DOĞAL LİFLER ( PAMUK – KETEN – İPEK – YÜN – RAMİ )

PAMUK

Ekonomik açıdan en değerli doğal liflerden biridir. Tohumdan elde edilir. Koza içindeki pamuk liflerinin tohumdan ayrılmasına çırçırlama denir. Daha sonra yıkanır, açma ve taraklama işlemi ile tellerinden ayrılır.

Dünyanın en Önemli tarım ürünlerinden olan pamuk M.Û. 3000 yıllarından beri kullanılmaktadır. Pamuklu dokumalar genellikle yıkanabilen ve ütülenebilen. çok dayanıklı ve aşınmaya karsı dirençli kumaşlardır. Pamuk, nemi kolayca çeker, fakat biriktirmeden hemen ve düzenli bir şekilde dışarı bırakır ve dolayısıyla kolay kurur. Serinletici etki yarattığı için sıcak havalarda tercih edilen giysi türüdür. Statik elektriklenme ve boncuklanma problemleri

En büyük pamuk üreticisi ülkeler Çin. Rusya, Hindistan. Mısır, ABD ve Türkiye'dir.

KETEN

Kelen bitkisinde yapraklar gövdeye yaptıktır. Hasat edilen keten bitkisi demetler halinde kurutulur ve havuzlarda lif kümeleri saptaki odun kısımlarından ayrılır, taraklanıp düzeltilir. Doğal keten liflerinin rengi sarımtırak veya esmerdir. Isıyı kısmen iletmekte, pamuğa göre daha a* hava tutmaktadır. Bu nedenle vücudu serin tutar ve yazlık bir lif olarak nitelendirilir. Ter emici özelliği vardır, çok buruşur ve çeker, Makinede yıkanabilir, sıcak ütüyle ütülenebilir ancak keskin ütü izi oluşturacak sekildi preslenmemelidir. Ketenin rengini ve sekimi koruması için kuru temizleme yapılması tavsiye edilir. Üretimi zor olduğundan maliyeti yüksektir. Maliyeti ve zor ütülenmesinden dolayı çok fazla tercih edilmez.

Ketenin en fazla üretildiği ülkeler Rusya ve Polonya'dır.

İPEK

İpek böceğinin ürettiği yumuşak, parlak bir liftir. İpek böceğinin dişisi yumurta bıraktıktan sonra ölür, yumurtadan çıkan tırtıllar ipek liften çevresine bir koza örer.Bu kozalar kaynatılıp, elle ya da makinelerle çözülerek çile haline getirilir

İpek üretimi az olsa da kaliteli bir lif olarak her zaman özel konumunu korur ve diğer liflerle karşılaştırıldığında en pahalı olan liftir.

En ince lif ipek lifidir. Ayrıca kesintisiz Iif olduğu için lif yüzeyi daha düzgün ve parlaktır. Bulunduğu ürüne şıklık ve kalite katar. Dayanımı fazladır. Bakımında yıkama değil kuru temizleme önerilir. Eğer etikette belirtilmiş ise bazıipekler elde yıkanabilir. İpek giysilerin uzun sure suyla temas etmesi renklere hasar verebilir. Düşük sıcaklıklarda ve Buharsız (su ile lekelemeden kaçınmak için! ütülenmesine özen gösterilir.

YÜN

Kumaş üretiminde kullanılan en eski liflerden biri olan yünün 25000 senelik bir geçmiş vardır. Yünlü kumaşlar; yumuşak tutum, çok iyi bir döküm, buruşmazlık, koku emiciliği. doğal yanmazlık. doğal antibakteriyeI özellikleriyle cok iyi nefes alıp verme kabiliyeti ve kolaylıkla boya kabul etme özellıklerını gösterirler, Elyaf kendinden meydana gelen bir elastikiyete sahip olup kendi ağirlığı kadar nem emebilir Yün ile yapılan giysilerle sıcak bir günde serin, soğukta ise sıcak hissedilir. Butun bu olumlu özelliklerine rağmen yün sınırlı kullanılan bir lif olmuştur.Bunun nedenlerinden biri,yünü elde ettiğimiz koyunlardan yılda 5-6 kilo yün elde edilmesidir.

Dünyadaki cayır miktarı koyun adedini ve dolayısıyla yün miktarını sınırlar ve bu da yunun diğer elyaflara göre 3-5 mılslı dahi pahalı olmasına neden olur. İkinci sınırlama ise tüketicinin hisleri ve düşünceleridir. Kaloriferli ısıtma sistemleri ağır yün kazakların kullanımını azaltmış, ayrıca moda daha ince ve hatif kumaşlara yönelmiştir. Ayrıca yünün kecelesmesı. makinede konforlu yıkanamaması gibi hakim korluklarından olayı da daha a kullanılır olmuştur. Sunun yanı sıra 30 mikron'dan daha kalın yün taşıyan giysiler derinin üstüne giyildiği takdirde kaşıntı yapabilir. Daha ince yünlerde ise cok yumuşak bir dokunuş vardır ama bunlar ahali yünlerdir. Ayrıca yunun yıkandığında çekme ve boncuklanma özellikleri.Tüketiciyi yünden uzaklaştırmıştır.

Günümüzde Woolmark etiketi olup %100 yün ve karışımlarında makinede yıkanabilir ve kurutabilir özelliğe sahip”TOTAL EASY CARE” ibareli yünlü ürünler görülmektedir

.Kullanılan başlıca yün çeşitleri şunlardır;

1-)Koyun Yünü(Merinos Koyunu)En cok Avusturalyada yetişir

2-)Angora Yünü(Ankara Tavşanı)Türkiye’de başlayıp Halen Çinde üretilmektedir

3-)Kaşmir Yünü(Kaşmir Keçisi)

4-)Moher Yünü(Tiftik Keçisi)

5-)Alpaka(Deve Tüyü)

Rami

Keten,kenevir gibi bitkinin gövdesinden demetler halinde elde edilen bir liftir.En kuvvetli doğal lif oldugundan ambalaj sanayinde ve otomobil halısında kullanılır.En çok üretildiği ülkeler Çin,Filipinler, ve Tayvan gibi Uzakdoğu ülkeleridir.