Elektromotor Kuvvet (EMK)

Elektromotor kuvvet (EMK) : Bir üretecin devre dışında, uçlarıarasında ölçülen değere EMK denir ve EMK E harfi ile belirtilir. Birimi volt’ tur.

Gerilim: Üretecin uçlarına bir almaç bağlandığında üretecin uçlarıarasında ölçülen değere gerilim adıverilir ve U harfi ile gösterilir. Gerilimde almaç üzerinde bir enerji harcanacağından, bir gerilim düşmesi olur. Bu nedenle elektromotor kuvvet E, daima gerilim U’ den büyüktür. Gerek gerilimin gerekse EMK’ nın birimi volttur ve V harfi ile belirtilir.

Gerilim ve EMK’ nın Ölçümü

Bir elektrik devresinde iki nokta arasındaki gerilimi ölçmeye yarayan cihaza voltmetre denir. Voltmetre, elektrik devresine paralel bağlanarak ölçme yapılır. Volt`un katlarıve askatları mevcuttur.

Elektromotor Kuvvet Hakkında Bilgiler

İletken bir maddede, elektronların harekete geçebilmesi için bir güç kaynağından elde edilen, elektrik kuvvetine ihtiyaç vardır. Bu tür elektrik kuvvetleri; dinamo, akümülatör, batarya gibi kaynaklardan elde edilebilir. Elektrik kuvveti üretmek amacıyla kullanılan bu tür güç kaynaklarına ise elektromotor kuvvet kaynağı denir.

Elektromotor kuvvet kaynakları, iletkene gerekli elektrik kuvvetini sağlarken; çeşitli enerji dönüşümleri görülür. Batarya gibi kimyasal enerji kaynaklarından alınan enerji dönüşüme uğrayarak, potansiyel enerjiye dönüştürülür. İletken üzerinde bulunan elektronları harekete geçiren bu kuvvet daha sonra kinetik enerjiye dönüşebilir. Bu durumda enerji ikinci kez dönüştürülmüş olur.

Kapalı bir elektrik devresinde, akım oluşturmak için elektromotor kuvveti kaynağı bulunması şarttır. Devreye seri bağlanan bu kaynakların; devreye bağlı oldukları uçlar arasında potansiyel fark olmamalıdır. Bu bölgelerde potansiyel fark bulunduğunda; güç kaynağından çıkan enerji boşa harcanmış olur. İdeal bir elektromotor kuvvet kaynağında, güç kaynağının uçları arasında potansiyel fark bulunmaz ve enerji korunmuş olur.

Devreye aktarılan bir miktar elektromotor kuvvet, aktarım devam etmediğinde enerji dönüşümüyle farklı enerji türlerine dönüşür ve akım durur. Bunun nedeni iletken üzerinde hareket eden elektronların, iletkenin farklı kısımlarında birikmesi ve potansiyel farkın artmasıdır. Potansiyel farkın artması ile elektronların iletken üzerinde dağılma isteği artacak ve eski durumlarına döneceklerdir.

Kapalı devrelerde, elektromotor kuvvet potansiyel farka göre; elektron taşınmasını sağlayan bir etki yapar. Bu etki düşük potansiyele sahip bölgelerden, yüksek potansiyele sahip bölgelere doğrudur. Elektriksel yükün hareket eğilimi yüksek potansiyelden, düşük potansiyele doğru olduğu için; elektromotor kuvvetinin etkisi, hareketin sürekliliğini sağlar.

Elektromotor kuvvet kaynaklarında, elektron hareketlerini sağlamak için üretilen kuvvet; iletken yapı içerisinde bir dirence maruz kalır. Bu direnç ne kadar büyükse, üretilen kuvvetten kayıp da o kadar büyük olur. Bu nedenle verimli bir devrede, iletken dirençleri düşük olmalıdır.