Nikomedya

Nikomedya (Yunanca: Νικομήδεια, günümüz Türkiye'sinde İzmit) Marmara Denizi'ne açılan İzmit Körfezi'nin ucunda Bitinya kralı I. Nikomedes tarafından kuruldu.

Şehir, ilk olarak MÖ 712/11'de bir Megara kolonisi olarak oluşturuldu ve erken Antik dönemde Astakos adıyla bilindi. (İzmit körfezinde eskiden çokça yakalanan Istakoz nedeniyle bu adı aldığı düşünülmektedir. Antik dönemde İzmit Körfezi'nin adı Istakoz Körfeziydi.) Astakos, Trakya kralı Lysimakhos tarafından yıkıldıktan sonra Bithynia kralı I. Nikomedes tarafından MÖ 264'te Nikomedia adıyla yeniden kuruldu ve Anadolu'nun kuzeybatısında o günden beri her zaman en önemli şehirlerden biri oldu.

Hannibal, hayatının son yıllarında Nikomedia'ya geldi ve Diliskelesi, Gebze yakınlarında intihar etti. Tarihçi Arrian da burada doğmuştur. Diocletianus, tetrarşi sistemini uygulamaya soktuğunda 286 yılında Nikomedia'yı Roma İmparatorluğunun doğudaki başkenti yaptı. Nikomedia, 324'te eş imparator Licinius, I. Konstantin tarafından Chrysopolis Muharebesi'nde (Üsküdar'da) yenilene kadar Roma İmparatorluğunun doğu başkenti (ve en önemli kenti) olarak kaldı. I. Konstantin bu savaştan sonraki altı yıl boyunca, 330'da yakınlardaki Bizans (daha sonra Konstantinopolis (günümüzde İstanbul) olarak adlandırılan şehri yeni başkent olarak ilan edene kadar burada ikamet etti. I. Konstantin 337 yılında Nikomedia yakınlarında bir kraliyet villasında öldü. Yeni başkente Asya'dan ulaşan yolların kavşağında bulunması nedeniyle Nikomedia Konstantinopolis'in başkent olmasından sonra da önemini korumaya devam etti.

Ancak 24 Ağustos 358'de meydana gelen büyük bir deprem Nikomedia'da çok büyük bir yıkıma yol açtı ve bu felaket depremi takip eden bir yangınla tamamlandı. Nikomedia depremden sonra daha küçük ölçekli olarak yeniden kuruldu. Altıncı yüzyılda İmparator I. Justinianos döneminde şehir yeni kamu binalarıyla daha da büyüdü. Başkente giden yol üstünde olması ve Hilafet devletine karşı Bizans'ın düzenlediği seferlerde önemli rol oynaması nedeniyle şehir büyük bir askeri şehir olarak önemini korudu.^[5]

840'lardan itibaren Nikomedia Optimaton themasının başkenti oldu.

Romanın ilk metropol kentlerinden biridir. Bir zamanlar, İskenderiye, Roma ve Antakya ile birlikte Roma İmparatorluğu'nun en önemli 4 şehrinden biri idi.

Roma İmparatorluğu bölündükten sonra ise Doğu Roma yönetimine geçen Nikomedia, 11. yüzyılın son çeyreğinde Selçuklular tarafından rahatsız edilir. I. Haçlı Seferine güzergah olan Nikomedia, 1204'te bir süre Latinlerin işgalinde kaldıktan sonra tekrar Doğu Romaya geçer. Ardından, 1337'de Osmanlı Devleti'ne dahil olmuştur.

Kocaeli Üniversitesi bünyesinde açılan Arkeoloji bölümü ile izmit'in bu pek bilinmeyen tarihi Körfez'in karanlık sularından yavaş yavaş su yüzüne çıkmaktadır.