Küresel Isınma Hakkında Bilgi

Atmosfere salınan karbondioksit gibi sera etkisi yaratan gazların, yer kabuğu ve denizlerin ortalama sıcaklıklarında artışa neden olmasına küresel ısınma denir. Sera etkisi doğal bir olaydır fakat çeşitli zararlı gazların insanlar tarafından atmosfere salınması sonucu denge bozularak küresel ısınmada artışa neden olur.

Dünya’daki sera etkisine neden olan gazlar %36-70 Su buharı, %9-26 Karbon dioksit, %4-9 Metan ve %3-7 ile Ozon’dur.

Sera Etkisi:

Atmosferin stratosfer katmanındaki gazlar ve su baharı doğal sera etkisi yaratarak dünyanın ısı dengesini korumaktadır. Bu katman güneşten gelen zararlı ışınları ve ısının bir kısmını yansıtarak uzaya geri gönderir. Geçen ışınlar da yer kabuğunu ısıtır ve ısınan hava tekrar yükselerek stratosferdeki sera gazları sayesinde atmosferde kalır.

Eğer sera gazları olmasaydı, gündüz güneşten gelen ışınlar dünyayı aşırı derecede ısıtır, geceleride dondurucu soğuklar olurdu. Gece ve gündüz arasındaki aşırı ısı farkı nedeniyle dünyada yaşam sona ererdi.

Sera etkisinin şematik gösterimi :
Bununla bereber sera etkisini yaratan tek gaz karbondioksit degildir.
Doğal sera gazları (su buharı (H2O), CO2, CH4, N2O ve ozon (O3)) ile endüstriyel üretim sonucunda ortaya çıkan florlu bileşikler, atmosferdeki sera etkisini düzenleyen temel maddelerdir.
Baslicalarini siralarsak;
•Karbon dioksit (CO2 )
•Metan (CH4 )
•Diazot monoksit (N2O)
•Hidroflorokarbonlar (HFCs)
•Perflorokarbonlar (PFCs)
•Kükürt heksaflorid (SF6 )

İnsan etkinliklerinden etkilenen önemli sera gazlarına ilişkin bilgiler :

Atmosferdeki insan kaynaklı sera gazı birikimlerinde sanayi devriminden beri gözlenen artış sürmektedir. Özellikle atmosferdeki birikimi ve yaşam süresi dikkate alındığında, bu sera gazları arasında CO2 öne çıkmaktadır.
İnsanların çeşitli faaliyetlerinin küresel ısınmaya katkısı şöyledir:
•Enerji kullanımı %49,
•Endüstrileşme %24,
•Ormansızlaşma %14,
•Tarım %13'tür.

Küresel Isınma Nasıl Oluşur?

Dünya’daki sera etkisine neden olan gazların %36-70 su buharı, %9-26 karbon dioksit, %4-9 metan ve %3-7 ile ozon’dan oluşmaktadır. Petrol, kömür, doğal gaz gibi fosil yakıtların yanması sonucu atmosfere karbondioksit, metan ve azot oksitleri gibi zehirli gazlar yayılır. Bu gazlar atmosferdeki sera gazlarının artmasına neden olur. Bu nedenle zarar gören doğal sistem güneşten gelen ışınları daha fazla geçirerek yer yüzünün daha fazla ısınmasına neden olur. Ayrıca yer kabuğundan yansıyan ısının tekrar atmosfer dışına çıkmasını engelleyerek sera etkisinin artmasına neden olur. Sere etkisi de dünya sıcaklık ortalamalarını artırarak küresel ısınmaya neden olur.

Küresel Isınma

Meteorolojik sıcaklık kayıtları ilk olarak 1880 yılı itibariyle tutulmaya başlandı. O zamandan günümüze dünya sıcaklık ortalamaları karşılaştırıldığında son yıllarda 0,4 ile 0,8 C derece artış olduğu ortaya çıkmaktadır. Son yirmi yılda ölçülen artış ise 0,25 – 0,4 C derecedir. Bilim insanlarının yaptığı çalışmalara göre, küresel ısınmanın etkilerinin önümüzdeki yüz yıl içinde inanılmaz boyutlara ulaşarak dünya ortalamasında 1.4 ila 5.8 C derece artışa neden olacağı tahmin ediliyor.

Su 0 C derecede donarak sıvı halden katı hale geçer, yani buz olur. 0 C derecede buz haldeyken sıcaklığın 0,1 derece artması buzu eriterek sıvı hale dönüştürecektir. Bu durum göz önüne alındığında küçük ısı değişimlerinin dünya ne denli değişikliklere sebep olabileceği konusunda fikir edinebiliriz.

Küresel Isınmanın Sonuçları:

Küresel ısınma iklim değişikliklerine sebep olarak, şiddetli kasırgalar ve sellere neden olurken, uzun süreli kuraklıklar ile de çölleşmelere neden olmaktadır.

Kutuplardaki buzulların erimesi kıyı kesimlerin tamamen sular altında kalmasına sebep olacaktır. Bu da dünyadaki yaşanabilir alanı daraltacaktır.

Karlı dağlardaki ısı değişimleri nedeniyle sık sık çığlar oluşacak ve çevresindeki yerleşim yerlerine tehlikeye sokacak.

Su kaynaklarının hızla tükenmesi sonucu susuzluk baş gösterecek.

Sıcaklık artışları kuraklık, çölleşme ve orman yangınlarına neden olmaktadır.

Küresel Isınma ve Türkiye

Türkiye’nin küresel ısınmaya sebep olan karbondioksit ( CO2 ) emisyonu üretme bakımından kişi başına düşen sorumluluğu diğer OECD (The organization for Economic Cooperation and Development) ve Avrupa Birliği ülkelerine göre daha azdır.

Türkiye’nin iklim değişikliği ile ilgili seçilmiş göstergelerine bakıldığında;

2001 yilinda yapilan bir arastirmaya gore Türkiye; Dunya nüfusunda %1.10, ekonomisinde %0.68, enerji tüketiminde %0.86 paya sahip bulunmaktadır. Türkiye’de de kişi başına enerji tüketimi diğer gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında düşüktür ve buna bağlı olarak Türkiye’nin kişi başına yılda 0.8 ton olan karbon eşdeğeri karbondioksit emisyonu düzeyi dünya ve OECD ortalamalarının altındadır. Dolayısıyla, kişi başına az üretebiliyor ve az enerji tüketiyor konumdadır.

Türkiye kalabalık nüfusuna rağmen ekonomisinin küçük olması nedeni ile, karbondioksit emisyonları açısından, hem toplam, hem de kişi başına yıllık değerlerleriyle, OECD ülkeleri arasında arka sıralarda yer almaktadır Türkiye'nin kişi başına Elektrik tüketimi de aynı şekilde, OECD ülkeleri arasında sonuncu gelmektedir.

Türkiye, 1999 yılına ilişkin temel CO2 göstergeleri açısından, dünya ülkeleri arasında, toplam CO2 salımında 23., kişi başına CO2 salımı açısından 72., CO2 salımının gayri safi yurt içi hasılaya (GSYİH) oranında 54. ve CO2 salımının satın alma gücü paritesine göre hesaplanmış GSYİH’ye oranında ise 46. sırada yer almaktadır.

Alternatif Çözümler:

Emisyonu ciddi ölçüde azaltmanın ve iklim değişikliklerinin negatif etkisini asgariye indirmenin tek gerçekçi yolu, insanoğlunu neredeyse yalnız fosil yakıt ve büyük çapta doğal kaynak kullanımına dayalı bugünkü sosyo-ekonomik sistemden, fosil yakıt ve doğal kaynak kullanımından bağımsız (veya hemen hemen bağımsız) bir sosyo-ekonomik ve gelişim sistemine geçirecek bir enerji “devrimi”ni gerçekleştirmek üzere, ulusal ve uluslararası ölçekte büyük bir ortak bilimsel, teknolojik veMekanik araştırma ve geliştirme çabası olacaktır.

Uluslararası tavsiyelere göre, temel bilimsel etkinliğin başlıca alanları şu konularla ilgilenmelidir:

a) iklim araştırması ve küresel gözlem (kesin iklim analizleri ile tahminler, ve etkilerin ve risklerin detaylı tanımı);

b) yeni ve keşfedilmemiş birincil enerji kaynakları (sera gazı emisyonu olmayan kaynaklar)

c) yeni güç kaynakları ve ikincil kaynaklar (hidrojene ve karbon içermeyen diğer güç kaynaklarına ilaveten, Bor ve Alüminyumun iyi bir olasılık olduğu görünüyor);

d) hem geleneksel hem yeni güç kaynaklarından yararlanmanın yeni yolları (üretimde karbon yoğunluğunun ve enerji kullanımının azaltılması)

e) küresel enerji yoğunluğunu azaltacak yeni sistemler ve/veya teknolojiler (enerji gelişimi ve tüketimi arasındaki mevcut oranın azaltılması)