Doğanın İnsan Üzerindeki Psikolojik Etkileri ve Doğal Unsurların İnsan Yaşamına Etkileri
Doğa insan yaşamını etkileyen en önemli unsurlardan biridir. Her insan içinde yaşadığının şartlarına göre hayatını düzenler, o çevreye göreyaşam şartlarını belirler. Bu nedenle insan doğa ile iç içedir. Herkes güzel bir doğanın içinde ve temiz havakoşullarında yaşamak ister. Bu nedenle tarih boyunca yerleşim yerleri güzel bir doğası olan ve temiz havaya sahip bölgelerde kurulmuştur.
Su kenarları ve yeşillik alanlar herkesin yaşamayı tercih ettikleri yerlerdir. İklim koşulları ve yer şekilleri de yerleşim alanlarının dağılımını etkilemiştir. Dağlık ve dik bölgelere ev kurmak ve buralarda yaşamak çok zordur. Bu nedenle dağlık bölgelerin yerleşimi düzlük alanlara göre daha seyrek olmuştur. Eski zamanlarda su kaynakları yerleşim için çok uygun yerler olarak görülmekle birlikte teknolojinin gelişmesi bu durumu değiştirmiştir. Artık insanlar doğa ile iç içe olmak isteseler de daha çok sanayinin geliştiği bölgelerde yaşamayı tercih etmektedirler. Doğaihtiyaçlarını ise genellikle yaz tatillerinde karşılamaya çalışmaktadırlar.
Doğa insana huzur verir, kuş sesleri ve akan bir dere kimin ruhunu okşamaz ki? Doğanın insana faydası saymakla bitmez. Doktorlar sağlığımız için her zaman doğal olan gıdaları bize tavsiye etmektedir. Bu nedenle biz de günlük yaşamımızda her zaman doğal olan şeyleri tercih etmeliyiz.
Doğal Unsurların İnsan Yaşamı Üzerindeki Olumlu ve Olumsuz Etkileri
Doğal unsurların genel olarak insan hayatına ve yaşantısına oldukça fazla etkisi vardır; ancak bu durumda her bir doğal unsur için farklı açıklama yapılması gerekir.
SICAKLIK: İnsanların normal yaşantısını sürdürebilmesi için normal bir sıcaklık gerekir. Aşırı sıcak ve soğuk insan hayatını olumsuz etkiler. Giyim farklılıklarına neden olur. İnsan sağlığını etkiler. Tarım, hayvancılık, turizm, ulaşım, ticaret gibi ekonomik faaliyetleri olumsuz etkiler.
YAĞMUR: Sıcaklığı ve sıcaklığın etkilediği her şeyi etkiler. Tarım için en önemli unsurlardan biridir. Gerek tarım ürünleri gerekse diğer bitkilerin yetişmesini kolaylaştırır. Turizmi olumsuz etkiler (Karadeniz’deki deniz turizminin gelişmemiş olması)
KAR: Sıcaklığı ve sıcaklığın etkilediği her şeyi etkiler. Giyim tarzımızı ve sağlığımızı etkiler. Tarım için önemlidir. Tarım ürünleri soğuğa karşı koruduğu gibi toprak nemimin artmasına ve yeraltı suyunun zenginleşmesine katkı sağlar. Deniz turizmine olumsuz etki yaparken kış turizmine (kayak) imkân sağlar.
DENİZ DALGALARI: Deniz kirliliğine ya da denizlerin temizlenmesine etki eder. Aşırı dalgalar deniz turizmini ve deniz yolu taşımacığını olumsuz etkiler. Tsunami bir doğal afettir. Kıyılarda çeşitli aşınma ve biriktirme şekilleri oluşumunu sağlar. Balıkçılığı da etkiler. Bazı yerlerde deniz dalgalarından enerji üretiminde yararlanılır.
RÜZGÂR: Sıcaklığı ve sıcaklığın etkilediği her şeyi etkiler. Giyimimizi, yağış durumunu etkiler. Deniz turizmi için olumsuzluktur. Çok şiddetli rüzgârlar (Fırtına) doğal afetlere neden olabilir. Bazı yerlerde rüzgâr santralleri ile enerji üretilir. Ayrıca geçmiş asırlarda ve günümüzde de taşımacılıkta rüzgâr gücünden faydalanılmaktadır.
TOPRAK: Bir yaşam alanıdır. Milyonlarca canlıya barınma imkânı sağladığı gibi tarımın üzerinde yapıldığı alan olması sayesinde her türlü besinin de ana kaynağıdır. Ayrıca toprağın verim gücü topraktan faydalanmayı etkilemektedir. Verimli alanlarda nüfus daha yoğun verim azaldıkça nüfus ve yerleşme sayısı azalmaktadır.
KAYAÇLAR: Yer kabuğunun ana malzemesidir. Ayrışarak toprak malzemesi olur. Tüm canlı hayatın beslenmesi ve barınması için gerekli ana malzemedir. Hayatımızın her anında olan bir unsurdur. Özellikle yapı malzemesi olarak kullanılır. Ayrıca süs eşyası yapımında, enerji kaynağı olarak da kullanılır. Birçok sanayi dalının ham maddesidir. Bünyelerindeki birçok element veya mineraller değerli maden leri oluşturmaktadır.
BİTKİLER: Doğal güzelliktir. Doğanın ve insanların süsüdür. Birçok ilacın hammaddesi ve besin kaynaklarımızdandır. Şifa kaynağıdır. İklim ve toprak özelliklerine göre yetişen bitki örtüsü, insanların faaliyetlerini değişik şekilde etkiler. Ormanların yakının¬da bulunan insanlar, ormanların çeşitli doğal güzellikleri yanında ke¬restesinden de yararlanır. Orman ürünlerine dayalı çeşitli sanayi faaliyetlerinde bulunurlar. Buna karşılık bozkırlarda yaşayan in¬sanlar, ancak buraları mera olarak değerlendirebilir.
HAYVANLAR: Doğal dengenin önemli unsurlarından biridir. Besin kaynağıdır. Evcil hayvanlar sayesinde insanlar için büyük bir nimettir. Bazen de insanlar için ölümdür (Vahşi hayvanlar) Avcılık açısından da önemlidir.
NEM: Yağışı ve sıcaklığı etkiler. Bunların etkilediklerine de dolaylı da olsa etki eder. Nemin ve yağışın bol olduğu alanlar bitki örtülerinin gür ve sık olduğu, ılıman iklim şartlarının yaşandığı alanlardır.Nemin az olduğu alanlar kuraklık şartlarının arttığı ve ekonomik faaliyetlerin çeşidinin az olduğu alanlardır.
DAĞ: Yüksektir, soğuktur, genelde güzel manzaralıdır. Genelde karlıdır. Bu da kış turizmine imkân sağlar. Bitkisel ve hayvansal zenginliğin fazla olduğu alanlardır. Dağlar yüksek ve engebeli yapısıyla tarıma elverişli arazilerin az olduğu, gerek eğimli ve sarp yer şekilleri gerekse aşırı kar yağışları ile ulaşımın zor olduğu, geçim kaynaklarının az olması nedeni ile de nüfus ve yerleşmelerin seyrek olduğu alanlardır.
AKARSU: Su hayattır. Tarım, sulama, balıkçılık, turizm (rafting, piknik),yüzmek, serinlemek, enerji üretimi ve daha pek çok alanda insanlığa imkan sağlar.
MAĞARA: Doğal güzelliktir. Turistik önemi vardır. Geçmişteki ilk yerleşim alanlarından olduğu için günümüz ile geçmiş arasındaki köprünün kurulmasında, soru işaretlerinin aydınlatılmasında arkeolojik açıdan da büyük önem taşır.
OVA: Düz alanlardır. Tarıma elverişli olması nedeniyle bir geçim alanıdır. Nüfusun, yerleşmelerin, sanayi, ticaret ve ulaşımın geliştiği ve yoğunlaştığı alanlardır.
Not: M.E.B. 9. sınıf etkinlik kitabından alıntı yapılmıştır.
Kaynak: ebilge.com, derszamani.net |
