Diyaliz Hakkında Bilgi

Vücutta birikmiş üre gibi zararlı maddelerin ve aşırı suyun bir membran (Dializör) aracılığı ile vücuttan uzaklaştırılması işlemidir. İlerlemiş böbrek yetmezliğinin tedavisinde kullanılır. Diyaliz tedavisi bozulmuş böbrek işlevlerinin bir kısmını düzenleyerek yaşamın devam etmesini sağlar. 30–40 yıl önce ilerlemiş böbrek yetmezliği olan hastalar günler, haftalar içinde kaybedilirdi. Diyaliz teknolojisinde sağlanan gelişmeler, bu hastalarda önce yaşam süresini uzatmış, daha sonra yaşam kalitesinin artmasını sağlamıştır. Bu nedenle günümüzde diyaliz hastaları şanslıdır.
Diyaliz tedavisi iki şekilde uygulanabilir.

1. Hemodiyaliz
2. Periton diyalizi 

1. Hemodiyaliz 

İlk kez 1944 yılında Hollandalı bir hekim olan Kolff tarafından yapılmıştır. Özel bir membran ile hastanın kanının makineler aracılığı ile temizlenmesi işlemidir. Hemodiyaliz işleminin gerçekleşmesi için yeterli kan akımı sağlanmalı, bir membran ve hemodiyaliz makinesi sağlanmalıdır. Ye-terli kan akımınının sağlanması için hastanın atar ve toplar damarı arasında bir pencere (arte-riyovenöz fistül ) yaratılmalı veya hastanın büyük bir toplar damarına geçici kateter konmalıdır.
Hemodiyaliz tedavisi hastanın böbrek yetmezliğinin şiddetine, yaptığı idrar miktarına bağlı olmak üzere haftada 2 - 3 kez 4 - 6 saat süre ile uygulanır. Yetersiz hemodiyaliz tedavisi has-tada hasara ve ölümlere yol açabilir. Hemodiyaliz tedavisi genellikle hastanede veya bir hemodiyaliz ünitesinde uygulanır. Ancak uygun makine ve ekipmanla evde de uygulanabilir.
Türkiye'de yaklaşık 50 bin hemodiyaliz hastası vardır.

2. Periton diyalizi

Periton karın boşluğunda bulunan organların etrafındaki zar için kullanılan tıbbi terimdir. Periton zarının (membran) insanlardaki yüzey alanı yaklaşık 2 m2'dir. Periton diyalizinde (hemodiyalizden farklı olarak özel bir membran yerine) periton membranı kullanılır. İlk kez 1923 yılında Ganter tarafından gerçekleştirilmiştir. Periton diyalizinin gerçekleşmesi için 3 teknik unsura gereksinim vardır:
1.Karına yerleştirilmiş kateter
2.Uygun diyaliz sıvısı
3.Kateter ve diyaliz sıvısı arasındaki bağlantı sistemi
Periton diyalizi tedavisi değişik şekillerde uygulanabilir. Bunlardan en sık uygulanan teknik sü-rekli ayaktan periton diyalizidir. Periton diyalizi makinesi kullanılarak değişik periton diyalizi teknikleri geliştirilmiştir.
Sürekli ayaktan periton diyalizi
Periton boşluğuna doldurulan diyaliz sıvısının 4-8 saat beklemeyi takiben yenisi ile değiştirildiği basit bir yöntemdir. Genellikle günde 4 kez hastanede veya evde yapılır. En önemli avantajı hasta tarafından evde yapılabilmesidir. Bu tedavinin başarılı olmasında eğitim çok önemlidir. Türkiye'de yaklaşık 5000 periton diyalizi hastası vardır.

BÖBREK YETMEZLİĞİ TEDAVİSİNDE HEMODİYALİZ

Böbrek yetmezliğinde yediğimiz tüm yiyeceklerin vücudumuzda parçalanması ile oluşan ve
Normalde idrarla atılan zararlı maddeler ve fazla sıvı atılamamakta ve vücudumuzda birikmektedir. Hemodiyaliz bu maddelerin ve suyun vücudumuzdan uzaklaştırılmasını sağlayan bir tedavi şeklidir.
Hastanın kanı genellikle ön kolda oluşturulan Fistül veya kateter aracılığı ile vücut dışına alınarak ince zardan yapılmış borucuklardan oluşmuş diyalizör denen malzemenin içinden geçirilerek atılması gereken zararlı maddeler ve fazla sıvının vücuttan uzaklaştırılmaları sağlanır.
Hemodiyaliz tedavisi hastanın böbrek yetmezliğinin şiddetine,yaptığı idrar miktarına bağlı olarak haftada 2-2 kez 4-6 saat süre ile uygulanır.. Yetersiz hemodiyaliz tedavisi hastada hasara ve ölümlere yol açabilir. Hemodiyaliz tedavisi genellikle hastanede veya bir hemodiyaliz ünitesinde uygulanır. Ancak uygun makine ve donanımla evde de uygulanabilir.
Türkiye'de yaklaşık 25 bin hemodiyaliz hastası vardır

Böbrek yetmezliği geliştiğinde:
- Nefes darlığı
- Bulantı
- İştahsızlık
- Halsizlik
- Bacaklarda, yüzde şişmeler
- Kilo kaybı
- Uyku bozukluğu görülür.

Diyalizin Yeterli Olması

- Kendinizi daha sağlıklı hissetmenizi sağlar,
- Sizin ve ailenizin ihtiyaçlarını daha etkili olarak karşılayabilmenize yardımcı olur,
- Uzun ve kaliteli bir yaşam sürdürmenizi sağlar
- Hastaneye yatmanıza neden olabilecek her türlü tıbbi problemlerin ortaya çıkmadan engellenmesini sağlar

Hemodiyaliz seanslarınızın tek bir kez aksaması dahi diyaliz yeterliliğiniz açısından çok olumsuz etkiler yaratabilir.

Diyaliz Takibinde:

Diyaliz esnasında kan örnekleri alınır. İdrar toplamanız da söylenebilir. Bu tetkiklerle diyalizinizin kanınızdaki üreyi ne kadar azalttığı hesaplanır. Göz önüne alınması gereken diğer bir önemli ölçüt de diyaliz öncesi ve sonrası kilonuzdur. Böylece :
- Tedavinizi daha iyi planlamak
- Hedeflenen diyaliz dozuna ulaşmada hatayı ortadan kaldırmak mümkün olur.

Tedaviniz Sırasında:

Diyaliz süresince kramp, bulantı, baş ağrısı ve baş dönmesi olmazsa tedavinizi rahatça tamamlayabileceksiniz. Bu belirtiler ortaya çıktığında hekimlerinizi bilgilendirirseniz tedavinizde gerekli değişiklikleri yaparak sorunu çözebileceklerdir.

- Sıvı çekim hızının ayarlanması,
- Diyalizat sodyum miktarının ayarlanması,
- Hipertansiyon ilaçlarınızın miktarı ve cinsinin kontrolden geçmesi,
- Kuru ağırlığınızın ayarlanması,
- Diyalizat ısısının azaltılması gerekebilir.

Kendinize diyetinizi kontrol ederek ve tedaviler arasında alınan sıvıyı kısıtlayarak yardımcı olabilirsiniz. Fazla sıvı almanız diyaliz esnasında fazla sıvı çekilmesine ve tedavi esnasında kendinizi kötü hissetmenize sebep olacaktır.

Göreviniz:
Hiçbir diyaliz tedavinizi atlamayın. Size önerilen sıklık ve süreye uyun. Diyetinize ve size izin verilen sıvı miktarının üstüne çıkmamaya gayret edin.