Tübitak - 4006 Bilimsel Araştırma Projeleri

Bu tür projelerin ana aşamaları şunlardır:

1. Araştırma Sorusu Bulma
Öğrencilerin araştırma sorusu bulmak için çevrelerini sorgulaması gerekir. Bazen çevrede gözlem yapmalarını sağlamak, bazı noktaları merak etmeleri ve sorgulamaları için yararlı olabilir. Öğrencilerin araştırma-öğrenme isteği duymaları için soruların bilmedikleri konular hakkında olması gerekir. Araştırma soruları basit olabilir, önemli olan, öğrencilerin cevapları bilmemeleri ve bilimsel süreci uygulayarak öğrenmeleridir.
Araştırma sorusu test edilebilir olmalı ve veri toplamaya imkân tanımalıdır. Araştırma sorusu şu örneklerdeki gibi olabilir:

• Hangi bulaşık sabunu yağ lekelerini temizlemede daha etkilidir?
• Hangi kâğıt havlu daha emicidir?
• Karıncalar kokuya nasıl tepki verir?
• Muhabbet kuşları hangi tür yemlerden daha çok hoşlanır?
• Seçilen bir çiçek için en uygun su miktarı ne kadardır?
• Değişik türdeki elmalar eşit sayıda çekirdeğe sahip midir?
• Matematikteki altın oran ile insan vücudunun hangi ölçüleri açıklanmaktadır?

2. Araştırma Tasarlama
Soruya karar verdikten sonra, araştırmayı tasarlamak gerekir. Araştırmalarda deney, gözlem veya anket yoluyla veri toplanır. Bazı araştırma sorularını cevaplamak için gözlem yoluyla veri toplamak yeterli olur.

Örneğin, “Değişik türdeki elmalar eşit sayıda çekirdeğe sahip midir?” sorusunu cevaplamak için değişik türde elmaları keserek çekirdeklerini saymak ve karşılaştırmak yeterlidir. Bu tür araştırmalar bilinmeyen bir olayın gözlenerek keşfedilmesine yöneliktir. Diğer yandan, bazı araştırma sorularını cevaplamak için sadece gözlem yapmak yeterli değildir, denemek ve deney içinde değişik şartları gözlemek gerekir.

Örneğin, “Hangi kâğıt havlu daha emicidir?” sorusu sadece kâğıt havlulara dokunarak veya bakarak cevaplanamaz. Bir deney tasarlanarak her kâğıt havlunun test edilmesi gerekir.

3. Veri Toplama ve Yorumlama
Deneyde olanlar ya da olayın kendisi gözlenerek veri toplanır. Veriler ilk anda pek anlamlı gelmeyebilir. Düzenlenmeleri ve yorumlanmaları gerekir. Düzenleme yapılırken tablolar ve grafikler ya da şekiller yardımcı olur. Değişik şekillerde sınıflandırmalar ve karşılaştırmalar yapılabilir. Veriler düzenlenip karşılaştırıldığında bazen değişik örüntüler ve sonuçlar fark edilebilir ve artık veriler hakkında konuşmaya başlanabilir.

Veriler hakkında konuşulması aslında onların yorumlanması demektir. Veriler yorumlandıkça yeni bilgiler oluşturulur ve başlangıçta sorulan sorular cevaplanacak duruma gelir. Araştırma sorusu toplanan verilere ve yorumlara dayanarak cevaplanamıyorsa durum aynen açıklanır ve nedenleri tartışılır. Elde edilen sonuçlara dayanarak önerilerde bulunulabilir.

4. Sunum
Araştırmanın, tamamlandıktan sonra yazılı ya da görsel olarak sunulması önemlidir. Bazı araştırmaların sonunda rapor yazılarak her aşama açıklanır. Bazı araştırmalarda poster hazırlanarak aşamalar daha kısa bilgilerle ve görsel yolla sunulur.

TÜBİTAK Bilim Fuarları’nda öğrencilerden projelerini tanıtan bir poster hazırlayıp sunmaları beklenmektedir.

kaynak: teknolojivetasarim.org