Lateks Nedir?

Ambalaj sanayi için oldukça önemli bir madde olan lateks, aslında dünya üzerinde birçok bitkinin salgıladığı ve hava ile reaksiyona girdiğinde katı hale geçen bir bitki özüdür.

Lateksin hava ile temas ettiğinde sertleşerek katı bir form kazanması, bu maddenin modern endüstrinin farklı alanlarında kullanılmasına neden olmuştur. Bilimadamları tarafından ilk defa incelendiğinde oldukça kompleks bir yapısı olduğu anlaşılan lateks, içerisinde pek çok maddenin bulunduğu sıvı haldeki bitki özüdür. Genel olarak bitkilerin büyük bir çoğunluğu tarafından üretilen lateks beyaz renkte olsa da, nadir olarak turuncu, kırmızı ve sarı renkli doğal lateks de bulunmaktadır. İnce ve son derece esnek bir malzeme olan lateks; nişasta, şeker, yağ, protein, alkaloid, reçine, tanin ve sakızın belirli oranlarda birleşiminden oluşmaktadır.

Bitkiler tarafından üretilen doğal öze lateks dendiği gibi, bu maddenin endüstriyel üretim işlenmiş hali de lateks olarak isimlendirilmektedir. Lateks ayrıca günümüzün modern sanayisi için en önemli hammaddelerden biri olan kauçuk üretiminde de kullanılan bir üründür. Yapıştırıcı bir bileşen olarak ambalaj sanayinde kullanılan lateks, insanoğlu farkında olmasa da birçok endüstri ürünün yapısına katılır. Lateks ile kaplanan yüzeyler farklı tipteki maddeler ile temas ettiğinde yapışmaz. Lateksin kaplandığı ürüne kayganlık vermesi sürtünmenin düşürülmesi ile fayda sağlanan birçok alanda kullanılmasına neden olmuştur. Lateksin bu özelliği bilhassa depolama alanlarında büyük avantaj sağlamaktadır.

Lateks uygulandıktan sonra kuruyarak fiziksel özelliklerine kavuşması için belirli bir kuruma süresinin geçmesi gerekir. 20 ile 30 ºC arasındaki sıcaklıklarda yapısı bozulmadan ideal şekilde kuruyan lateks, en hızlı şekilde kuruyarak kullanıma hazır hale gelmektedir. Sıcaklığın 30 ºC’den daha yüksek olduğu ortamlarda tam olarak kuruyamayan lateks, yumuşak halde kalmaya devam eder. Yüksek sıcaklıklar lateksin kurumasını geciktirdiği gibi ortam sıcaklığının düşük olması da bazı sorunlara yol açar. Ortam sıcaklığının düşük olması lateksin yapısal bozulmalara maruz kalarak malzemeye uygulanamamasına neden olmaktadır. Lateks her ne kadar doğal bir bileşen olsa da, içeriğinin kompleks yapısı bazı insanlarda çeşitli alerjik reaksiyonlar görülmesine de neden olabilir.

Kontakt Egzama olarak da bilinen lateks alerjisi, lateks içeren ürünler ile temas edilmesi halinde deri yüzeyinde kızarıklık, kaşıntı, pullanma ve dökülme şeklinde görülür. Nadir de olsa bazı insanlarda hayati derecede ciddi alerjik reaksiyonlara neden olabilen bu hastalık hakkında bilgi sahibi olmak oldukça önemlidir. Özellikle atopik yatkınlığı olan insanların lateks içeren ürünlere temas etmeden önce uzman bir hekime danışması, ilerleyen aşamada ciddi rahatsızlıkların görülmesini engelleyecektir.