TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE BİRLEŞİK ZARF-FİİLLER

( Makale )

Gürer GÜLSEVİN 

I. Zarf Kavramı

 “Yön, zaman, tarz, sebep, miktar, vasıta ve sebep bildirerek yüklemi tamamlayan cümle unsuru, zarftır.”
 Zarflar, sözdiziminde “yüklem” ve “özne” gibi aslî öğe sayılamasalar da, cümlenin anlamını tamamlayan son derece önemli tümleçlerdir. Gramercilerimizin bu konu ile ilgili söyledikleri de aşağı yukarı aynı şeylerdir. Türkçede kimi zaman bazı yer, yön, zaman vs. adları yüklemi nitelediğinde “zarf” görevini üstlenir, kimi zaman da bazı gramatikal
işleyişler “zarf”ları oluşturur. Bu tür gramatikal yolların en yaygınlarından biri “tekrar grupları”na başvurmak (mışıl mışıl uyu-, yeşil yeşil bak- vs.); bir diğeri de “zarf-fiil ekleri”ni kullanmaktır (koş-arak git-, soğut-up iç-, gel-ince ver-, bağır-a bağır-a konuş- vs.).

Dilimizde en işlek, en canlı, en yaygın zarf oluşturma yolu da, işte bu zarf-fiil yapılarıdır. Zarf-fiil yapıları, bütün gramerlerimizde değerlendirilmiş olsalar bile, türleri ve ayrıntıları lâyıkı ile sınıflandırılarak incelenmiştir diyemeyiz. Özellikle dilbilgisi öğretiminde kullanılabilecek şekilde “efradını cami, ağyarını mani” bir listelemenin yapılması gerekmektedir.

Dokümanın Tamamı için Tıklayınız...