Kan Grupları - Kan Alışverişi, Kan Vermenin Önemi ve Faydaları
Kan Alış Verişi
Kan genel özellikleriyle tüm insanlarda aynı yapıda olmasına rağmen tüm insanlar birbirine kan veremez. Kan nakli sırasında kan grubunun uyması gerekir. Aksi takdirde nakil yapılan kişinin hayatı tehlikeye girebilir.
İnsanlarda dört farklı kan grubu bulunmaktadır. Bu kan grupları A, B, AB VE 0 şeklinde isimlendirilir. Bu gruplar arasındaki kan alışverişinde her gruptan kan alamazlar. AB grubu tüm gruplardan kan alabilirken kendi grubu dışında kan veremez.
A kan grubu
* 0 ve A kan grubundan kan alabilir. A ve B kan grubuna kan verebilir.
(A-A)
0 kan grubu
* Tüm kan gruplarına kan verilebilirken, sadece 0 kan grubundan kan alabilir. 0 kan grubu genel vericidir (0–0)
B kan grubu
* 0 ve B kan grubundan kan alabilir. AB ve B grubuna kan verebilir.
(B-B)
AB kan grubu
* Tüm kan gruplarından kan alabilirken, sadece AB kan grubundan kan verebilir. AB kan grubu genel alıcıdır
Kan grupları en uygun kan alışverişi, her bireyin kendi kan grubuyla yaptığı alışveriştir. Buna İDEAL KAN ALIŞVERİŞİ denir.
Kan alışverişinde; kan gruplarının yanı sıra RH faktörü de önemlidir. Rh bazı insanların alyuvarlarında bulunan özel bir proteindir. İlk defa Rhesus macasus türü maymunda keşfedildiğinden, maymunun ismindeki ilk harfleri kullanılarak bu proteine RH denilmiştir. Alyuvarların RH proteini taşıyan kan RH(+) , Rh proteini taşımayan kan RH (-) ‘tır. Kan alışverişinde Rh faktörlerinin de aynı olmasına dikkat edilmelidir. Rh (+) kan grubuna sahip olan kişiler, RH (-) kan grubuna sahip olan kan veremez. Ancak RH (-) kan grubuna sahip olan kişiler, RH (+) kan grubuna sahip kişilere kan verebilir.
Kan bağışının önemi
—kemik iliğinin yağlanmasını önler
—kandaki yağ oranını düşürür.
—vücutta yeni kan hücrelerinin oluşmasını sağladığı için vücut canlılık kazanır.
—kalp krizi ihtimalini % 90 azaltır.
—baş ağrısı , stres , kaşıntı , tansiyon yargunluk ve alerjik reaksiyonlara ii gelir
Hastanelerde gerekli tedavilerin yapılabilmesi için kan bağışına ihtiyaç vardır.Yapılacak kan bağışları insanların hayatını kurtarır. Kan bağışı yapan kişi , her kan verildiğinde AIDS , Hepatit B , Hepatit C ve kan grubu taramasından ücretsiz olarak yararlanmış olur.
Kan Bağşının önemine dair diğer maddeler:
Kan Acil değil Sürekli bir ihtiyaçtır.
Kan üretilemeyen bir dokudur ve halen tek kaynağı sağlıklı bağışçılardır.
Kan bağışı hem toplumsal hem kişisel açıdan çok önemlidir. Eğer kan verir isek vücut yeni kan üretir ve bu vücut için yararlıdır.
Her yıl binlerce insan, bir kaza ya da hastalık sonucunda kan bulamadığı için hayatını kaybediyor. Buna karşılık yapılan araştırmalar, yaklaşık 72 milyon insanın yaşadığı Türkiye’de yıllık kan bağış oranının, nüfusun %1′i kadar olduğunu gösteriyor. Oysaki kan bağışı, kan bekleyen binlerce insanın hayatını kurtarmanın yanı sıra, bağış yapan kişinin sağlığını da olumlu yönde etkiliyor.
Kan Bağışı Yaşam İçin Yapılan Bir Armağandır Ülkemizde her yıl 2 milyona yakın kan ihtiyacı vardır.Bu ihtiyaç çoğunlukla hastaların yakınlarından ve acil durumda sağlanabilmektedir.
18 ve 65 yaş arası olan sağlıklı bulaşıcı hastalığı veya riski olmayan 50 kg üzerinde kişiler kan bağışlayabilirler.
Yılda üç kez kan bağışı yapılabilir. Sağlıklı kişilerin yılda en az 2 kez bağışı yapmasıyla ülke ihtiyacı karşılanabilmektedir. Ancak düzenli olarak kan bağışlayan kişi sayısı çok azdır.
Kan Vermenin Önemi
”Kanamalı bir hastada ya da büyük bir ameliyatta 6-8 ünite kana ve 4-5 ünite taze donmuş plazmaya ihtiyaç vardır. Problemli gebelik dönemi geçiren ya da kanamalı hamile bir kadının yaşamını sürdürebilmesi için kan ve kan ürünlerine gereksinim duyar. Hayatları boyunca kan ve kan ürünlerini almak zorunda olan hemofili ve talesemi hastaları sizlerin kan bağışınızı bekliyor. Yenidoğan ve kanın değişmesi için çok taze kana ihtiyacı olan bebekler sizin kanınızı bekliyor. Ağır böbrek hastalarının yaşamlarını sürdürebilmeleri için kan ve kan ürünlerine ihtiyaçları var. Kan yapılamayan tek ilaçtır. Bir gün siz de kan ve ürünlerine gereksinim duyabilirsiniz. Bağışladığınız her kanla ücretsiz olarak kan grubu tespit edilerek, hepatit B, hepatit C, frengi ve AIDS testleri de yapılmaktadır.”
Kimler Kan Verebilir?
18 yaşını doldurmuş, 65 yaşından küçük sağlıklı herkes. Ancak bağışçıların sağlık sorgulamasından ve temel bir muayeneden geçirilmesinin ardından kimlerin kan verebileceği tespit edilir. 18 yaşından küçük, yakın zamanda sarılık hastalığı geçirmiş, önemli ve sürekli bir hastalığı olanlar başta olmak üzere incelemeler sonucunda kan vermesi uygun görülmeyenlerden kan alınamaz.
Kimler Kan Veremez?
1. Hepatit B (Hiçbir zaman kan veremezler)
2. Hepatit C (Hiçbir zaman kan veremezler)
3. AIDS (Hiçbir zaman kan veremezler)
4. Sıtma (Tedavinin sağlanmasından 3 yıl sonradan itibaren kan verebilirler)
5. Frengi geçiren hastalar iyileşmeden 1 yıl sonra kan verebilirler.
6. Creutzfeldt-Jacob hastalığı olanlar hiçbir zaman kan veremez.
7. Chagas Hastalığı ( Alınan kan sadece fraksinasyon amaçlı kullanılabilir)
8. Tüberküloz (Tedavinin sağlanmasından 5 yıl sonra kan verebilirler)
9. Diabet (İlaç kullanmayan veya ilaç kullandığı halde kan şekeri regüle edilmiş olanlar kan verebilir)
10. Anemi (Anemi teşhisi konmuş kişiler kan bağışçısı olamazlar)
11. Gebeler kan veremez. Doğum veya gebeliğin sonlan(dırıl)masından 6 hafta sonra kan verebilirler.
12. Koroner kalp hastalığı angina pektoris ciddi kardiyak aritmi serebrovasküler hastalıklar arteriyal tromboz veya rekküren venöz trombozu olan kişiler kan veremezler.
13. Allerji ( Astım hastaları kan veremez. Polen allerjisi olanlar ise sadece allerjileri oldukları dönemde kan veremezler.)
14. Otoimmün hastalığı olanlar kan veremezler.
15. Kanama diatezi (Kanama eğilimi) olanlar ömür boyu kan veremezler.
16. Bronşit (Kronik bronşit hastaları kan veremez)
17. Kronik nefrit ve pyelonefritli hastalar kan veremez. Akut glomerulonefrit geçirmiş olanlar ise iyileşmeden 5 yıl sonra bağış yapabilir.
18. Malign (Habis) hastalığı olanlar gönüllü donör olarak kabul edilmezler.
19. Brusella almış olanlar tam iyileşmeyi takiben iki sene sonra kan bağışı gönüllüsü olabilirler.
20. Epilepsi hastaları kan veremezler.
21. Osteomyelit geçirmiş hastalar tam düzelmeden 5 yıl sonra kan verebilirler.
22. Cerrahi: Büyük ameliyatlardan sonra 6 ay boyunca kan bağışı alınmaz.Mide rezeksiyonu geçirenler ise hiçbir zaman donör olamazlar.
23. Transfüzyon: Kan veya kan ürünü alan donörler 1 yıl boyunca kan veremezler.
24. Attenüe virus aşısı yapılmış olanlar 3 hafta kan veremez.( Su çiçeği sarı humma kızamık kızamıkçık oral polio kabakulak)
25. Ölü bakteri aşısı olanlar 5 gün donör olamazlar.( Kolera tifo antrax)
26. İnaktif virus aşısı ve toxoid alanlar ise 3 gün kan veremezler ( Polio-injeksiyon influenza rabies difteri tetanoz)
Kan Vermenin Faydaları:
* Kemik iliğinin yağlanmasını önleyip, kan yapımı canlı tutulur.
* Verilen kanın yerine, anında vücuttan genç hücreler dolaşımına katıldığı için, bağışçı daha dinç ve canlı olur.
* Kandaki yüksek yağ oranı düşer.
* Kan bağışı kalp krizi ihtimalini %90 azaltır.
* Kan bağışlayan kişide baş ağrısı, stres, yüksek tansiyon, yorgunluk gibi rahatsızlıkların giderilmesinde çok büyük katkısı olur.
* Kan bağışçısı her kan verdiğinde: AIDS , Hepatit B , Hepatit C , Sifiliz Kan grubu taramasından ücretsiz olarak yararlanmış olur.
* Trafik kazasında yaralanan bir kimsenin, kan uyuşmazlığı olan bir bebeğin, kan bulunmazsa ölecek bir hastanın sizin verdiğiniz kanla kurtulmasının, size verdiği manevi duygu ölçüsüzdür. Bağışınız çok insancıl ve onurlu bir davranıştır. | 
