Arkeoloji

Tanım: Eski Kültür ve Uygarlıkları onlardan kalan maddi kalıntıları açısından inceleyen; yer ve zamanını saptamakla uğraşan bir bilimdir, arkeoloji. Maddi Kalıntılar terimiyle insan elinden çıkan, insan düşüncesinin ürünü olan eserler, alet ve malzeme ile ev eşyaları, sanat yapıtları kastedilir. Bu yönüyle arkeolojiyi, geçmiş zaman insanlarının "el emeği göz nuru " olarak tanımlayabiliriz. Eski Yunanca'nın "Arkhaios" (eski) ve "Logos" (bilim) kelimelerinden türetilmiş olan arkeoloji kelime olarak (Osmanlıca "Atikiyat") "Eskinin Bilimi anlamına gelirse de diğer bütün bilim dallarının kaynağı " anası " durumundadır.

Amacı: Amacı ışık tutarak geçmişi canlandırmak, ilk çağ insanını düşünceleriyle ve bunların sonucu gerçekleştirdiği yapıtlarla günümüz insanına derinlemesine tanıtabilmek, onu anlamasına yardımcı olabilmektir. Bu amaçla, eski kültür kalıntılarını bulup ortaya çıkarır, tanımlayıp, aslında uygun bir biçimde tekrar kurarak geçmiş kültürleri yorumlayarak aydınlatmaya çalışır. Faydası: günümüz insanına geçmişini ve köklerini öğreterek geleceğini aydınlatmasında yol göstermesidir.

İnsan yaradılışı gereği merak duyduklarını, kendisinde iyi yada kötü bir anısı olan şeyleri toplama, koruma ve saklama eğilimine sahiptir. Toplanılan bu tür malzemeler bazen bir koleksiyona dönüşebildiği gibi; bazen de basit bir biriktirmeden öteye geçmemiştir. İster zevk için olsun, isterse bilinçli olarak yapılsın, bu derleyip toplama eğilimi büyük arkeolojik koleksiyonların, ardından da müzelerin doğmasından en belirgin etkendir.

Bilinen ilk kapsamlı koleksiyonların, Roma İmparatorları ile Roma'nın önde gelen zenginleri tarafından oluşturulduğu kabul edilmektedir. Roma İmparatorları ülkenin dört bir yanından getirttikleri antik eşyaları, özellikle de çeşitli boyutlardaki heykellerle saray, şato ve villalarını süsleme yoluna gitmişlerdir; sonuçta, bugünkü değerli arkeolojik koleksiyonların oluşmasında öncülük etmişlerdir. Arkeoloji'nin tarihçesine baktığımızda İnsanlığın geçmişini aydınlatma yolunda çok eskiden beri bir takım araştırmalar yapıldığını görürüz. Başlangıçta tarih ve felsefeyi açıklamada kullanılan arkeoloji, daha sonra bu bağımlılıktan kurtulmuş ve bir bilim dalı kimliği kazanmıştır.

Arkeolog Mesleği Hakkında Bilgi

MESLEK TANIMI: İnsanın dünya üzerinde görülmesinden Ortaçağa kadar geçen süreç içinde insana ilişkin her türlü kalinti ve buluntuyu, dogal çevre ile insan arasindaki iliskileri, yüzey, sualti arastirmalari ve kazilarla ortaya çikaran, inceleyen, degerlendiren ve koruyan kisidir.

GÖREVLERI: - Eski çaglardan günümüze kalmis toprak veya su altindaki eserleri gün isigina çikarmak için kazilar yapar, - Kazilardan elde edilen eserleri temizler, - Parça eserlerin yapistirilmasini (konservasyon), bakim-onarim ve restorasyonunu yapar, - Eserlerin kaydini tutar, korunmasini saglar ve halkin bilgisine sunar, - Kültür Bakanliginda çalismasi durumunda; kazilarda gözlemci olarak görevlendirilebilir, - Korunmasi gereken kültür ve tabiat varliklarini saptar ve kaydini tutar, bunlara yönelik koruma ve restorasyonlar konusunda kararlar çikarilmasini saglar, - Çevresindeki antik kentlerin (ören yerlerinin) belirli araliklarla denetimini yapar, - Müzelerde çalisanlar kolleksiyoncularin denetimini yapar.

KULLANILAN ALET ve MAKINALAR: - Spatula (ucu sivri küçük mala), kazma, kürek, el arabasi, keski, su terazisi, firça, süpürge, fotograf makinesi, metre, ölçüm, çizim araç-gereçleri, kimyasal maddeler, sondaj aletleri.

MESLEGIN GEREKTIRDIGI ÖZELLIKLER Arkeolog olmak isteyenlerin; - Tarih ve kültür konularina merakli ve bu alanlarda basarili, - Açik havada çalisma yapmaktan hoslanan, - Iyi bir gözlemci ve arastirici, - Bedence saglam, - Normalin üstünde genel yetenege ve özellikle sözel düsünme ve neden-sonuç iliskisini ortaya çikarabilme gücüne sahip, kimseler olmalari gerekir.

ÇALISMA ORTAMI ve KOSULLARI: Arkeologlar görevlerine göre degisik ortamlarda çalisirlar. Arastirma yapan arkeologlar, çogunlukla okuyarak, yazarak görev yaparlar, yaz aylarinda kazi çalismalarini açik havada yürütürler. Müzelerde çalisanlar için çalisma ortami temiz ve sessizdir. Bir kazida ilginç bir parçanin bulunmasi ve ait oldugu dönemin belirlenmesi uzun ve zahmetli bir çaba sonucunda gerçeklesir ve bu durum kisiye büyük bir mutluluk verir. Arkeologlar, eski çag tarihçisi, heykeltiras, mimar, topograf, teknik ressam, fotografçi, epigraf (yazit okuyan kisi) gibi meslek elemanlariyla sürekli iletisim halinde çalisirlar.

ÇALISMA ALANLARI ve IS BULMA OLANAKLARI: - Arkeologlarin çalistiklari kuruluslar; üniversiteler (ögretim görevlisi veya arastirmaci olarak), Müzeler ve Anitlar Genel Müdürlügü'ne bagli çesitli müzeler, kültür ve tabiat varliklarini koruma kurullari, özel müzeler, Vakiflar Genel Müdürlügü ve Maden Tetkik Arama Enstitüsüdür

MESLEK EGITIMININ VERILDIGI YERLER: Ülkemizde halen Akdeniz, Anadolu, Atatürk, Dicle, Mersin, Çanakkale Onsekiz Mart, Selçuk ve Trakya Üniversitelerinde sadece Klasik Arkeoloji Anabilim dalinda; Hacettepe Üniversitesinde Protistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim dalinda; Ege Üniversitesinde Klasik Arkeoloji, Protistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim dallarinda; Ankara ve Istanbul Üniversitesinde de her üç anabilim dalinda (Klasik Arkeoloji, Protistorya ve Önasya Arkeolojisi) egitim verilmektedir. Bilkent Üniversitesinde ise Arkeoloji ve Sanat Tarihi olarak iki bölüm birlestirilmistir. Ilgili bölümlere liseden sonra Ögrenci Seçme ve Yerlestirme Sinavi (ÖSYS) ve "Türkçe-Sosyal (TS)" puani ile girilebilir.

EGITIMIN SÜRESI ve IÇERIGI: Meslegin egitim süresi 4 yildir. Arkeoloji alaninda egitim veren anabilim dallarinin birinci sinifinda, temel kavramlar ve terimler ögretilmektedir. Arkeoloji alaninda egitim veren bu anabilim dallarinin birinci sinifinda temel kavramlar ve terimler ögretildikten sonra diger siniflarda her anabilim dali kendi konusu çerçevesinde insanligin sosyo-kültürel yapisini ve kültür ortam iliskilerini isler. Klasik arkeolojide Yunanca ve Latince ögretilmektedir. Dönem özelliklerinin incelendigi heykel, seramik, mimari, tarihi cografya vb. dersler verilmektedir.

MESLEKTE ILERLEME: - Lisans egitimini tamamlayan kisiler üniversitelerde görev almak isterlerse arastirma görevlisi sinavinda basarili olmalari gerekir. Bu sekilde göreve baslayan kisiler doktora derecesi aldiktan ve gerekli çalismalari tamamladiktan sonra yardimci doçent, doçent ve profesör olarak meslekte ilerleyebilirler. - Meslek elemanlari belli bir alanda uzmanlasabilirler. Bunlar; eski tunç çagi eserleri, konservatör (yarim eserlerin yapistirilmasi), sikke (numismat), arkaik dönem heykeltirasligi, helenistik çag mimarisi, seramik, vb. alanlardir. Benzer Meslekler: Sanat tarihçisi, tarihçi. BURS, KREDI ve

ÜCRET DURUMU: - Ögrenciler üniversitelerin veya müzelerin yaz aylarinda yapmis oldugu kazilara katilirlarsa asgari ücret seviyesinde ücret alabilirler. -Sartlari uyan ögrenciler Yüksek Ögrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu'nun saglamis oldugu kredi ve yurt hizmetlerinden yararlanabilmektedirler. Çesitli kurum ve kuruluslarca basarili ögrencilere karsiliksiz veya mecburi hizmet karsiligi verilen burs olanagi da vardir. -Egitim sonrasi teknik hizmetler sinifinda göreve baslarlarsa asgari ücretin 3-3,5 kati dolayinda maas almaktadırlar.