyor. Buna karşın, internetten bomba yapım tarifleri almak gibi dolaylı yoldan terörizmi destekleyen bireyler de bundan etkilenecek.

İnternet üzerinden olanlar da dahil radikalleşmeyi hedef alan yeni önlemler paketi 2011’de öneri olarak sunulacak.

Çocuk pornografisi

Buna ek olarak Avrupa Komisyonu, üye ülkelerin çocuk pornografisi yayınlayan sitelere filtre uygulamasını ve insan kaçakçılığı konusunda daha sert cezalar uygulanmasını istiyor. Buna karşın Avrupa Parlamentosu’nun yeni AB kanunlarının yeterince sert olacağı konusunda şüpheleri var.

Mart 2010’da önerilen yeni kurallarla internette çocuk pornografisi yayınlayan sitelere yasak getiriliyor, çevirim içi sohbet odalarında tacize maruz kalan kurbanların dava açma hakları doğuyor ve tacizcilerin başka bir AB ülkesinde yeniden aynı suçu işlememesi için önlem alınıyor.

Lakin AB öneri konusunda üye devletlerden gelen bir ihtilafla karşı karşıya. Pek çok üye devlete göre internetin filtrelenmesi, hükümetlerin istemediği içeriğe yasak getirmesiyle konuşma özgürlüğüne zarar verecek.

Öneriyi reddedeceğini belirten Almanya çocuk pornografisini toptan yasaklamanın içeriği filtrelemekten daha mantıklı olduğu görüşünde.

Görüşler

Siber suçlarla mücadelede yeni önlemler konusunda görüş belirten AB İç İşlerinden Sorumlu Komisyon Üyesi Cecilia Malmström, “vatandaşlar kendilerine dair hangi kişisel verilerin saklandığını ve değiş tokuş edildiğini bilmeliler.” diyerek çocuk pornografisi yayını yapan sitelerin filtrelenmesi konusundaki görüşlerini belirtti, “Eğer polis çocuk pornografisi içeren broşür, kitap ve videolara el koyabiliyorsa demek ki bu içerikteki internet sitelerini de kapatabilmeli. İnternet suçlular için bir güvenli barınak değil.”

Alman Adalet Bakanı Sabine Schnarrenberger ise bu görüşe katılmıyor, “İleriki tartışmalarda daha geniş bir görüş bildirme ortamı olacağını umuyorum ve ben o noktada ‘çocuk pornosu sitelerini yasaklamak yerine kaldırmak” prensibini savunuyor olacağım. Bunun için destek alabilmek adına Konsey ve Avrupa Parlamentosu’nda da mümkün oluğunca lobicilik yapacağım.”

Yakın zaman önce Avrupa Komisyonu, çevirim içi terörist aktivitelerini tetkik etmekle ilgili bir rapor yayınladı. Belgeye göre, “Terörist suçlar işlemesi için halkı kışkırtmaya yönelik hareketler, terörizm için destek toplanması ve eğitim verilmesi son derece düşük bir maliyet ve riskle katlanarak artmış durumda.”

Europol’un çevirim içi kontrol portalı olan ‘Web sitesini kontrol et’ hakkında yorum yapan Europol’ün başkanı Max-Peter Ratzel şu ifadeleri kullandı, “AB üyesi devletlerin internet sitelerini kontrol ederek sorumluk paylaşımında bulunmalarına olanak tanıyoruz. Eğer bir sitenin daha önce başka bir ülke tarafından denetlendiğini görürseniz zaman kaybetmekten kurtulmuş olursunuz.”

ACTA görüşmelerinin yoğun güvenlik ortamını eleştiren İsveç Yeşiller/ Avrupa Özgür Birliği üyesi ve Korsan Partisi’nin kurucu üyesi Christian Engström şu ifadeyi kullandı, “AP üyelerinin resmi olmayan sızıntı bilgilere bağlı kalmak durumunda olması utanç verici.”

ACTA’nın korsana karşı üç hak yasasının yolunu açacağına dair dolaşan “dedikodular”ı değerlendiren Avrupa Komisyonu ticari biriminden Luc Devigne, “üç hak olmayacak, internet servis sağlayıcılarının mesuliyetlerinde bir değişim olmayacak. Veri gizliliğine saygı gösterilecek ve gümrük aramalarında tedbir söz konusu olmayacak.”

AB Telekom birliği ETNO’nun başkanı Michael Bartholomew’e göre, “İnternet sitelerini filtreleme hatta müzakeresi halen süren Sahteciliğe Karşı Ticaret Anlaşması (ACTA) ile internet kullanıcılarının erişimini kesmek gibi geniş çaplı ve oransız önlemler ETNO’yu endişelendiriyor. Bu tarz bir hareket, AB hukukunda belirtilen ve yeni kabul edilen AB Telekom Paketi’nde yeniden takviye edilen kullanıcı haklarıyla tamamen çelişir.”

Telif hakları yasasını denetleyen Fransa merkez sağından AP üyesi Marielle Gallo, kullanıcılarına yasa dışı içerik sağlayan web sitelerinin hakim kararıyla kapatılmasını öneren İspanyol yasa taslağını desteklediğini belirtti.

EurActive’e konuşan Bulgar İnternet öncüsü Veni Markovski ise Avrupa Komisyonu’nun internet politikasında çok temel hatalar olduğundan bahsederek ekledi, “Son zamanlarda gördüğümüz şey AB üyesi bazı devletlerin daha güvenli bir internet kullanımı sağlamak yerine kullanıcıların cezalandırılması. ‘Üç hak yasası’ olarak bilinen kural daha fazla güvenlik sağlamak yerine daha fazla korku ve kullanıcıların mahremiyeti konusunda endişeye neden oluyor.”

Bunun yerine kullanıcılar, iş sahipleri ve hükümetlerle daha fazla iş birliğine gidilmesi için çağrıda bulunan Markovski reddedilen alternatif önerilerden birini örnek veriyor: “10 yıl önce Bulgaristan’da internet operatörleri telif hakkı dernekleri için bir çalışma modeli önermişti fakat bu reddedildi. Model sadece Bulgaristan’daki telif hakkı sahiplerine bile 2009 için 50 milyon Euro kazanç getirebilirdi.”

Markovski son olarak ekledi, “Çevrim içi suçla savaşta AB çevrim içi özgürlüğü büyük yazılım şirketleri ve müzik yapımcılarının çıkarları uğruna bir kenara atmamalı.”

 Kaynak: euractiv.com