BAKTERİLER
Çok değişik ortamlarda yaşamlarını sürdürebilen bakterilerin özellikleri şunlardır. -Monera alemine ait canlılardır. -Prokaryot hücreli olup monoploit (n)kromozomludurlar. -Tüm genetik yapısına genom denir. -DNA ve RNA olmak üzere iki çeşit nükleik asit bulunur. -DNA'ları çembersel şekildedir. -Hücre zarı ve sitoplazmaları vardır. -Sitoplazmalarında protein ve enzim sentezlemelerini sağlayan ribozomlar bulunur. -Sitoplazmalarının yaklaşık %90'nı sudur. -Hücre zarının üstünde hücre çeperi (duvarı) bulundururlar.Bu duvar,bitki hücrelerinde olduğu gibi selüloz özellikte olmayıp mukopolisakkarit yapıdadır. -Bazı bakteriler hücre çeperinin üzerinde kapsül ve zarf bulundurur. -Sitoplazmalarında yağ,protein ve glikojen tanecikleri bulundurabilirler. -Oksijenli solunum yapan bakterilerin hücre zarının bir kısmı sitoplazmaya doğru mesozom denilen çıkıntılar oluşturur.Bu bakterilerde solunum enzimlerinin bir kısmı mesozom üzerindedir,bir kısmı ise sitoplazmada bulunur. -Bakteriler uygun olmayan koşullarda su kaybederek endospor oluşturur.Endospor bir üreme şekli olmayıp bakterilerin kalıtım materyalinin nitelik ve niceliğini uygun olmayan çevre koşullarına karşı korur.Şartlar uygun hale gelince endospor kabuğu çatlar ve bakteri eski yaşamına geri döner.
BAKTERiLERDE ÜREME
Bakteriler eşeyli ve eşeysiz olmak üzere iki şekilde üreyebilir. Eşeysiz üreme mitozu andıran bir bölünme ile olur. Bakteri populasyonunda doğal koşullarda ortam şartlarındaki olumsuzluklardan dolayı dengeli bir üreme meydana gelir. Eşeyli üremede ise aynı türe ait iki bakteri yan yana gelerek aralarında geçici sitoplazmik köprü oluşturur. Bu köprü aracılığıyla DNA molekülü, tamamen veya kısmen bir bakteriden diğer bakteriye aktarılır. Bu gen aktarımı olayına konjugasyon denir. Konjugasyon olayı ile yeni özelliklere sahip ve ortam şartlarına uyum yapmış dayanıklı bakteriler oluşur. Eşeyli üremede gen aktarımında bulunan bakteri erkek, geni alan ise dişi olarak kabul edilir. Olay tamamlandığı zaman bakteriler arasında kurulmuş olan sitoplazmik köprü erir.
BAKTERİLERİN SINIFLANDIRILMASI
Bakteriler sahip oldukları farklı özelliklere göre sınıflandırılabilirler. 1)Şekillerine göre : a)Yuvarlak(Coccus) b)Çubuk(Çomak,bacillus) c)Virgül(vibrio) **UYARI:Bazı bakteriler bir birlerinden bağımsız olarak yaşarken ,bazıları topluluk oluşturur. Örnek:Diplococcus,Streptococcus,Stafilolococcus. 2)Boyanmalarına göre: Gram boyası ile mavi renge boyanan bakteriler Gram(+),gram boyasıyla boyanmayanlar ise Gram (-)olarak isimlendirilir. 3)Solunumlarına göre: a)Aerob(oksijen seven)bakteriler:Mesozomları ile oksijenli solunum yapan bakterilerdir. b)Aneorob (oksijen sevmeyen)bakteriler:Oksijensiz ortamda yaşamını sürdüren bakterilerdir.Bu bakteriler oksijenin bulunduğu ortamlarda yaşamlarını sürdüremez. c)Fakültatif (hem aerob hem aneorob) bakteriler:Oksijenli ortamda oksijeni kullanan,oksijen bulunmayan ortamda ise oksijensiz solunum yaparak yaşayan bakterilerdir. 4)Beslenmelerine göre: a)Ototrof bakteriler Sitoplazmalarında bulunan klorofiller sayesinde fotosentez yapan bakteriler ve inorganik maddeleri oksitleyerek kemosentez yapan bakteriler ototroftur.Fotosentez yapan bakteriler ışık enerjisinden yararlanarak karbondioksit ve inorganik maddeden organik madde sentezler.Kemosentez yapanlar ise klorofil bulundurmadıkları için inorganik maddeyi oksitleyerek elde ettikleri ATP ile karbondioksit ve inorganik maddeden organik madde sentezler. Örn:Demir bakterileri,kükürt bakterileri v.b b)heterotrof bakteriler Besinlerini dışarıdan hazır olarak alan bakterilerdir. |