Anjiyo ve Anjiografi Hakkında Bilgi

Anjiyo nedir? Nasıl yapılır?

Anjiyo, kalbi besleyen, koroner damar adı verilen damarların görüntülenmesi olarak özetlenebilir. Halk arasında damar sertliği olarak bilinen koroner arter hastalığından şüphe duyulduğunda ya da hastalığın belirtileri ortaya çıktığında bu damarları görüntülemek için kullandığımız bir yöntemdir. En sık görülen, hastalığı işaret eden belirti göğüs ağrısıdır.

Hastalara iki farklı yaklaşımla koroner anjiyografinin yapılmasını öneriyoruz. Hekim, hastada durumun ciddiyetini gösteren şikayetleri (Kalp krizi tehdidi gibi) tespit ederse bazı testlere gerek duymadan, doğrudan anjiyografi yapar. Akut kalp kirizi sırasında da doğrudan anjiyografi yapılmalıdır. Buradaki amaç, kalp damarlarının görüntülenmesinin ötesinde tıkalı damarı anında tespit ederek kalp krizini durdurmaya yönelik, damarın açılması (Stendleme) işleminin yapılması hayat kurtarıcıdır. Burada balon anjiyo plasti ve stendleme işlemini de anjiyografiyle birlikte yaparak kalp krizini başladıktan sonra ilk iki saat içinde durdurabiliyoruz. Bu şekilde hem ölüm riskini azaltmış hem de uzun dönemde geçirilmiş kalp krizinin etkilerinden hastayı kurtarmış oluyoruz.

Hastanın şikayetlerini dikkate alarak durumun daha az ciddi olduğu düşünüldüğünde ikinci yöntem kullanılıyor. Hasta belli bir eforla göğüs ağrısından yakınıyorsa kalp damarlarında bir problem olduğunu anlayabiliyoruz. Burada durum çok acil olmadığı için korner anjiyografi kararını efor testi, sintigrafi (Talyum testi olarak da bilinir) gibi bazı ön testlerle değerlendiriyoruz. Bunlar temel olarak anjiyografi yapılmasına gerek olmadığını doğrulatan testlerdir. Bu testlerde kalpte kanlanma yetersizliğine ait bulgular varsa bu hastalara anjiyografi öneriyoruz.

Çok kesitli (64) BT Koroner Anjiografi

BT koroner anjiyografi, hasta uyanıkken ve nefesini tutarken yapılır. İşlem sırasında kol toplardamarına opak bir madde veriliyor ve bu ilaç kalbe ulaştığında birkaç saniyelik görüntü alınıyor. Sadece 10 saniye içerisinde işlem tamamlanır. İnceleme sonrası hastamız günlük işlerine hemen  dönebilir. Hastanede yatma zorunluluğu yoktur. Klasik kateter anjiyografiye (kasık atardamarından girilerek yapılan) göre daha hızlı ve kolaydır.
BT koroner anjiyografide, giriş bölgesinde kan toplanması , kasık atardamarında yırtılma yada balonlaşma gibi klasik kateter anjiyografide bulunan riskler bulunmuyor.  Ayrıca klasik kateter anjiyografide kalbe kadar ilerletilen plastik tüp (kateter) nadir de olsa kalp damarlarının yırtılması, kalp durması ve ölüme kadar uzanan riskler taşımaktadır. BT koroner anjiyografi de damar içinden ilerletilen kateter olmadığından bu riskler de bulunmamaktadır.

1960’lardan beri uygulanan klasik kateter anjiyografiazalmış lümen çapının değerlendirilmesi esas alınmaktadır. Oysa, aterosklerotik plakların, lümende daralma gelişmesinden çok önce koroner damar duvarında birikmeye başladığı bilinmektedir. Aslında, kalp krizlerinin çoğunun belirgin darlığa yol açmayan aterosklerotik plakların yırtılması sonucu geliştiği de bilinmektedir. Bu nedenle, koroner ater hastalığının erken tanınması, hem ilerlemesinin hem de komplikasyonların engellenebilmesi açısından büyük önem taşır. Erken aterosklerotik plak birikimi kompansatuvar damar genişlemesi (pozitif remodeling) ile birlikte seyrettiğinden, sadece koroner lümen çap değişikliklerine dayanan bir yöntemin bu önemli erken değişiklikleri tanımlamakta yetersiz kalacağı düşünülmektedir.

Klasik kateter anjiyografi, gerektiğinde balon anjiyoplasti ya da stent gibi tedaviye yönelik girişimsel işlemlerin yapılabilmesine de anında olanak sağlaması gibi bir avantaja sahiptir. Ancak Türk Kardiyoloji Derneği 2002 verilerine göre ülkemiz genelinde klasik kateter anjiyografilerin yaklaşık 1/5’ine girişimsel işlem uygulanmıştır.

Bu da hastaların %80 inde, klasik kateter anjiyografiye göre çok daha kolay, çok daha hızlı, risk içermeyen ve ani kalp krizine neden olabilecek plakların çok daha erken dönemde  teşhis edilmesini sağlayan  BT koroner anjiyografi incelemesinin yapılabileceğini göstermektedir.

KORONER ARTER HASTALIĞI NEDİR?

Koroner arter hastalığı gelişmiş ülkelerde en sık ölüm nedenidir. Ülkemizde de her yıl 300 bine yakın kişi kalp damar hastalıkları nedeniyle hayatını kaybediyor ve her üç kişiden biri kalp damar hastalıklarına yakalanma riski taşıyor.

Damar duvarlarında zamanla küçük kireç zerrecikleri , yağ  ve kolesterol birikerek kalbi besleyen damarların tıkanması koroner arter hastalığına yol açar. Kalbi besleyen bu koroner arterlerin tıkanması göğüs ağrısına, kalp krizine ve hatta hiç belirti vermeden ani ölüme neden olabilir.

KİMLER KORONER ARTER HASTALIĞI RİSKİ TAŞIMAKTADIR ?

-Yüksek kolesterolü olanlar
-Yüksek tansiyonu olanlar
-Sigara içenler
-Şeker hastalığı olanlar
-Kilo fazlası ve obez olanlar

-Ailesinde koroner kalp hastalığı olanlar
-Stresli yaşamı olanlar
-Çok pasif hayat tarzı olanlar

BT ANJİOGRAFİ KİMLERE YAPILIR ?

BT Anjiografi uygulamlarından fayda görebilecek hastalar 3 ana grupta toplanabilirler.

1.      Grup : Atipik yada tipik göğüs ağrısı şikayeti bulunan düşük yada orta risk grubunda * olan hastalardır. Bu hastalar kardiyoloji polikliniğine başvuran hastaların büyük bir kısmını oluşturmaktadır. EKG,  labaratuari yada stres testlerinin net bir sonuç vermediği olgularda da hastalığı ekarte etmek için  kullanılabilir.

2.      Grup : Hiçbir şikayeti olmayan, orta ve yüksek derecede* koroner arter hastalığı riski bulunanlardır. Bu grup toplumun yaklaşık % 40’ını oluşturmaktadır. Ancak çok yeni olan bu yöntemin şikayeti bulunmayan olgularda tarama yöntemi olarak kullanılmasını destekleyecek bilimsel veriler henüz yeterli düzeyde olmamasına rağmen koroner hastalığının erken tanısında ve tedavi yönetiminde önemli bir yeri bulunmaktadır.

3.      Grup: Klasik Kateter Anjiografinin riskli yada yetersiz olduğu özel uygulamalardır.

Özellikle risk grubundaki kişilerde, göğüs ağrısı olması halinde, EKG, labaratuar ve stres testlerinin net karar verdirici olmadığı durumlarda, bu teknikle  koroner damarların görüntülenmesi, damarların tıkalı olup olmadığı, veya ne oranda daralma olduğunun anlaşılabilmesi çok kısa sürede ve hastaya hiç bir zarar vermeden gerçekleştirilebilmektedir. 

Ayrıca koroner arter hastalığı semptomlarını taklit eden pek çok farklı rahatsızlık olabilmektedir. Bazen mide fıtığı, bazen safra kesesi taşları, bazen basit bir adele ağrısı, bazen boyun fıtığına bağlı sol kol ağrısı kardiak nedenli ağrıları taklit etmekte hastayı endişeye sevketmektedir. Bu durumlarda yapılacak BT koroner anjiografide,  koroner damarların normal çıkması hastanın bütün bu endişelerini giderecektir