TURİZM OLAYI
Turizm, insanların sürekli konutlarının bulunduğu yer dışında yaptıkları seyahat ve gittikleri yerlerde geçici konaklamalarından doğan ihtiyaçlarının karşılanması ile ilgili faaliyetlerdir.
Turizme ekonomik ve sosyal bir olay özelliği kazandıran gelişmeler;
• Sanayinin gelişmesi,
• Kişi başına düşen gelir miktarının artması,
• Refah düzeyinin yükselmesi,
• Serbestçe kullanılan boş zamanların artması,
• Kültür düzeyinin yükselmesi,
• Ülkelerin izledikleri ekonomi politikaları,
• Uluslararası entegrasyonlar,
• Yaşam standardındaki artışlar.
Turizm olayının üç temel elemanı;
• Seyahati Yaratan Nedenler (Seyahat Motifleri)
• Dinamik Faktör :Ulaştırma
• Statik faktör :Konaklama
SEYAHAT MOTİFLERİ
I. İÇ MOTİFLER
• İş
• Merak
• Din
• Kültür, Eğitim, Öğretim
• Milli Kültür
• Dinlenme, Eğlence
• Spor
– Aktif Katılımlı Spor Amaçlı Seyahatler
– Pasif Katılımlı Spor Amaçlı Seyahatler
• Sağlık ve Tedavi
– Klimatizm
– Termalizm
– Üvalizm
• Snobizm
• Dost ve Akraba Ziyareti
• Toplantılara Katılma
II. DIŞ MOTİFLER
• Tanıtma, Reklam, Propaganda
• Yeni Turistik Bölge, Yöre ve İşletmeler
SEYAHAT OLAYININ YARATICI FAKTÖRLERİ
• Seyahat Etme İsteği
• Yeterli Satınalma Gücü
• Yeterli Boş Zaman
• Fiziki Hareket Kabiliyeti
TURİZM KAVRAMININ KÖKENİ
Turizm kavramının kökeni, Latince “Tornus” bir dönme hareketi, İngilizce “tour” (tur), dairevi bir hareket, bazı site ve yörelerin ziyareti, iş veya eğlence amacı ile yapılan yer değiştirme hareketleri, “touring” (turin) zevk için yapılan, eğitsel ve kültürel özellik gösteren seyahatler, Fransızca “tourner”, dönmek ve döndürmek;“tour”, hareket edilen yere dönmek şartıyla yapılan kısa ve uzun süreli seyahatler, Türkçe “seyyah” turist, “seyahat” turizm, “turistik” turizmle ilgisi olan
TURİZMİN TANIMI
Turizmin tanımlanması,
• Doğru istatistiklerin düzenlenebilmesi
• Uluslararası karşılaştırmalar yapılabilmesi
• Gerçek turizm gelir ve giderlerinin saptanabilmesi
• Takip edilecek turizm politikalarının belirlenmesi
için gereklidir.
TURİZMİN TANIMINDA FARKLI YAKLAŞIMLAR
YOLCU SEYAHAT ANLAYIŞI
Turizm ve turist kavramlarını bilimsel açıdan ele alan ilk yazarlar ortak noktalardan hareketle turizmi; yolcu kategorilerinin amaçlarına göre tanımlamışlardır. Sıralama metodudur.
TÜKETİM OLAYI ANLAYIŞI
Turizm bir değişim (mübadele) olarak kabul edilmiştir.
Kişisel gelirlerin kullanılması yoluyla bir tüketim faaliyeti olarak kabul edilir.
İSRAF – TAHRİP ANLAYIŞI
Turizm modern toplumun bir israfı ve doğanın tahribi olarak kabul edilir.
Şiddetle eleştirilmiştir.
DEĞER MÜBADELESİ ANLAYIŞI
Turizm ekonomik değerlerle, kültürel değerler arasında bir mübadele olarak kabul edilir.
Turizm bu anlayışta;
• Kaynaklarla insanları karşılaştıran,
• Gelişmiş toplum insanı ile gelişmekte olan toplum insanını karşılaştıran,
• Şehir insanı ile toprak insanını karşılaştıran
bir araç olarak kabul edilir
ARKAİK SOSYETEYE DÖNÜŞ ANLAYIŞI
İnsanların boş zamanlarını ilkel insanın yaşamındaki zevklerle (ata binme, balık tutma, avcılık) değerlendirmesidir.
KİTLE KÜLTÜRÜ ANLAYIŞI
İnsanların merak, macera ve kültürlerini geliştirme aracı
TURİZMİ ORGANİZASYON ARACI OLARAK KABUL EDEN ANLAYIŞ
Turizmi insanlar arası nötr ilişkiler sistemi olarak kabul eder.
Devletin tatillere müdahalesi, özel sektörün turizm endüstrisine müdahalesi
SOSYAL ANLAYIŞ
Turizm olayı; toplum içinde meydana gelir.
objektiftir
zorlayıcı özelliği vardır
ölçülebilir.
Turizm ekonomisi bakımından çok yönlü bir olay ve endüstri olarak turizm:
• İnsanların sürekli konutlarının bulunduğu yer dışında sürekli olarak yerleşmemek üzere,
• Sadece para kazanmak, politik veya askeri bir amaç izlememek üzere,
• Serbest bir ortam içinde,
• İş, meslek, din, sağlık, spor, dinlenme, eğlence, kültür, deneyim kazanma, snobik amaçlarla veya dost ve akraba ziyareti, kongre ve seminerlere katılmak gibi nedenlerle,
• Kişisel veya,
• Toplu olarak yaptıkları seyahatlerden,
• Gittikleri yerlerde 24 saati aşan veya o yerin bir konaklama tesisinde en az bir geceleme süre ile konaklamalarından ortaya çıkan iş ve ilişkileri kapsayan,
• Bir tüketim olayı,
• Sosyal bir olay,
• Ağır ve bütünleşmiş bir hizmet ve kültür endüstrisidir.
Kanada Turizm Komisyonu; 80 km toplam sürenin 12 ayı geçmemesi gerekmektedir. İş vb amaçlı rutin turlar kapsam dışındadır.
Ontorio Turizm Bakanlığı (Kanada); günübirlik turlarda sınır 40 km dir. Geceleme yapılan turlarda sınır yoktur. 12 ayı aşmamalıdır. İş vb amaçlı rutin turlar kapsam dışındadır.
Seyahat Endüstrisi Kuruluşu (ABD); Sınır 80 mil olarak belirlenmiştir.
New Hampshire Eyaleti (ABD); Kişinin hukuki anlamda yerleşim yeri dışındaki seyahatlerini kapsamaktadır. (uzaklık, zaman ve harcama miktarına bakılmamaktadır).
Tayvan Turizm Bürosu; Kişinin sürekli yaşadığı çevrenin dışına yapmış olduğu seyahatlerdir. 12 ayı geçmemelidir. Alışveriş, iş vb amaçlı seyahatler kapsam dışıdır.
Avusturalya Turizm Araştırmaları Bürosu; Geceleme dahil olan seyahatler için 40 km. ve en fazla 12 ay, günübirlik seyahatler 50 km. ve en az 4 saattir. İş vb. amaçlı rutin seyahatler ile gecelemeli seyahatlerde yapılan günübirlik seyahatler kapsam dışıdır.
Yeni Zelanda Turizm Danışma Kurulu; Kişinin sürekli yaşadığı bölge dışına geçici süreyle yaptığı gecelemeli seyahatlerdir.
Ulusal Turizm Yönetimi (Çin Halk Cum.); 6 aylık süreyi geçmemek şartıyla kişinin sürekli yaşadığı bölge dışına yapmış olduğu gecelemeli seyahatlerdir. Eğitim amaçlı seyahat eden devlet personeli ve askeri personel, geçici işçiler, eğitim amaçlı öğrenci seyahatleri kapsam dışıdır.
DİE (Türkiye); İkamet ettiği ülkeden başka bir ülkeyi en az 24 saat süreyle ziyaret eden kişidir.
Turizm Bakanlığı (Türkiye); İkamet ettiği yerin dışındaki bir yere seyahatini içeren faaliyetlerdir. Ülke içindeki seyahatleri 6 ay, yurtdışına yönelik seyahatleri ise 12 aydan az olmalıdır.
TURİSTİN TANIMI
Turizm ekonomisi bakımından yapılan tanıma uygun olarak turist;
• Turizmin tanımındaki özelliklere uygun olarak
• Belirtilen nedenlerin etkisi ile
• Belirli bir süre için seyahat eden
• Ziyaret ettiği yerde 24 saatten fazla kalan veya ülkenin bir konaklama tesisinde en az bir geceleme yapan,
• Mali gücü, zamanı ve fiziki kapasitesi sınırlı olan,
• Rahatına düşkün, geleneklerini koruyan, kesin temizlik ve belli bir konfor arayan,
• Maceraperest olmayan insandır.
1963 yılında Birleşmiş Milletler Roma’da düzenlediği konferansta milletlerarası bir ölçü içinde yabancı turist ve benzeri kavramların tanımlarını yapmıştır.
YABANCI ZİYARETÇİ
Bir ülkeye gelen ve konaklama süresi 24 saati aşan veya 24 saatten az olan bütün yabancı kişilerdir.
YABANCI TURİST
Sürekli konutunun bulunduğu ülkeden başka bir ülkeye turistik bir motifin etkisi ile giden, gittiği ülkede 24 saatten fazla süre ile kalan veya ülkenin konaklama tesislerinde en az bir geceleme yapan kişidir.
• Ülkede oturmayan yabancılar
• Yabancı ülkelerde oturan vatandaşlar
• Bakım ve onarım için ülkeye gelen veya geçici olarak uğrayan gemi ve uçak personeli ülkenin konaklama tesislerinden yararlanırlar ise,
turist olarak kabul edilirler.
YABANCI GÜNÜBİRLİKÇİ
Turistik bir motifin etkisi ile gittiği ülkede 24 saatten daha az kalan veya ülkenin bir konaklama tesisinde geceleme yapmayan kişidir.
• Denizyolu ile gelen aynı gün ülkeden ayrılan günlük ziyaretçiler (kurvaziyer yolcular)
• Karayolu ile gelen aynı gün ülkeden ayrılan günlük ziyaretçiler
• Gittikleri ülkede günlük olarak kalan gemi ve uçak personeli
günübirlikçi kabul edilir.
TURİST OLMAYAN YABANCILAR
Bir ülkeye değişik nedenlerle gelen, turist ve günübirlikçi kabul edilmeyen ve turizm istatistiklerinde yer almayan yabancılardır.
• Sınır işçileri
• Uluslararası göçebeler
• Transit yolcular
• Mülteciler
• Ülkede bulunan askeri birlik personeli
• Konsolosluk temsilcileri
• Yabancı diplomatlar
• Göçmenler
TURİZMİN SINIFLANDIRILMASI
Turizm insanların değişik istek ve ihtiyaçlarından doğduğundan birbirinden farklı birçok turizm tipi ve şekli vardır.
TURİZM TİPLERİ
İnsanları turizme katılmaya yönelten motifler bakımından ortaya çıkan turizm türlerini turizm tipleri olarak ifade edebiliriz.
REKREASYON TURİZMİ
• Kültürel turizm
• Sportif turizm
• Av turizmi
• Dost ve akraba ziyareti
• Özel ilgi turizmi
• Festival turizmi
İŞ TURİZMİ
• Kongre Turizmi
• Teknik Turizm
• Toplantı Turizmi
• Fuar ve Sergi Turizmi
• Seminer Turizmi
SAĞLIK TURİZMİ
• İklim Tedavisi (Klimatizm)
• Su ve Kaplıca Turizmi (Termalizm)
• Şifalı Bitki ve Meyveler (Üvalizm)
• Deniz Banyoları
• Kutsal Yer Ziyaretleri
TURİZM ŞEKİLLERİ
Seyahat şekline göre turizmin sınıflandırılmasıdır.
I. ULAŞIMARAÇLARI BAKIMINDAN TURİZM ŞEKİLLERİ
• Havayolu ile Yapılan Turizm
• Tarifeli seferler
• Tarifesiz seferler (Charter)
• Denizyolu ile Yapılan Turizm
• Kurvaziyer turizm
» Gemi
» Feribot
• Yat turizmi
» Mürettebatlı
» Mürettebatsız
• Demiryolu ile Yapılan Turizm
• Karayolu ile Yapılan Turizm
• Otomobil
• Otobüs
• Motosiklet
• Bisiklet
• Yaya
• Akarsu Turizmi
• Gemi
• Feribot
• Yat
• Kano (Rafting)
GİDİLMESİ HEDEF ALINAN YER VE FAALİYETİN AMACI BAKIMINDAN TURİZM ŞEKİLLERİ
• Banyo Turizmi
• Dağ Turizmi
• Kayak Turizmi
• Kış Turizmi
• Yayla Turizmi
• Çiftlik Turizmi
ZAMAN ELEMANININ BİR FONKSİYONU OLARAK TURİZM ŞEKİLLERİ
• Tatil (Konaklama) Turizmi
• Hafta Sonu Turizmi
• Günübirlik Turizm
MEVSİMLER BAKIMINDAN TURİZM ŞEKİLLERİ
• Yaz Turizmi
• Kış Turizmi
• Yarı Mevsim Turizmi
SEYAHATE KATILANLARIN OLUŞTURDUĞU GRUPLARIN BOYUTU BAKIMINDAN TURİZM ŞEKİLLERİ
• Kişisel Turizm (Aile Turizmi )
• Kitle Turizmi (Grup Turizmi)
ORGANİZASYON ŞEKLİ BAKIMINDAN TURİZM ŞEKİLLERİ
• Kişilerin Doğrudan Doğruya Seyahat Etmeleri
• Bir Seyahat Aracısının Organizasyonunda Seyahat Etmeleri
Seyahat Aracıları
» Tur Operatörleri
» Seyahat Acentaları
KONAKLAMA ŞEKLİ BAKIMINDAN TURİZM ŞEKİLLERİ
• Otelde Yapılan Konaklamalar
• Otel Dışı Tesislerde Yapılan Konaklamalar
Para Otelcilik;
» Kampingler
» İkinci konutlar
» Akraba yanı
» Tatil köyleri
» Kır evleri
» Karavanlar
KİŞİLERİN YAŞ DURUMLARINA GÖRE TURİZM ŞEKİLLERİ
• Gençlik turizmi ( 0 – 21 Yaş )
• Aktif Yaş Turizmi ( 21 – 55 Yaş )
• Üçüncü Yaş Turizmi ( 55 - + Yaş )
TURİSTİK TÜKETİM AŞAMALARINA GÖRE
• Aktif Turizm (Dinamik Turizm)
Turizmin seyahat ve ulaşıma ayrılan kısmı
• Reseptif Turizm (Statik Turizm)
Konaklama, yiyecek-içecek hizmetleri ile alışveriş ve eğlenceyi kapsar
TURİSTİK HAREKETLERİN ÖZNESİNE (YÖNÜNE) GÖRE TURİZMİN SINIFLANDIRILMASI
TURİZM
İÇ TURİZM DIŞ TURİZM
AKTİF DIŞ TURİZM PASİF DIŞ TURİZM
İÇ TURİZM
İnsanların kendi ülkeleri içinde gerçekleştirdikleri seyahatlerden doğan faaliyetler ve hizmetler
DIŞ TURİZM
İnsanların kendi ülkeleri dışında gerçekleştirdikleri seyahatler ve konaklamalardan doğan faaliyetlerin bütünüdür.
• Aktif Dış Turizm (Incoming Tourism)
• Pasif Dış Turizm (Outgoing Tourism)
Turist Yollayan Ülke Turist Kabul Eden Ülke
Turist Deposu Turistik Destinasyon
Turizm Mahreci Turizm Mahalli
KATILANLARIN EKONOMİK GÜÇLERİNE GÖRE TURİZMİN SINIFLANDIRILMASI
• Lüks Turizm
• Yaygın Turizm
• Sosyal Turizm
TURİZMİN GELİŞMESİ VE GELİŞME NEDENLERİ
Gelişmenin Özellikleri
• Hacim Yönünden Gelişme (Fiziki Büyüme)
Turizme katılan sayısında ve yapılan turistik tüketim harcamalarındaki fiziki büyüme,
• Hızlı Gelişme
Turizme katılan sayısında ve turistik tüketim harcamalarında yıllık artış oranlarındaki yüksek oranlar
Gelişme ile birlikte yeni buluşlar, yeni uygulamalar ve kavramlar gündeme gelmektedir
• Charter Seferleri
• Yeni Mimari Stiller
• Yeni Turistik Ürünler
• Yeni Hukuki Mülkiyet Şekilleri
» Çoklu Mülkiyet
» Devre Mülk Sistemleri
• Dikey ve Yatay Bütünleşmeler
• Yumuşak Turizm (Soft Turizm)
• Sürdürülebilir Turizm (Sustainable Tourism)
TURİZMDEKİ YAPISAL DEĞİŞME
Turizmin İç Yapısındaki Değişmeden Doğan Gelişme
Aristokratik Turizm Sosyal Turizm
Kişisel Turizm Kitle Turizmi Kişisel Turizm
• Aristokratik Turizm
• Sosyal Turizm
• Kişisel Turizm
• Kitle Turizmi
Turizmin Demokratize Olması
Turizmin geniş halk kitlelerine yayılarak, turizme katılanların sayısının artması
Turizmin Planetize Olması
Turizmin kıtalararası bir özellik kazanması ve uzak mesafeli seyahatlerin yoğunluğunun artması
TURİZMİN TARİHİ GELİŞİMİ
• İlk Çağlarda Turizm
• Sağlık ve kültürel yer ziyareti
• Üst düzey yönetici, elçi ve zenginlerin seyahatleri
• Merak faktörü
• Romalılara has bir olay
• Ortaçağ Turizmi
• Sosyal ve ekonomik düşüncede dinin etkisi
• Dini motif
• Tabiat aşkı
• Marko Polo’nun seyahati
• İslamiyetin doğuşu
• Loncalar sistemi
• 1000 yılında kıyametin kopmamamsı
TURİZMİN TARİHİ GELİŞİMİ
• Rönesans Döneminde Turizm (XV. YY)
• İtalya ve Roma sanat, kültür ve bilim merkezi
• İtalya ve Roma’ya yönelik turistik hareketler
• Kültür turizmi
• Eğitim ve öğretim amaçlı seyahatler
• Gençlik turizmi
• Yakın Çağda Turizm
Bu çağda turizm hızla gelişmeye başlamıştır
XIX yy. Ortasından I. Dünya Savaşına Kadar Olan Dönemde Turizmin Hızla Gelişmesinin Nedenleri
• Teknik
• Edebiyat ve Felsefe
• Demografik Şartlardaki Değişme
• Demokratizasyon Hareketi
• Sergiler
Turizm 1914 Yılına Kadar Gelişmiş, Fakat Gelişme Sınırlı Kalmıştır. Çünkü Turizme;
- Zamanı bol, kültür düzeyi yüksek, varlıklı sınıf katılabilmiş,
• Turistik donatım zenginlere ve zamanı bol olanlara göre ayarlanmıştır.
I. Dünya Savaşı Sonundan Günümüze
• Kitlevi bir turizm hareketi izlenmiş,
• 1930 Dünya Ekonomik krizi ve II. Dünya Savaşı turizm hareketlerini geçici olarak olumsuz etkilemiştir.
Gelişmeyi;
• İç Faktörler,
• Dış Faktörler
sağlamıştır.
DIŞ FAKTÖRLER
• Psikolojik Faktör (Savaş)
• Savaşta insanların kitle halinde hareket etmesi
• Savaş sonrası savaştıkları yerleri görme isteği
• Teknik Faktör
• Ulaştırma Araçlarındaki Gelişme
» Hız Artışı
» Kapasite Artışı
• Sanayi Şehirleri
Büyük, kalabalık, gürültülü atmosferi değiştirme isteği
• Sosyal Mevzuattaki Değişmeler
Ücretlerin yükselmesi, çalışma sürelerinin kısalması, ücretli tatil hakkı
• Uluslararası Entegrasyonlar
• Uluslar arası ilişkilerin gelişmesi
• Sermaye ve emek faktörünün ülkelerarası mübadelesi
• Üretim faktörlerinin ülkelerarası dengeli dağılımı
• Para Operasyonları
• Paranın Devalüe Olması
• Paranın Revalüe Olması
• Ekonomik Faktör
Refah düzeyinin yükselmesi
• Propaganda ve Reklam
İÇ FAKTÖRLER
• Turizmin Demokratize Olması
Turizmin geniş halk kitlelerine yayılması ve daha düşük gelirlilerin turizme katılması
• Turizmin Planetize Olması
Gelişme eksenlerinin değişmesi, uzak mesafeli destinasyonlara gidilmesi, turizme kıtalararası özellik kazandırmıştır.
• Yeni İstasyonların Turizme Açılması
• Seyahat Amaçlarındaki Değişme
Dinlenme amaçlı seyahatler artmış, turistik ürün çeşitlerinin artması turizmi mevsimini genişletmiştir
TURİZMİN GELECEK PROJEKSİYONU
Turizm gelecekte de devam edecektir. Nedenleri;
• Hareketlilik,
• Demografi,
• Çalışma Hayatı,
• Gelir ve Refah Düzeyi,
• Gençlik Faktörü,
• Üçüncü Yaş Dönemi,
• Psikolojik Nedenler ve Alışkanlıklar
DÜNYADA VE TURİZMDE DEĞİŞME EĞİLİMLERİ
YAPISAL DEĞİŞME EĞİLİMLERİ
• Ekonomik Gelişmeler
Küreselleşme eğilimleri, bölgesel entegrasyonlar, dünya ticaretinde görülen gelişmeler, boş zaman artışı
• Sosyo-kültürel Faktörler
Üretim ve tüketimde çeşitlilik artışı,eğitim düzeyinin yükselmesi, refah ve yaşam kalitesine önem verilmesi, doğal ve sosyo-kültürel çevreye duyarlılık
• Demografik Gelişmeler
Artan yaşlı nüfus ve erken emeklilik, uzun süreli ve mesafeli seyahatler
• Politik Gelişmeler
Ülkelerarası siyasi gerginlikler, bölgesel istikrarsızlıklar
• Teknolojik Gelişmeler
Bilgisayarlı rezervasyon sistemlerinin (CRS) gelişmesi, ulaştırma imkanlarının kolaylaşması
TURİZM ENDÜSTRİSİNDEKİ DEĞİŞME EĞİLİMLERİ
• Tur Operatörlüğünde Yapısal Değişme
Yatay ve dikey bütünleşmeler,seyahat tekelleri, ihtisas acentacılığı
• Turizm Pazarlamasındaki Değişiklikler
Pazarın şeffalaşması, CRS, turistik ürün arzında rekabet
• Hava Taşımacılığının Serbestleşmesi
Ulusal hava yollarının rekabet şansı azalacak, girdi maliyetleri artacak, turizm gelirlerinin çoğu yurt dışında kalacak, yeni ve tali hatlar, uzak mesafeli seyahatler
• Talebin Niteliğindeki Değişme
Standart turist tipi hızla değişecek
Geleceğin Turisti;
• Daha bilinçli,
• Fiyat ve kalite konusunda daha duyarlı,
• Çevre kalitesine turist güvenliğine önem veren,
• Doğa ile bütünleşen,
• Sık seyahat etme alışkanlığında,
• Yükselen eğitim düzeyine paralel olarak kültür ağırlıklı turizme ağırlık veren,
• Aktif katılımlı spor turizmi türlerini tercih eden,
• Kendi seyahatini organize eden,
• Farklı seyahat eğilimleri ile turistik ürün çeşitliliği arayan bir özellik taşıyacaktır. | 