Ferritin Eksikliği – Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Ferritin eksikliği görülen kişilere genellikle demir eksikliği anemisiteşhisi konulur. Ferritin vücutta demiri depolamaktan sorumlu bir protein türüdür ve kanda eksikliği görüldüğünde bu kandaki demirin olması gereken düzeyden daha az olduğu anlamına gelir. Ferritin eksikliği ile demir eksikliğinin belirtileri aynıdır. Bu belirtiler genellikle halsizlik, yorgunluk, baş dönmesi, baş ağrısı, iştah kaybı şeklinde ortaya çıkar.

Normal Ferritin Değerleri:

Erkeklerde 24-336 nanogram/mL (ng/mL),

Kadınlarda: 11-307 ng/mL,

Yenidoğan bebeklerde: 25-200 ng/mL,

1 aylık bebeklerde: 200-600 ng/mL,

2-5 aylık bebeklerde: 50-200 ng/mL,

6 ay-15 yaş arası: 7-140 ng/mL arasındadır.

Ferritin Eksikliği Belirtileri

Halsizlik ve Yorgunluk: Demir ve ferritin eksikliği kırmızı kan hücrelerinin yeterli oranda üretilmesini engeller. Oksijenin hücrelere, dokulara ve organlara taşınmasında kritik bir rolü bulunan kırmızı kan hücresi seviyesi düşerse vücudun çalışması için gereken enerji ortaya çıkmaz ve bu durum kronik yorgunluğa yol açar. Buna bağlı olarak ferritin eksikliği görülen kişilerde halsizlik dışında konsantrasyon kaybı sık yaşanmaktadır.

Solunum Güçlüğü ve Baş Dönmesi: Ferritin eksikliği görülen kişilerde solunumda zorlanma, baş dönmesi ve ek olarak baş ağrısı görülebilir. Yeterli uyku alınmasına karşın gün boyu özellikle hızlı kalkıp oturulduğunda sersemleme görülebilir.

Soluk Cilt: Cilde doğal parlaklığını ve pembe rengini veren kırmızı kan hücreleri ferritin eksikliğine bağlı demir eksikliği yüzünden az üretildiği için cilt soluk görünür. Ayrıca yavaşlayan kan dolaşımı ellerin ve ayakların soğuk olmasına, tırnakların zayıflamasına ve daha kolay kırılmasına neden olabilir.

İştah Kaybı: İştah kaybı, boğaz ve dilde ağrı görülebilir. Yetersiz beslenmeye yol açan bu durum baş ağrısına, yorgunluğa, fazla uykuya, saç ve cildin sağlıksız görünmesine neden olabilir.

Beslenme Bozuklukları: Tebeşir veya kül ve çamur gibi yenmez şeylere karşı duyulan anormal iştah olan Pika hastalığı görülebilir. Ferritin eksikliği tedavisinden sonra bu gibi beslenme bozuklukları ortadan kalkar.

Ferritin Eksikliği Nedenleri

Kan Kaybı: Açık bir yara ya da iç kanama sonucu kan kaybı ferritin ve demir eksikliğine neden olabilir. Bu tip kan kayıpları genellikle travmatik yaralanmalarda, adet kanamasında ve mide kanaması sonucu olarak görülebilir. Özellikle adet dönemindeki kadınlar demir eksikliğine karşı daha duyarlıdır. Böbrek ya da mesane tümörleri, peptik ülser, kolorektal kanser ya da miyom yavaş olmakla birlikte ferritin eksikliğine yol açacak kadar kanamaya neden olabilir. Ayrıca uzun süreli aspirin kullanımı ve iltihap önleyici ilaçların kullanımı iç kanamaya neden olabilir.

Demir Tüketiminde Azalma: Düşük demir içeren diyetler, yetersiz beslenme, alkol ve sigara kullanımı ferritin eksikliğine yol açabilir. Günde çeşitli gıdalarda 10-20 mg arası demir alınmasına karşın vücut bunun sadece 1 mg’ını kullanabilmektedir. Bu nedenle demir eksikliği belirtileri görüldüğünde et, yumurta, süt ve süt ürünleri gibi demir yönünden zengin gıdaların tüketilmesi gerekir. Gençler, hamile kadınlar ve kan kaybı yaşamış kişilerin daha fazla demir alması gerekmektedir.

Yetersiz Emilim: Bazı sindirim sistemi sorunları yeterli miktarlarda demir alınsa da bunların vücut tarafından işlenmesini engelleyebilir. İnce bağırsak hastalıkları, belirli ilaçların kullanımı, cerrahi operasyonlar emilimi azaltabilir ve ferritin eksikliğine yol açabilir.

Ferritin Eksikliği Tedavisi

Doktorunuza demir takviyesi kullanmanızı tavsiye edebilir. Demir eksikliğinin nedeni başka bir sağlık sorunuysa bunun teşhisi için testler yapılabilir ve esas nedenin tedavisi için farklı yöntemler kullanılabilir.

Eğer demir takviyesi kullanmanız önerildiyse;

• Demir tabletini boş mideyle almanız
• Demir takviyesiyle birlikte C vitamini kullanmanız
• Kabızlık için ilaç kullanmanız tavsiye edilebilir.

Demir eksikliği bugünden yarına çözülebilecek bir sorun değildir. Vücuttaki demir stoklarının eski düzeyine dönmesi bir kaç ay ya da daha uzun süreler alabilir. Genellikle demir takviyesi kullanmaya başladıktan 1 hafta sonra kendinizi daha iyi hissetmeye başlarsınız. Bu dönemde kandaki demir düzeyi düzenli olarak ölçülmelidir.

Ferritin Testi Nasıl Yapılır?

Kandaki ferritin düzeyi kişinin vücudunda ne kadar demir depolandığı hakkında bilgi vermekle birlikte aslında kan bulunan ferritin miktarı vücut genelinde bulunan ferritin miktarının küçük bir bölümüdür. Geriye kalan ferritin karaciğer, dalak, iskelet kasları ve kemik iliğinde bulunur.

Ferritin testi genellikle demir eksikliği anemisini tespit etmek için yapılan bir kan testidir.

Ayrıca kişinin sağlık koşullarına bağlı olarak demir fazlalığı veya iltihabın belirlenmesi içinde ferritin testine başvurulabilir.

Test öncesi doktorunuz özel bir durum belirtmedikçe herhangi bir hazırlık yapılması gerekmez. İğneyle bir miktar kan alındıktan sonra kan örneği ferritin değerlerinin ölçülebilmesi için laboratuvara gönderilir.