20. YÜZYILDA İNSAN HAKLARI DÜŞÜNCESİNİN GELİŞMESİ


1-İNSAN HAKLARININ ULUSAL DÜZEYDE KORUNMASI

İnsan haklarının ulusal düzeyde korunması;
— Anayasa ve yasalarla,
— İnsan haklarını korumakla yükümlü devlet organlarıyla(TBMM, Yürütme, Yargı, Yasama),
— İnsan haklarını korumak için kurulmuş bulunan sivil toplum kuruluşlarının çabalarıyla,
— İnsan hakları Danışma Kurulları aracılığı ile olmaktadır.

A-) ANAYASA VE YASALARLA İNSAN HAKLARININ KORUNMASI

Anayasamızın ikinci bölümünde’’Kişinin Hak ve Ödevleri,’’üçüncü bölümünde’’Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler’’ tek tek sayılarak güvence altına alınmıştır.
Anayasamızın 40. maddesine göre;
— Anayasa ile tanınmış hak ve hürriyetleri ihlal edilen herkes, yetkili makama geciktirilmeden başvurma olanağının sağlanmasını isteme hakkına sahiptir.
— Kişinin, resmi görevliler tarafından yapılan haksız işlemler sonucu zarar da kanuna göre devlet tarafından karşılanır.

B-) İNSAN HAKLARINI KORUMAKLA YÜKÜMLÜ DEVLET ORGANLARI

İnsan haklarının korunmasında devlet organlarının ve kamu görevlilerinin çok önemli bir yeri vardır. Devlet organları;
— İnsan haklarının kullanılması önündeki engelleri kaldırarak vatandaşların haklarını özgürce kullanabilmelerine olanak sağlamak,
— İnsan haklarına aykırı davranışları engellemek,
— İnsan haklarına aykırı hareket etmemekle yükümlüdür.

C-) İNSAN HAKLARININ KORUNMASINDA SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI VE İŞLEVLERİ

İnsan haklarıyla ilgilenen sivil toplum kuruluşlarından bazıları şunlardır;
— Türkiye İnsan Hakları Kurumu ( TİHAK)
— Sokak Çocuklarını Koruma Derneği
— Ankara Kadın Dayanışma Vakfı
Çevre sorunlarıyla ilgilene n kuruluşlardan bazıları şunlardır;
— Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı ( TEMA )
— Çevre ve Kültür Varlıklarını Koruma Vakfı ( ÇEKÜL )
— Doğal Hayatı Koruma Derneği ( DHKD )
Tüketici haklarıyla ilgilenen kuruluşlardan bazıları şunlardır;
— Tüketici Haklarını Koruma Derneği ( TÜKODER )
— Türkiye Tüketicileri Koruma ve Eğitim Vakfı ( TÜKETİCİ VAKFI )



Ç-) İNSAN HAKLARI DANIŞMA KURULLARI VE İŞLEVLERİ

İnsan Hakları Yüksek Danışma Kurulu 1994 yılında kurulmuş ve 1996 yılında görev yapmıştır. Başbakanlık İnsan Hakları Baş Müşavirliğine bağlı olarak oluşturulan danışma kurulunun yerine 1997 yılında İnsan Hakları Koordinatör Üst Kurulu adı ile yeni bir kurul oluşturulmuştur. İnsan Hakları Koordinatör Üst Kurulu, insan haklarından sorumlu Devlet Bakanının başkanlığında; Başbakanlık, Adalet, İç işleri, Dış işleri, Milli Eğitim ve Sağlık Bakanlıklarının Müsteşarlarından oluşmaktadır.