Fay Hattı Nedir?
Ülkemizdeki ve Dünya üzerindeki fay hatları hakkında bilgi
Levha: Dünya’nın yüzeyi kesintisizmiş gibi görünmesine rağmen, dev boyuttaki birbirine geçen parçalardan oluşmaktadır. Bu parçaların her birine levha denir.
Yerkabuğunu oluşturan okyanus ve kıta parçaları (ki bunlara “levha” diyoruz), bir gölün üzerine serpiştirilmiş sallar gibi birbirlerine çarparlar, birbirlerinin altına girerler veya birbirlerine sürtünüp, sıyırarak hareket ederler. Hareket hızları, yılda 3 cm ila 15 cm arasındadır.
DÜNYAMIZI OLUŞTURAN ANA LEVHALAR
· Avrasya levhası, Afrika levhası, Arap Levhası,
· Kuzey Amerika Levhası, Güney Amerika Levhası
· Hindistan Levhası, Antarktika Levhası,
· Avustralya Levhası, Pasifik Levhası,
· Nazaka( Naska) Levhası, Filipin Levhası,
· Kokos levhası, Karayip Levhası, Skotya Levhası gibi.
Not: Dünya üzerindeki volkanik alanlarla; deprem bölgeleri, fay hatları, genç kıvrım dağları ve sıcak su kaynakları arasında bir paralellik vardır. Bu alanların çoğu Kıta veya levha sınırlarında yer alır. Genç sıradağlar, Volkanlar, volkanik ada yayları, Okyanus ortası sırtları, Büyük trans form faylar, grabenler, sıcak su kaynakları, deprem zonlarının hemen hepsi bu hatlardadır. Sebebi bu alanlarda yer kabuğunun hareket halinde olmasıdır.
Yerküre’nin üst katmanları, bir bütün halinde olmayıp, sürekli hareket halinde olan levhalardan oluşuyor.Hareketin sebebi: Manto’daki ısı akımlarının neden olduğu bu hareketler sırasında levhalar birbirinden uzaklaşır, birbirlerine çarpar veya birbirlerini sıyırırlar.
Bu hareketlilik sonucunda, levha sınırlarında, uzun zaman dilimleri ile baktığımızda yeni okyanuslar, yeni kıtalar, sıradağlar ve yanardağlar oluşur. Depremler ve volkanik aktivitelerin nedeni de tüm bu hareketliliktir ve levha sınırlarında oluşmalarına şaşmamak gerekir.
Arabistan levhası kuzey-kuzeydoğu doğrultusunda yılda 4.5 cm hızla ilerleyerek, Anadolu levhasını devamlı sıkıştırmaktadır.. Türkiye’de meydana gelen depremlerin esas nedeni de, Arabistan levhasının bilinen bu hareketidir.
Fay hattı nedir?
Tarih 17 Ağustos 1999, yer Gölcük sabah saat 03:02 gibi meydana gelen 7,5 büyüklüğündeki deprem belkide hayatımızda görebileceğiniz en büyük felaketi yaşattı bize. Resmi olmayan bilgilere göre yaklaşık 50.000 vatandaşımızı kaybettik. O gün bu gündür heran deprem olabilir korkusu ve gerçeğiyle yaşıyoruz, yaşamalıyızda. Fay hattı terimini o günlerde sıkça duyduk. Fay hattı, depremle yakın bir anlam ilişkisi vardır. Şimdi bu iki terimi bir inceleyelim. Deprem; Yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yer yüzeyini sarsma olayına deprem denilmektedir. Fay hattıda; Yerkabuğunu oluşturan kayaçlarının zıt yönlü sıkıştırma ya da gerilme kuvvetlerinin etkisiyle kayaçların bir yüzey boyunca kırılması, büyük toprak kütlelerindeki kırılmalar sonucu oluşan iki parçanın birbirininden izole olarak bağımsız hareket edebilme özelliği kazanmasıdır. Fay hattı yer altında, iki bloğu birbirinden ayıran bir bölgedir
Ülkemizdeki fay hatları hangileridir?
1- Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF)
2- Doğu Anadolu Fay Hattı (DAF)
3- Batı Anadolu Fay Hattı (BAF)
Fay türleri nelerdir?
Üç tür fay vardır bunlar şunlardır:
1- Normal fay
2- Bindirme fayı
3- Yanal atımlı fay
Normal Fay nedir?
Kırıklardan üstte olan bloğun aşağıya doğru hareket etmesidir. Etkiledikleri bölgenin uzamasına neden olurlar.
Bindirme fayı nedir?
Bindirme fayı'da iki kırık bloktan birinin diğerinin üstüne bindirmesidir. Etkiledikleri bölgenin veya alanın daralması neden olurlar.
Yanal atımlı fay nedir?
Blok yatay biçimde hareket eder. Hareket sadece yatay olur. Etkiledikleri bölgeyi daraltır veya uzatırlar.
Deprem sırasında fay hattında neler olur?
Deprem, fay hattı üzerinde meydana gelir. Aslında bir çatlak olan bu hattın sağ ve sol tarafında kalan blokların belirli yönlere doğru kaymaya başlamasıyla, çatlak genişler.
Kaynak: http://www.forumdas.net/kisaca/dunya-uzerindeki-fay-hatlari-78315/ http://fayhatti.nedir.com/
|
