Güneş Çarpması ve İlk yardım

Güneşte fazla kalma sonucu ortaya çıkar. Güneş çarpması olarak da bilinir. Kazazede aşırı terlemektedir ya da terlemiştir. Vücut sıcaklığı 40 derece ya da üzerinde olabilir. Nabız hızlı, bilinç bulanıktır. Aşırı susuzluk hissi, halsizlik ve ağrılar vardır.

Bilinç kapalı ise;

* Kazazede gölge, serin bir yere taşınır.

* ABC kontrol edilir, serinletilir.

Bilinç açık ise;

* Kazazede serin bir yere taşınır, yarı oturur pozisyon verilir.

* Su serpme, ıslak havlu ve hava akımı kullanılarak (yelpaze, vantilatör vb.) serinletilir, su ve * alkolsüz içecekler verilir.

* Fazla giysileri çıkarılır.

GÜNEŞ ÇARPMASI (Sıcak çarpması)

Son zamanlara kadar, güneş çarpmasıy­la, sıcak çarpması ayrı iki durum kabul edilmekteydi. Bu görüşe göre: Tropikal iklimlerde de Kuzey Avrupa’da çelik fı­rınları çalışma koşularında da sıcak çarpmasının nedeni, çevresel aşırı sıcak­tı. Güneş çarpması ise, inanışa göre,güneş ışınlarının, baş veya omuriliğe et­kisiyle oluşurdu. Aslında, böyle bir du­rum söz konusu olamaz; güneş ışınla­rının, ısı yaratmak dışında bir etkisi bu durumda düşünülemez. Bundan ötürü, başı güneşten koruyan herhangi bir ön­lemin yararı, saçsız bir kafanın yanma­sını ve gözlerde aşırı parlak ışığın zarar­larım önlemekten ileri gidemez. Belirtileri: Güneş veya sıcak çarp­ması aynı durumu belirten iki ayrı de­yimdir. Neden, sıcak ve özellikle bu sı­cağı daha etkili kılan, nemli bir atmos­ferdir. Başlangıçta, tuz kaybına yol açan aşırı terleme ve bunun sonucu olan ağ­rılı kas krampları ve dolaşımı bozacak nitelikte kan koyulaşması görülür. İleri evrelerde, tüm ısı ayarlayıcı sistem bo­zulur, terleme durur ve delirium ile ko­ma da, ciddî vakalarda, ölümün yaklaş­tığını haber verir. Hafaf vakalarda, şid­detli veya hafif baş ağrısı, terleme, kramplar, aşırı uyarılabilme ve yorgun­luk görülür.
Tedavi: Hastayı serin bir yere taşı­mak ve ağız ya da damar yoluyla, bol miktarda normal tuzlu su (yarım litre su içinde bir çay kaşığı tuz) vermek gere­kir. Ağır vakalarda, çıplak gövde ıslak bir çarşafa sarılmalı ve vücut ısısı 38,9 dereceye düşene kadar yelpazelenmeli-dir. Delirium, terlemenin durması ve 40,6-41,7 derecenin üstü ateş, kötü işa­retlerdir. Bazı kişiler, güneş çarpmasına daha yatkındırlar.

Öğle güneşinden sakınmak, uygun giysiler seçmek vb. gibi basit bilinen ön­lemler dışında, yapılacak başka şey yok­tur. Bir bölgede yaşayan insanların giy­sileri de o bölgenin koşullarına uyacak şekildedir. “Hafif sabah kahvaltısı et­mek” ya da “hafif ve hava geçiren giy­siler giymek” gibi öneriler faydalıdır