Gökbilim ( gök bilimi - astronomi )

Gökbilim ( gökyüzü bilimi, astronomi ), kökenleri, evrimleri, fiziksel ve kimyasal özellikleri ile gök cisimlerini açıklamaya çalışmak üzere gözleyen bilim dalıdır. Gökbilim daha açık bir deyişle, yörüngesel cisimleri ve Dünya atmosferinin dışında gerçekleşen, yıldızlar, gezegenler, kuyrukluyıldızlar, galaksiler (gökadalar) ve kozmik mikrodalga ardalan ışıması gibi gözlemlenebilir tüm olay ve olguları inceleyen bilim dalıdır. Evrende bulunan her çeşit maddenin dağılımını, hareketini, kimyasal bileşimini, evrimini, fiziksel özelliklerini ve birbirleriyle etkileşimlerini inceler.
Astronomi terimi eski Yunanca'daki astron ve nomos sözcüklerinden türetilmiş olup, «yıldızların yasası» anlamına gelir. Asteroitlerin ve kuyruklu yıldızların keşfindeki katkıları gözönüne alınırsa, gökbilim amatörlerin de halen etkin bir rol oynayabildikleri nadir bilim dallarından biridir.
Gök bilimi yeryüzündeki en eski bilimlerden biri olarak kabul edilir. Arkeolojik bulgular en eski çağlarda bile insanların gök biliminin konuları hakkında bilgileri olduğunu ortaya koymaktadır. Neolitik çağda insanlar ekinoksların periyodik karakterini, mevsimlerle ilişkisini ve bazı takımyıldızları bilmekteydiler. Modern gök bilimi gelişimini, özellikle antik çağdaki ve onları izleyen matematikçilere ve Ortaçağ’ın sonunda keşfedilmiş gözlem aletlerine borçludur.

Gök bilim en büyük atılımını Rönasans döneminde yapmıştır. Bu dönemde Kopernik, Galile, Kepler ve Newton’un çığır açıcı ve o kadar da cesur teoremleri ve gözlemleri ile Gök Bilim altın çağına girmiş oldu. İlk olarak KopernikGüneş merkezli güneş sistemi modelini fikir olarak ortaya attı. Arkasından Koperniğin fikri Galile ve Kepler tarafından savunuldu, geliştirildi ve düzeltildi. Kepler Güneş’in çevresindeki gezegenlerin hareketini belirleyen bir yasalar sistemi olduğunu düşünen ilk kişi oldu. Çekimi hareket yasalarıyla tanımlayan Newton oldu. Böylece gezegenlerin hareketine makul bir açıklama getiren ilk kişi de o oldu. Aynı zamanda yansıtıcı teleskobu icat etti.
Gök bilimin başlangıç dönemlerinde sadece astrometriden ibaretti, yani gezegenlerin ve yıldızların gökyüzündeki konumlarının ölçümünden ibaretti. Daha sonraları özellikle Kepler ve Newton’un çalışmaları ile gezegenlerin ve yıldızların hareketlerine matematiksel yaklaşımlar türetildi. Artık Gök Bilim sadece gözlemle değil aynı zamanda kağıt üzerinde yapılan bir bilim olmuştu. Daha sonar gözlem araç ve gereçlerin ilerlemesi aynı zamanda fizik ve matematikteki ilerlemelerle, Gök Bilim 20. Yüzyıldan itibaren profesyonel bir bilim dalı olarak; gözlemsel astronomi ve teorik astrofizik olmak üzere iki alana ayrıldı.
Tüm bilim dallarında olduğu gibi Gök Bilim’de de sınırlar yoktur. Özellikle Gök Bilim’de teknolojinin gelişmesi ile insane oğlunun hayallerini zorlayan yeni buluşlara ima atılmaktadır. Gök Bilimi; astrometri, güneş sistemi (oluşum senaryoları, gezegenler, meteorlar, kuyruklu yıldızlar), Yıldız evrimi, çift yıldızlar, nötron yıldızları, karadelikler, galaksiler, galaksi grupları, kuasarlar, çekim dalgaları, yıldızlar arası ortam ve kozmoloji gibi araştırma konularına sahiptir.