İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük
ATATÜRK'ÜN HAYATI
AİLESİ:
*1881'de Selanik'te doğdu.
*Babası Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanım'dır.
*Makbule ve Naciye adında iki kız kardeşi vardır.
*Babası Gümrük Memurluğu ve ticaretle uğraşmış, bir süre (1876/77) gönüllü yedek üsteğmenlik yapmıştır. 1893 yılında Mustafa 12 yaşındayken vefat etmiştir.
ÖĞRENIM HAYATI:
*Ilk okulu Selanik Şemsi Efendi ilkokulunda bitirdi.
*Ortaokulu Selanik Askeri Rüştiyesi'nde bitirdi. (Burada Matematik öğretmeni tarafından KEMAL ismini aldı.)
*Liseyi Manastır Askeri Idadisi'nde bitirdi. (1899)
*Yüksek okulu Istanbul Harp Okulu (1902) ve Istanbul Harp Akademisi'nde (1905) tamamladı. 1905 yılında bu okuldan Kurmay Yüzbaşı olarak mezun oldu.
ASKERI HAYATI:
*Ilk Görev yeri Şam'dır. (1905)
*1907'de Selanik'teki 3. Ordu'ya atandı.
*1909'da Istanbul'da çıkan 31 Mart Ayaklanmasını bastırmakla görevli Hareket Ordusu içinde görev aldı.
*1911-12'de Trablusgarp'ta Italyanlar ile savaştı. Binbaşılığa yükseldi.
*1912'de II.Balkan Savaşında Edirne'nin kurtuluşunda görev aldı.
*1913-15'te Sofya Askeri Ataşeliğine atandı. Yarbaylığa yükseldi.
*1915'te I. Dünya Savaşı'nda Çanakkale Cephesi'nde savaştı. Albaylığa yükseldi.
*1916'da Muş ve Bitlis'i Ruslardan kurtardı. Paşalığa yükseldi.
*1917 ve 18'de Filistin ve Suriye Cephesi'nde görev aldı.
KURTULUŞ SAVAŞI DÖNEMI:
*19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktı.
*22 Haziran 1919'da Amasya Genelgesini yayınladı.
*7 Temmuz 1919'da askerlik görevinden istifa etti.
*Erzurum Kongresi sonunda 7 Ağustos 1919'da Heyet-i Temsiliye Başkanı seçildi.
*4 Eylül 1919'da Sivas Kongresini düzenledi. Başkan seçildi.
*Sivas Kongresi'nde Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'ni kurdu. Başkan seçildi.
*11 Eylül 1919'da sona eren Sivas Kongresi'nin seçtiği Heyet-i Temsiliye'nin başkanı oldu.
*20-22 Ekim 1919'da Istanbul Hükümeti'nin temsilcisi Bahriye Nazırı Salih Paşa ile Amasya Görüşmesini yaptı.
*27 Aralık 1919'da Ankara'ya gelerek burasını milli mücadelenin merkezi yaptı.
*12 Ocak 1920'de Osmanlı Mebusan Meclisi'nin açılmasını sağladı.
*28 Ocak 1920'de Osmanlı Mebusan Meclisi'nde Milli Misak'ın kabulünü sağladı.
*23 Nisan 1920'de TBMM'ni açtı ve Başkan seçildi.
*5 Ağustos 1921'de TBMM tarafından Başkomutanlığa getirildi.
*13 Eylül 1921'de Yunanlılara karşı Sakarya Zaferi'ni kazandı. Bu başarısı üzerine TBMM tarafından Gazi unvanı ve Mareşal rütbesi verildi.
*26 Ağustos 1922'de Büyük Taarruz'u başlattı.
*30 Ağustos 1922'de Başkomutanlık Meydan Savaşı'nı kazandı.
*29 Ekim 1923'te Cumhuriyet'i ilan etti.
ESERLERI:
¢ En büyük eseri Türkiye Cumhuriyeti'dir.
¢ En önemli yazılı eseri Nutuktur. Bu eserinde 19 Mayıs 1919 “1924 yılları arasındaki olayları anlatmıştır. 1927 yılında tamamlamıştır.
¢ Vatandaş Için Medeni Bilgiler Ders Kitabı
¢ Geometri Ders Kitabı
¢ Cumali Ordugahı
¢ Zabit ve Kumandan ile Hasbihal
KIŞILIÄžI ve ÖZELLIKLERI:
*Vatan ve Millet Sevgisi ile Doludur: Atatürk bütün hayatı boyunca üzerine aldığı askeri ve idari görevleri bu özelliği ile yerine getirmiştir.
*Idealisttir: En büyük ideali Türk kültürünü çağdaş medeniyetler seviyesinin üstüne ulaştırmaktır.
*Yaratıcıdır: Karşılaştığı sorunları alışılagelmiş önlemlerin dışında daha önceden denenmemiş yollarla çözümlerdi.
*Birleştiricidir: O, milli mücadelede değişik kültür ve toplumsal düzeydeki insanları tek bir amaç etrafında toplamayı bilmiştir.
*Ileri Görüşlüdür: Çanakkale Savaşında düşmanın çıkartma yapacağı yerleri bilmesi, I.Dünya Savaşında Almanların yenileceğini söylemesi, II. Dünya Savaşını Almanların başlatacağını ve bundan en çok Rusya'nın kazançlı çıkacağını söylemesi, Rusya'nın dağılacağını söylemesi bu özelliğine örnektir.
*Çok Cephelidir: O, askerlikten eğitime, ekonomiden kültür ve sanata çok değişik alanlarla ilgilenmiş ve eser vermiştir.
*Eğitimcidir: Harf inkılabını yapması, yeni harfleri tanıtmak ve öğretmek için yazı tahtası başında tüm yurdu dolaşması Türk Dil ve Tarih Kurumlarını kurması,...
*Sabırlı ve Disiplinlidir: Düşündüğü şeyleri yeri ve zamanı gelmeden gerçekleştirmezdi.
*Gerçekçidir: Halkına daima doğruyu söylemiş, gerçekleştiremeyeceği şeyleri vaat etmemiştir.
*Akılcı ve Mantıklıdır: *Güzel Sanatlara Değer Verir:
*Liderdir: *Inkılapçıdır:
*Demokratiktir: Kararlarını almadan önce başkalarının da görüşünü alırdı.
*Mücadelecidir: Zorluklar karşısında vazgeçmek yerine o zorlukları nasıl yeneceğini araştırırdı.
*Planlıdır: O, yapacağı hiçbir işi şansa bırakmamış, önceden planlayarak aşama aşama gerçekleştirmiştir.
*Barışçıdır: Asker olmasına rağmen her zaman savaşı, en son denenebilecek yol olarak görmüştür.
*Evrenseldir: O sadece Türk milletinin değil tüm dünyanın takdir ettiği ve sevdiği bir liderdir.
KURTULUŞ SAVAŞI HAZIRLIK DÖNEMI
KUVA-YI MILLIYE : Mondros Ateşkes Ant.'dan sonra başlayan işgallere karşı halkın oluşturduğu silahlı direniş güçleri.
KUVA-YI MILLIYE'NIN SAÄžLADIÄžI YARARLAR:
*Işgalcilere karşı savaşarak onları oyaladı, yıprattı.
*Düzenli Ordu'nun kurulmasına kadar zaman kazandırdı.
*Milli bilinci ayakta tuttu.
*Iç ayaklanmaların bastırılmasını sağladı.
*Balıkesir ve Alaşehir Kongrelerini düzenlemiştir.
IŞGALLERE KARŞ ILK DIRENIŞLER:
*Ilk Direniş Güney Cephesi'nde Dörtyol'da Fransızlara karşı yapıldı.
*Batı Cephesi'nde ilk direniş Izmir'in işgalinden sonra başladı.
*Batı Cephesindeki ilk halk direnişi Ödemiş'te yaşandı.
*Batı Cephesi'nde düzenli birliklerle yapılan ilk direniş Yarbay Ali Çetinkaya tarafından Ayvalık'ta yapıldı.
MUSTAFA KEMAL'IN SAMSUN'A ÇIKIŞ AMACI: Milli egemenliğe dayalı, kayıtsız şartsız bağımsız yeni bir Türk Devleti kurmak.
HAVZA GENELGESI (29 MAYIS 1919) : Mustafa Kemal bu genelgeyle işgallerin yurt çapında protesto mitingleri ile kınanmasını isteyerek, halkın bilinçlenmesini sağlamak istemiştir.
AMASYA GENELGESI (22 Haziran 1919) : M. Kemal tarafından hazırlanıp, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy ve Refet Bele tarafından imzalanmıştır.
*Kurtuluş savaşının gerekçesi, amacı ve yöntemi belirlenmiştir.
*Ilk kez milli egemenliğe dayalı bir yönetimden bahsetmiştir.
*Sivas'ta bir Kongre düzenlenmesi istenmiştir.
*Istanbul Hük. Yok sayılarak halk milli mücadeleye çağrılmıştır.
***Bu genelgeden sonra M. Kemal Istanbul'a çağrılmıştır.***
ERZURUM KONGRESI (23 Temmuz “ 7 Ağustos 1919) :
*Kongre Kazım Karabekir ile Doğu Anadolu M.H.Cemiyeti ile Trabzon M.H.Cemiyeti tarafından Doğu Anadolu'nun Ermeni tehdidi altına girme tehlikesi üzerine önlemler almak için toplandı.
*Kongreden önce M. Kemal Istanbul Hük. Tarafından görevinden alındı, M. Kemal de askerlik mesleğinden istifa etti. (7-8 Temmuz 1919)
*Bölgesel bir Kongre olmasına rağmen milli kararlar aldı.
*Manda ve Himaye ilk kez reddedildi.
*Milli sınırlar içinde vatanın bütünlüğünden bahsetmiştir.
*Ilk kez bir hükümet kurma fikrinden bahsetmiştir.
*Doğu Anadolu'daki cemiyetler birliştirilmiştir.
*Kongrenin sonunda Heyet-i Temsiliye oluşturulmuştur.
SIVAS KONGRESI ( 4- 11 Eylül 1919) :
*Istanbul Hük. Ve Itilaf Dv. Kongreyi önlemek istemiş ama başaramamışlardır.
*Erzurum Kongresi kararları aynen alınarak millileştirilmiştir.
*Tüm milli cemiyetler birleştirilmiştir (Anadolu ve Rumeli M.H.C.)
*Irade-i Milliye adıyla bir gazete çıkarılmasına karar verilmiştir.
*Mustafa Kemal Milli bir lider olmuştur.
*Heyet-i Temsiliye'nin üye sayısı ve yetkileri genişletilmiştir.
*Mebusan Meclisi'nin açılması istenmiştir.
*Kongre sonunda Istanbul Hük. Ile ilişkiler kesilmiştir.
AMASYA GÖRÜŞMESI (20-22 Eylül 1919):
*Damat Ferit Paşa Hükümetinin düşmesi ve yerine kurulan Ali Rıza Paşa Hükümetinin Temsil Heyeti ile iyi ilişkiler kurmak istemesi üzerine yapıldı.
*Görüşme Istanbul Hük. Temsilcisi Salih Paşa ile Temsil Heyeti Başkanı Mustafa Kemal arasında yapıldı.
*Görüşmede alınan kararlardan tek uygulanan maddesi Istanbul'daki Osmanlı Mebusan Meclisi'nin açılması olmuştur.
*Görüşme, Istanbul Hükümetinin Temsil Heyeti'nin varlığını resmen ve hukuken tanıması açısından önemlidir.
TEMSIL HEYETI'NIN ANKARA'YA GELMESI (27 Aralık 1919) :
*Mustafa Kemal'in Ankara'ya gelmesine yol açan olay, Istanbul'da açılan Mebusan Meclisi çalışmalarını daha yakından takip etmektir.
*Ankara'nın merkez seçilmesinin diğer sebepleri, güvenli oluşu, haberleşme ve ulaşım imkanlarına sahip oluşu, Batı Cephesine yakınlığıdır.
MISAK-I MILLI ( 28 Ocak 1920) :
*Osmanlı Mebusan Meclisinde Felah-ı Vatan Gurubunun önergesyile kabul edildi.
*Misak-ı Milli, vatanın sınırlarını çizen ve bu vatan içinde bölünmeye kabul etmeyen, Türk vatandaşlarının haklarını belirleyip hangi şartlarla bir barış anlaşması yapılacağınını belirleyen bir belgedir.
*Misak-ı Milli ile Kapitülasyonlar reddedilmiştir.
*Misak-ı Milli, Erzurum ve Sivas Kongresi kararlarını Osmanlı Mebusan Meclisi'ne de kabul ettirmiştir.
*Misak-ı milli kararları sonucu Itilaf Devletleri Ist.'u işgal etmiştir (16 Mart 1920).
TÜRKIYE BÜYÜK MILLET MECLISI'NIN AÇILIŞI (23 Nisan 1920):
*Istanbul'un işgali ve Mebusan Meclisi'nin kapatılması gerekçesi ile açılmıştır.
*TBMM'nin açılması ile yeni Türk Devleti kurulmuştur.
*Mustafa Kemal Başkan seçilmiştir.
*Ülkedeki en büyük gücün TBMM olduğu kararlaştırılmıştır.
*Yasama ve Yürütme yetkisini üzerinde toplamıştır.
*Meclisin geçici olmadığı vurgulanmıştır.
*Kendi içinden bir Hükümet oluşturmuştur. TBMM Başkanı aynı zamanda Hükümetin de başkanıdır.
*TBMM'nin açılması ile Temsil Heyeti'nin görevi sona ermiştir.
*TBMM'nin açılması ile milli irade sağlanmıştır.
TBMM HÜKÜMETINE KARŞI AYAKLANMALAR:
NEDENLERI:
*Istanbul Hük.nin Mustafa Kemal ve TBMM aleyhine Şeyhülislamdan aldığı fetva
*Istanbul Hükümetinin Mustafa Kemal'i idamla yargılaması
*Istanbul Hük.nin M. Kemal ve TBMM hakkındaki karalama kampanyası
*Itilaf Devletlerinin TBMM'yi çıkarlarına uygun bulmaması
*Azınlıkların vatanı parçalama gayretleri
*Bazı Kuvayı Milliye birliklerinin Düzenli Orduya katılmak istemeyişi
*Milli mücadele aleyhindeki kişilerin varlığı ve çalışmaları.
A-Istanbul Hükümetinin Doğrudan Çıkardığı Ayaklanmalar: Anzavur Ayaklanması ve Kuvayı Inzibatiye (Halifelik Ordusu) Ayaklanması
B-Kışkırtma Sonucu Çıkan Ayaklanmalar: Bolu, Düzce, Hendek, Adapazarı Ayaklanması, Yozgat, Afyon, Konya, Urfa (Milli Aşireti) ayaklanmaları.
C-Azınlık Ayaklanmaları: Pontusçu Rumların Karadeniz Bölgesinde, Ermenilerin Adana çevresinde çıkardığı ayaklanmalardır.
D-Kuva-yı Milliye Ayaklanmaları: Düzenli Orduya katılmak istemeyen Çerkez Ethem ve Demirci Mehmet Efe'nin çıkardığı ayaklanmalardır.
ALINAN ÖNLEMLER VE BASTIRILIŞI:
*Istanbul Hükümeti ile ilişkiler kesildi.
*Hiyanet-i Vataniye Kanunu çıkarıldı.
*Istiklal Mahkemeleri kuruldu.
*Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi'den Milli Mücadele lehine fetva alındı.
*Kuvayı Milliye Birliklerinden yararlanıldı. Düzenli Orduya geçiş hızlandırıldı.
*Kamuoyunu doğru bilgilendirmek için Anadolu Ajansı kuruldu.
AYAKLANMALARIN SONUÇLARI:
*Kurtuluş Savaşı uzadı, Milli mücadelenin kazanılması gecikti.
*Yunanlılar Anadolu'da ilerleme fırsatı buldular
*Kardeş kanı dökülmesine sebep oldu.
*Ayaklanmaların bastırılması ile TBMM'nin gücü ve otoritesi artmıştır.
TÜRK INKILABI
SIYASAL ALANDA INKILAPLAR:
1- Saltanatın Kaldırılması: 1 Kasım 1922
*Lozan Anlaşması görüşmelerine TBMM Hükümetinin yanı sıra Istanbul Hükümetinin de çağrılması ve Ist. Hük.nin bunu kabul etmesi, saltanatın kaldırılmasını çabuklaştırdı.
*TBMM'nin kabul ettiği Milli Egemenlik ilkesi gereğince de Saltanatın kaldırılması gerekiyordu.
*Saltanatın kaldırılması ile Osmanlı Devleti hukuken sona ermiş, milli egemenlik yolunda büyük bir adım atılmıştır.
2- Cumhuriyetin Ilanı: 29 Ekim 1923
*TBMM'nin Hakimiyet kayıtsız şartsız milletindir ilkesini kabul etmesi ve bu ilkenin ancak Cumhuriyet ile gerçekleşebileceği düşüncesi Cumhuriyetin ilanının yasal gerekçesini oluşturur.
*Cumhuriyet'in Ilanını Gerektiren Diğer Sebepler Şunlardır:
*Devletin bir adının ve yönetim şeklinin olmaması,
*Devlet Başkanı makamının bulunmaması
*Meclis Hükümeti sistemindeki aksaklıklar.
Cumhuriyet'in Ilanıyla Çözülen Sorunlar:
*Devletin adı ve yönetim şekli belirlendi.
*Başka yönetim şekli tartışmalarına son verildi.
*Devlet Başkanlığı sorunu çözümlendi.
*Hükümet kurma şekli değiştirildi.(Kabine Sistemi)
NOT: Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal; ilk Başbakanı Ismet Paşa olmuştur.
3- Halifeliğin Kaldırılması: 3 Mart 1924
Son Halife Abdülmecit Efendi'nin yetkilerini aşması, yapılacak olan inkılapların önünde Halifeliğin bir engel olarak görülmesi, kaldırılmasını gerekli kılmıştır.
*Halifeliğin kaldırılması ile Türkiye Cumhuriyeti'nin laik düzene geçmesindeki en büyük engel kalkmıştır.
4-Türkiye'nin Yeniden Idari Teşkilatlandırılması: 1921 ve 1924 anayasaları ile Türkiye idari yönden il-ilçe-bucak-köy birimlerine ayrıldı. Böylece devlet hizmetlerinin ülkenin her yerine dengeli ulaşması sağlandı.
*13 Ekim 1923'te Ankara Başkent yapıldı. Türkiye'nin merkezinde olması, askeri ve coğrafi yönden uygunluğu ve Istanbul'un Osmanlı Devleti'ni çağrıştırması Ankara'nın Başkent olmasını gerektirmiştir.
5- Çok Partili Rejim Denemeleri:
*Türkiye'nin ilk siyasi partisi Cumhuriyet Halk Fırkası'dır.(1923)
*Türkiye'nin ilk muhalefet partisi Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'dır. (1924) Şeyh Sait Isyanı ile ilgisi görüldüğünden 1925 yılında kapatılmıştır.
*Atatürk döneminde kurulan son parti Fethi Okyar tarafından Atatürk'ün isteğiyle kurulan Serbest Fırka'dır (1930) Parti aynı yıl Cumhuriyet karşıtlarının partiyi ele geçirmesi tehlikesi karşısında kapatılmıştır.
Çok Partili Hayatın Başarısız olmasına Neden Olan Olaylar:
*Şeyh Sait (Doğu) Isyanı: 1925: Bu isyanın bastırılması için Hükümet değiştirilmiş, Takrir-i Sükun Kanunu çıkarılmış ve Istiklal Mahkemeleri kurulmuştur.
*Mustafa Kemal'e Suikast Girişimi: 1925
*Menemen Olayı: 1930
HUKUK ALANINDA INKILAPLAR
1- Anayasanın Kabulü: Yeni Türk Devletinin ilk anayasası 20 Ocak 1921'de kabul edildi. Bu anayasanın temel özelliği yasama ve yürütme yetkilerini TBMM'ne vermesidir. Devletin şekli ve insan hakları ile ilgili bölüm yoktur.
*Cumhuriyetin ilanından sonra değişen şartlara göre ve eski anayasanın eksikliklerini tamamlamak için 20. 04.1924'te yeni anayasa kabul edildi.
2- Türk Medeni Kanunu: Eski medeni kanun olan Mecellenin yetersizliği ve çağın gereklerine uymaması üzerine Isviçre Medeni Kanunu esas alınarak 1926 yılında kabul edildi.Yeni Medeni Kanun ile özellikle kadınlara yeni haklar sağlandı. Kadın-erkek eşitliği sağlandı.
3- Diğer Kanunlar: Hukuk sistemimiz laik kurallara göre yeniden düzenlenerek, yeni Ticaret, Borçlar ve Ceza kanunları yayınlandı.
EÄžITIM ve KÜLTÜR ALANINDA INKILAPLAR
*3 Mart 1924'te Tevhid-i Tedrisat Kanunu kabul edildi. Böylece ülke çapındaki okullar Milli Eğitim Bakanlığına bağlandı, öğretim sistemindeki çeşitlilikler giderildi, laikleştirildi.
*1926 yılında Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun çıkarıldı. Böylece laik sisteme uygun ilk ve ortaöğretim programları belirlendi.
*1927'de karma eğitime geçildi
*1 Kasım 1928'de yeni Türk harfleri kabul edildi.
*24 Kasım 1928'de Atatürk Başöğretmen ilan edildi.
*1931 yılında Türk tarih Kurumu kuruldu.
*1932 yılında Türk Dil Kurumu kuruldu.
TOPLUMSAL ALANDA YAPILAN INKILAPLAR
*30 Kasım 1925'te tekke, türbe ve zaviyeler kapatıldı.
*25 Kasım 1925'te Kıyafet Inkılabı başlatıldı.
*1 Ocak 1926'dan itibaren Miladi Takvime geçildi.
*1928 yılında milletlerarası rakamlar kabul edildi.
*1931'de milletlerarası ağırlık ve uzunluk ölçüleri kabul edildi.
*21 Haziran 1934'te Soyadı Kanunu çıkarıldı.
*1934'te dini giysilerin sadece din adamlarınca giyilmesi hakkında yasal düzenleme yapıldı.
*1930'da kadınlara Belediye Seçimlerine katılma hakkı verildi.
*1933'te kadınlara Muhtarlık Seçimlerine katılma hakkı verildi.
*1934'te kadınlara Milletvekili Seçimlerine katılma hakkı verildi.
EKONOMI ALANDA YAPILAN INKILAPLAR
*17 Şubat 1923'te Izmir Iktisat Kongresi düzenlendi. Bu kongreyle Milli Ekonominin temelleri atıldı.
*1925'te Aşar Vergisi kaldırıldı ve çiftçiler rahatlatıldı.
*Tarım Kredi Kooperatifleri kuruldu, Kooperatifçilik ve tarımda makineleşme özendirildi.
*Ilk özel banka olan Iş Bankası 1924 yılında kuruldu.
*1 Temmuz 1926'da Kabotaj Kanunu kabul edildi. Böylece limanlarımız arasında gemi işletme hakkı Türklere geçti.
*1927 yılında Teşvik-i Sanayi Kanunu kabul edildi.
*1930 yılında Merkez Bankası kuruldu.
*1933'te Sümerbank kuruldu.
*1934'ten itibaren Beş Yıllık Kalkınma Programı uygulandı.
*Madenlerimizi daha iyi işletebilmek için Etibank ve Maden Tetkik Arama Enstitüsü kuruldu.
*1939'da Karabük Demir Çelik Fabrikası kuruldu.
*Demiryolları millileştirildi ve yurt çapına yaygınlaştırıldı.
TÜRK ORDUSU ve MILLI SAVUNMA
*Türk Ordusunun temeli M.I.209 yılında Büyük Hun Hakanı olan Mete Han'a kadar uzanır.*Türk Silahlı Kuvvetleri bugünkü yapılanmasını 1949'da tamamlamıştır.
*Türk Ordusunun asıl görevi Türkiye Cumhuriyeti'ne yönelik iç ve dış tehditlere karşı koymak, Atatürk ilkelerini savunmaktır.
*TSK'nın ihtiyaçlarını karşılamak, vatandaşların askerlik ile ilgili işlemlerini yürütmek Milli Savunma Bakanlığı'nın görevidir.
TÜRKIYE CUMHURIYETI'NIN DIŞ SIYASETI
Atatürk Döneminde Çözülen Sorunlar:
*Musul Sorunu: Lozan Anlaşması'nda belirlenemeyen Türk-Irak sınırı, Ingiltere ile yapılan görüşmelerle çözümlenemeyince sorun Milletler Cemiyeti'nin hakemliğine bırakıldı. 5 Haziran 1926'da Ingiltere ile Türkiye arasında imzalanan Ankara Anlaşması ile Musul dışarıda kalmak üzere (aleyhimize) bugünkü Türk-Irak sınırı çizildi.
*Boğazlar Sorunu: Lozan Anlaşması'nda Boğazlar, Türkiye'nin başkanlığını yaptığı bir Komisyona bırakılmıştı. Bu, Türkiye'nin milli egemenliğini ve güvenliğini tehlikeye düşürüyordu. 1930'larda Almanya, Italya ve Japonya'nın hızla silahlanması ve dünyanın yeni bir savaşa hazırlanması üzerine Türkiye Komisyon ülkelerini Boğazların durumunu görüşmek üzere toplantıya çağırdı. 20 Temmuz 1936'da imzalanan Montrö Sözleşmesi ile Boğazların egemenliği ve denetimi Türkiye'ye geçti. Türkiye'nin Boğazları silahlandırması kabul edildi.
*Hatay Sorunu: Hatay, 1921 yılında Fransa ile yapılan Ankara Anlaşması ile topraklarımız dışında kalmış, Lozan Anl.da bu durum değişmemişti. 1930'larda Fransa'nın Suriye Mandasını bırakmak istemesi üzerine Hatay konusu yeniden güncelleşti. Hatay 1938'de bağımsız devlet oldu, 1939'da Türkiye'ye katıldı.
Atatürk Döneminde Kurulan Birlikler:
*Balkan Antantı: Almanya ve Italya'nın hızla silahlanması ve Balkanlara doğru yayılmacı politika izlemesi üzerine Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya arasında 9 Şubat 1934'te kuruldu.
*Sadabat Paktı: Italya'nın Ortadoğu'daki yayılmacı politikası üzerine Türkiye, Iran, Irak ve Afganistan arasında 8 Temmuz 1937'de kuruldu.
ATATÜRKÇÜLÜK
Türk milletini tam bağımsızlığa, huzur ve refaha, Türk kültürünü çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmayı amaçlayan, temelleri Atatürk tarafından belirlenen fikir ve ilkelere Atatürkçülük denir.
ATATÜRK ILKELERI
*Cumhuriyetçilik: Egemenliğin millete ait olmasını ve halkın yönetime katılmasını öngören ilkedir.
*Milliyetçilik: Türk milletini içtenlikle severek yüceltmeyi öngörür.
*Halkçılık: Halkın kanun önünde eşitliğini ve hiçbir sınıfa ve zümreye ayrıcalık tanınmamasını öngören ilkedir.
*Devletçilik: Özel sektörün yeterli olmadığı durumlarda devletin ekonomik hayata atılmasını öngören ilkedir.
*Laiklik: Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılarak, din ve vicdan hürriyetinin devlet güvencesine altına alınmasını öngören ilkedir.
*Inkılapçılık: Atatürk ilke ve inkılaplarını benimseyip koruyarak devamlılığını sağlamayı öngören ilkedir.
ATATÜRK ILKELERININ ORTAK ÖZELLIKLERI:
*Türk toplumunun ihtiyaçlarından doğmuştur.
*Atatürk ilkeleri kendi içinde bir bütündür.
*Akla ve mantığa uygundur. *Gerçekçi, uyumlu ve tutarlıdır. |
