Fütürizm Hakkında Bilgi

Daha çok edebiyat alanında etkili olmuş bir sanat akımıdır. Kısaca gelecekçi­lik adını alır. İtalyan şair Marinetti tarafından sistemleştirilmiştir. 20. yüzyılın başlarında İtalya'da ortaya çıkmış bir sanat akım olup, daha sonra tüm Avrupa'ya yayılmıştır. Fütürizm, modern yaşantının verdiği heyecanlardan doğan bir edebiyat akımıdır, yenileşmenin tüm olanaklarına açılan bir yönelmedir. Sanatta sürekliliği, değişkenliği, hareketliliği savunan bir akım olarak da bilinir.

Bu akımın öncüsü İtalyan şair, romancı, oyun yazarı ve yayın yönetmeni Filippo Tommaso Marinetti'dir. Marinetti iki beyanna­me yayınlamıştır ona göre hayatta her şey hareket halindedir. Her şey değişmektedir Bunun sanata da yansıması gerekir Bunu gerçekleştirmek için geçmişin sanat de­ğerlerini taşıyan kütüphane ve müze gibi kuruluşlar yıkılmalıdır. Sanatın bütün dalla­rına dinamizm getirilerek, sanayide sağla­nan hız sanata da kazandırılmalıdır. Sanat­ta korku, enerji, tehlike, atılganlık, asrın hı­zı, sanayinin yarattığı şehir hayatının canlılığı, çalışmanın kutsallığı ve fedakarlık daima yüceltilmelidir.

Marinetti'nin 1909 da Paris'te "Le Figaro" gazetesinde yayımladığı "manifesto futurisita" (Fütürizm Bildirisi), fütürizmin bildirişidir. Bildiride, "Bizler müzeleri, kütüphaneleri yerle bir edip ahlakçılık gibi bütün yararcı korkaklıklarla savaşacağız.' ifadeleri yer almaktadır. Bu, geçmişin bütünüyle reddi anlamına gelmektedir. Aynı bildiride. "Biz dünyadaki gerçekten sağlıklı tek şeyi, yani savaşa ve ölüme götüren güzel düşünceleri yüceltiyoruz." sözleri, siyasal alanda o dönemde gelişen faşizmden yana bir tavrın da açık göstergesi olmuştur. Süratin (hızın) üstünlüğünü iddia ve ilan eden Marinetti, bir yarış arabasının, Yunan heykelinden daha güzel olduğunu belirtmiştir.

Fütürizmin Akımının Özellikleri

• Edebiyatın durgunluktan ve uyuşukluktan kurtulması gerektiğine inanan futüristler, savaş, kavga gibi saldırgan hareketleri içeren konuları ele alırlar.
• Evrenin hareketi ve canlılığı, resimde dinamik bir duyurma hâlinde verilmelidir.
• Hızın, süratin güzelliği vurgulanarak uçaklara, arabalara, trenlere övgüler yağdırılır.
• Eserlerinde mantıklı cümleler kurmayı reddeden fütüristlerin parolası, "sözcüklere özgürlük"tür.
• Şiirde geleneksel kurallar terk edilir. Ölçü ve uyaktan vazgeçilir, şiir yazarken özgürce davranılır. Bu yüzden fütürizmde serbest tarzda yazılan şiirler ön plana çıkar.
• Fütüristlere göre sanat tarihçileri faydasız, hatta zararlıdır; onlara aldırmamak gerekir.

Fütürizmin Temsilcileri

• Marinetti
• Mayakovski

Türk edebiyatında fütürizmin temsilcisi:

• Nazım Hikmet Ran