LİDER VE YÖNETİCİ ARASINDAKİ FARKLAR

Lider ve yönetici birbirine yakın gibi duran, hatta çoğunlukla birbirinin ikamesi olarak da kullanılan aslında birbirlerinden oldukça farklı iki kavramdır. Bu kavramların flu görüntüsü çoğunlukla  birbirlerinden rol çalarak daha karmaşık bir hale gelir. Lider vasıflı birini iyi bir yönetici olarak , ya da yöneticilik vasfı belirgin olan birini lider olarak tanımlamak yanlışlığına sıklıkla düşeriz.  Aralarında görülemeyecek kadar ince çekilmiş çizgiden yahut flu görüntüden bu iki kavram eşanlamlı sözcüklermiş gibide görülmektedir.

Bu yazıda lider ve yönetici arasındaki farkı ortaya koyarak flu görüntüyü netleştirmek istiyorum. Öncelikle bu iki kavram eş anlamlı olmadığı gibi birbirinin ikamesi de değildirler. Şunu belirtmekte yarar görüyorum. Lider iyi bir yönetici olmayabilir, zaten olması da gerekmez. Fakat bir yönetici aynı zamanda liderlik vasıflarına sahipse yemeğin yanına konulan künefe gibidir. Yöneticinin liderlik boyutu etkili bir yönetim oluşturmasına önemli katkılar sağlayarak klasik yönetim anlayışının eksiklerini de giderir. Liderliği tanımlayan kavramlar; önderlik, başlatıcılık, etkileme, yenilik, değişim, dönüşüm, insan ilişkileri ve gönüllülük iken yöneticilik ile ilgili sık kullanılan kavramlar ; yetki, yürütme, otorite, kurallar ve statüko vb. kavralardır.

Drucker' a göre lider ile yönetici arasında 6 önemli fark vardır.

· Yönetici, bulunduğu alanı idare eder. Lider ise sizi yeni bir alana taşır   

· Yönetici, karmaşa ile uğraşır. Lider, belirsizlikle uğraşır      

· Yönetici, karar verir.  Lider, hüküm verir.   

· Yönetici işi doğru yapar. Lider, doğru işi yapar

· Yöneticinin dikkat ettiği verimliliktir, Lider, etkin olmaya odaklanır

·  Yönetici neler olduğunu görür ve duyar. Lider, hiçbir ses olmadığı  zaman duyar, hiçbir ışık olmadığı zaman görür.

· Yöneticiye görevi veren şirkettir , lider, görevini izleyenlerinden alır

 Kapitalizmin işleyişini anlatan lider ve yönetici rollerine ilişkin aslan ile karınca hikayesini bilmeyeniniz yoktur.

Küçük bir karınca her sabah erkenden işine gelir ve neşe içinde çalışmaya başlardı...

Çok çalışır... Çok üretir... Ve bunları keyif içinde yapardı.

Patronu aslan, karıncanın başında yöneticisi olmadan kendiliğinden bu kadar hevesle çalışmasına çok şaşırırdı. Bir gün kârı ve verimliliği arttırmak için aklına parlak bir fikir geldi. Eğer karınca, başında bir yönetici bile olmadan bu kadar üretken olabiliyorsa, bir de başarılı bir yöneticisi olsa neler yapardı.

Bunun üzerine, müthiş bir yöneticilik kariyeri olan ve yazdığı raporlarla ünlü hamamböceğini işe aldı. Hamamböceği işe öncelikle bir saat alarak başladı. Böylece karıncanın çalıştığı saatleri tam olarak ölçebilecekti. İş saatlerinde gevşekliğe müsaade etmeyecekti. Elbette raporlarını düzenleyecek bir sekretere de ihtiyacı olacaktı. Bu nedenle hem telefon trafiğini yönetmek ve hem de arşiv işleri için örümceği işe aldı.

Aslan, gelişmelerden çok memnundu. Hamamböceğinin hazırladığı raporlar gerçekten harikaydı. Hatta ondan üretim hızını ölçen ve kârlılığı analiz eden renkli grafikler de hazırlamasını istedi. Böylece bu raporları ortaklarına sunum yaparken kullanabilecekti.

Hamamböceği, bu raporları üretebilmek için yeni bir bilgisayara ve donanıma ihtiyaç duydu. Artık artan ekipmanlar için de artık bir bilgi işlem departmanı oluşturmanın zamanı gelmişti. Bu işleri idare etmek için sineği işe aldı.

Bir zamanlar mutlu, üretken ve rahat olan karınca bu yeni toplantı düzeninden ve evrak işlerinden yılmıştı. Zamanın büyük bir kısmını sorulan soruları cevaplamak ve evrak işleri yapmakla geçiriyordu.

Aslan, karıncanın bölümünün giderek büyümesinden memnundu. Bölümü daha da büyütmek üzere bir üst yöneticiye ihtiyaç olduğunu düşündü. Ve bölüm başkanı olarak başarıları ile ünlü ağustosböceğini işe aldı.

Kendi rahatına ve keyfine düşkün ağustosböceğinin ilk icraatı ofisi rahat edebileceği yeni mobilyalarla döşemek oldu. Tabii ki kendisinin yeni bir bilgisayara, bütçe kontrol ve stratejik verimlilik planı hazırlanması için kişisel bir yardımcıya ihtiyacı vardı. Bunun üzerine eski işyerindeki yardımcısını işe aldı.

Karıncanın çalıştığı yer giderek kimsenin gülmediği, neşesiz ve mutsuz bir mekâna dönüşmüştü. Ağustosböceği, patronu aslanı ortamın ruh halini değiştirecek bir çalışma yapılması gerektiğine ikna etti.

Bunu üzerine, karıncanın bölümünde olup bitenleri gözden geçiren aslan, üretimin ve kârlılığın dramatik bir şekilde düştüğünü fark etti. Hemen, son derece itibarlı ve iyi tanınmış bir danışman olan baykuşu sorunu çözmesi için işe aldı.

Baykuş, karıncanın departmanında 3 ay geçirdi. Bu hummalı çalışmanın ardından ciltlerce süren muhteşem bir rapor yazdı.

Raporun sonucu şuydu: "Departmanda aşırı istihdam vardı."

Aslan, raporu inceledikten sonra dramatik bir karar verdi.

Ve elbette, ilk olarak negatif tavırlarıyla dikkat çeken, mutsuz ve çalışma isteğini kaybetmiş olan karıncayı işten çıkardı...

Kıssadan hisse:

· Lider, insan odaklıdır; yönetici ise örgüt...

· Lider, başarı odaklıdır; yönetici ise kâr...

· Lider, yaratıcılığı özendirir ve ödüllendirir; yönetici, örgüte uyumu ve verilen talimatların yerine getirilmesini...

· Lider, "En çok hoşumuza giden insan kendimize benzettiğimiz insandır" anlayışının, "farklı olandan" yararlanmayı önlediğini bilen kişidir.

· Lider için hayatta en anlamlı kelime "biz", en anlamsız kelime ise "ben"dir...

· Lider, insanların yalnız yaptıklarından değil yapmadıklarından da sorumlu olduklarını onlara telkin eden kişidir.

· Lider akıllı olmaktan çok o aklı yerinde kullanan insandır.

· Lider, hayat merdivenlerini çıkarken insanlara saygılı olmayı ve yardımlaşmayı önerir çünkü aynı merdiveni inerken onlara muhtaç olma olasılığı vardır.

· Lider, hiçbir başarının raslantısal ve kolay olmadığını bilen insandır.

· Lider, dev gibi eserler bırakmak için, karıncalar gibi çalışmanın gereğini bilen ve başkalarına telkin eden insandır. (Ergil,D.)

Kaynak: Taha AVNİ